Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) Bosna Hersek’te 50 aileye evlerinde sebze ve bitki yetiştirmelerini sağlayan dikey tarım sistemlerini kurarak şehir hayatını huzur ortamına çevirerek dezavantajlı grupları yerinde üretime başlattı.

Şehir Hayatından Huzur Ortamına

Bosna Hersek’te TİKA Saraybosna Program Koordinasyon Ofisi tarafından, iki aşamalı olması öngörülen “Topraksız Dikey Tarım Uygulamaları ile Kentsel Emekli ve Engelli Nüfusun Yaşam Kalitesinin Artırılması Projesi” kapsamında 50 aileye evlerinde sebze ve bitki yetiştirmelerini sağlayan dikey tarım sistemleri kuruldu.

TİKA’dan Balkan Coğrafyasına İlk ve Örnek Proje

Pilot uygulamadan ilk etapta 50 Bosnalı aile yararlandı. Elde edilecek geri dönüşlere göre, proje pilot uygulama sonrasında, yaygınlaştırılarak Saraybosna’da 5 ayrı belediyede 400 aileye daha uygulanacak.

Evlerin duvarına kurulan ve yüzer adet özel tasarım saksıdan oluşan sistemin yarı otomatik sulama kolaylığı sayesinde kullanıcı aileler tarafından; domates, biber, roka, marul gibi sebzeler şehir hayatında kolayca yetiştirilebilecek.

Kadın, Engelli ve Emekliler Kimseye Muhtaç Olmadan Üretiyor

Proje kapsamında hedef kitle daha çok şehir merkezlerinde yaşayan ailelere yönelik olarak planlandı. Resmi rakamlara göre, kırsal yoksulluk oranının kentsel yoksulluk oranına göre %9 daha fazla olmasına rağmen kırsal alanlarda yaşayan ailelerin kendi ihtiyaçları için üretim yapma imkanları olması dolayısıyla durumları kentsel kesime göre daha iyi oluyor, bu noktadan yola çıkılarak planlanan projede, şehir merkezlerinde yaşayan ve emeklilik sisteminden mağdur olan emekliler, engelliler, kadınlar ve işsizler olarak belirlendi.

Sosyal bakımdan mağdur olan gruplara uzun vadeli ekonomik sürdürülebilirliği sağlayabilecek proje yalnızca ekonomik açıdan değil, üretilen ürünlerin taze olmasının yanı sıra tarım ilaçları ve bitki koruyucu kullanımının bertaraf edilmesi dolayısıyla sağlık açısından, tarımsal faaliyetlerin ev işleri ile birleştirilerek yapılabilmesine imkan tanıyor. Ayrıca, dikey tarım sistemlerinin engelli veya az hareketli olan kişiler için uygun olması dolayısıyla sosyal açıdan, şehir ortamlarında ve apartmanlarda kurulacak bir nevi şehir bahçelerinin çevre kirliliğini azaltma, çeşitli biyolojik habitatlar oluşturma, doğal izolasyon görevi görme ve bu sayede de kış ve yaz döneminde ısıtma ve soğutma masraflarını azaltmaya yardımcı olması gibi imkanlar sağlaması açısından çevresel avantajları bulunuyor.

Stari Grad belediyesinde yaşayan ve proje kapsamında evinin duvarına dikey tarım sistemi kurulan proje faydalanıcılarından Amra Hanımın mutluluğu gözlerinden okunuyordu. Yüz adet saksı ile kendi evinde şehir bahçeciliği yapacak olan Amra Hanım, bundan sonra domates, biber, maydanoz, roka vb sebzeleri kendi evinde yetiştirebileceğini ve bunun ev ekonomisine büyük katkı sağlayacağını; üstelik daha taze sebze tüketeceğini belirtti.

Proje Öncesi Ailelere Yeni Üretim Modelleri Eğitimi Verildi

Saraybosna Üniversitesi Ziraat Fakültesi işbirliğinde yürütülen proje kapsamında, öğretim üyesi Prof. Dr. Lutfiya Kariç tarafından, iki ayrı yerel belediyede; kullanıcı aileleri belirlemek ve sistemi tanıtmak, eğitim vermek amacıyla programlar yapıldı.