Nüfusu yaklaşık 300.000 olan Una Sana Kantonu, tarımsal üretim sıralamasında diğer kantonlar içerisinde birinci sırada yeralıyor. Bosna Hersek genelinde, sütün yüzde 48’i, salatalık üretiminin yüzde 52’si, çilek üretiminin yüzde 56’sı, ahududunun ise yüzde 60’ı bu bölgede üretiliyor. Bu oranlar gözönünde bulundurulduğunda hem üreticilerin eğitimiyle ilgilenen hem de toprak, tohum ve ürün analizleri yaparak üreticilere hizmet eden sözkonusu kurum proje gerçekleştirilmeden önceki laboratuvar kapasitesi ile bahsedilen hizmetleri takip edemeyecek duruma gelmişti.

Ülke genelinde, laboratuvarlarda gerekli ekipmanlar bulunmadığından, uygun koruma önlemleri alınamamakta olup, uygulama eksikliği nedeniyle karantina zararlıları ve farklı tarımsal bitki hastalıkları ortaya çıkmaktadır. Bu sebeplerle tarımsal ürünlerin verimi düşerek, bazı hastalıklar yüzünden tarım ürünlerini kullanan tüketicilerin sağlığı olumsuz yönde etkilenebilmektedir. Ekim yapılan bir arsa ya da tarlada hastalık ve haşere tespit edilmiş ise o alanda 5 yıl içerisinde başka bir üretim yapılması mümkün olamamaktadır. Laboratuvara yönelik uygulanan kapasite geliştirme projesi ile hastalık ve zararlıların oluşumu gözlemlenecek ve tespit edilerek, öğretici ve tüketicilere gerekli uyarılar yapılabilecek. Bu çerçevede proje sadece Una Sana Kantonu’nda değil ülke genelinde etkili olabilecek.

Una Sana Kantonu’ndaki tohum üretimi ve fidan dikme materyallerinin ithalatının, özellikle AB ile sınır durumunda olan Izačić-Bihaç sınırında kontrol altına alınması, böylece çekirdekten meyveye kadar kontrolün sağlanması, karantina zararlıları ve hastalıklarının yayılmasının önlenmesi gibi amaçlara hizmet edebilmesi açısından da söz konusu projeye destek verilmesi büyük önem arz ediyor. Bu kapsamda Una Sana Kantonu Tarım Enstitüsü Laboratuvarları Kapasite Geliştirme Projesi’ne yönelik malzeme ve ekipman temini TİKA tarafından gerçekleştirildi.

Yapılan ekipman desteği sayesinde sözkonusu kanton başta olmak üzere Bosna Hersek genelindeki ağaç ve bitkilerin analizlerinin günümüz imkanlarıyla yapılması sağlanacak. Özellikle de son yaşanan sel felaketinden sonra böyle bir proje, yapılacak değerlendirme ve analiz çalışmaları açısından önem taşıyor.

Bosna Hersek ekonomisine de direkt katkı sağlayacak projenin açılış törenine, TİKA Balkanlar ve Doğu Avrupa Daire Başkanı Dr. Mahmut Çevik, Una Sana Kantonu Tarım Bakanı Amir Dzajiç, Tarım Enstitüsü Müdürü Edhem Hodziç ve TİKA yetkilileri katıldı.

Törende konuşan TİKA Balkanlar ve Doğu Avrupa Daire Başkanı Dr. Çevik, söz konusu projenin bu bölgede yapılmasının sebebinin, Bosna Hersek genelindeki tarımın yüzde 45’nin bu kantonda yapılmasından kaynaklandığını ifade etti.

Laboratuvara yapılan ekipman desteğiyle birlikte enstitünün ilk görevinin, Mayıs ayı ortasında yaşanan sel felaketinden sonra hızlı bir şekilde gerekli toprak analizlerinin yapılması olduğunu belirten TİKA Balkanlar ve Doğu Avrupa Daire Başkanı Dr. Çevik, yapılan analizler doğrultusunda belli başlı kültürler için tekrardan ekim işlemlerinin gerçekleşmesi gerektiğini ifade etti. TİKA Balkanlar ve Doğu Avrupa Daire Başkanı Dr. Çevik, sel sularının çekilmesiyle birlikte toprağın tekrardan işlenebilir hale getirilmesi gerektiğini sözlerine ekleyerek söz konusu projenin hayırlı olması temennisinde bulundu.

Yapılan törenin ardından Una Sana Kantonu yetkilileriyle bir araya gelen TİKA yetkilileri arasında gerçekleştirilen toplantıda, gelecekte ortak olarak yapılabilecek projeler ve yaşanan felaket sonrası ortak düzenlenecek işbirliği çalışmaları hakkında fikir alış verişi yapıldı.