Ufuk Klinçe

Ücretsiz hukuki yardımın önemi

Hukuk, adalet mekanizması sosyal, ekonomik, coğrafik, biyolojik ya da diğer herhangi bir farklılık türüne bakılmaksızın herkes tarafından kolayca erişilebilir değilse yararsızdır daha doğrusu buna yasama gücünün beyhude bir gayretle kullanılması anlamını da yükleyebiliriz. Adalet mekanizmasının en iyi ve etkili bir şekilde çalışmasına mamafih herkes tarafından kolayca erişilebilir olmasına binaen adaletin sağlanmasında ücretsiz hukuki yardımın rolü küçümsenmeyecek kadar önemlidir. Adalet, eşitlik ve yoksulluk kelimelerinin genelde aynı tümcede kullanılmadığı 21. yüzyıl dünyasında hukukun üstünlüğünün temel ilkesi olan ücretsiz hukuki yardımın toplumumuz ve herşeyden önce insanlık için ehemmiyeti katbekat artmaktadır. İlaveten, adalet yönetiminin[1] bir parçası olarak ücretsiz hukuki yardım, özellikle bizim toplumumuz gibi gelişmekte olan toplumlar için çok değerlidir, bunun sebebi ise toplumların sosyal ve ekonomik kalkınma standartlarına ulaşmaları için ücretsiz hukuki yardımın bir katalizör görevi görmesidir.

Gazetemizde 05.08.2020 tarihinde yayınlanan ‘Sorun: toplumumuzun hukukçu eksikliği’  başlıklı yazımda hukuk ve hukukçuların toplum için önemine değinmiştim, bu kapsamda toplumsal bir yara olan yoksulluk ve onu birebir yaşayan kişilere karşı yasal sorumlulukları yerine getirmek amacıyla hukukun düzenlediği dolayısıyla malesef az ama bir okadar da önemli sayıda olan, toplumda adalet düzeninin gelişmesine katkıda bulunan, vatana ve millete hayırlı uzman hukukçunun tüm zamanlarını ve enerjilerini ayırarak sağladığı ücretsiz hukuki yardım hakkında bazı temel bilgileri okuyucularımıza aktarmak isterim.

Bu nedenle, katılma şansına nail olduğum, Avrupa Birliği / Avrupa Konseyi "Batı Balkanlar ve Türkiye için Yatay Destek (Horizontal Facility) 2019-2022" ortak programının bir parçası olan "Kuzey Makedonya'da ücretsiz hukuki yardım için daha kaliteli hizmetlere daha iyi erişim için destek" projesi kapsamında kağıda dökülen aşağıdaki bilgileri sizlerle paylaşmayı kendime borç bilirim.

Ücretsiz hukuki yardım almak için nereye başvurmalıyım?

• Ücretsiz hukuki yardım sağlama yetkisi olan dernekler ve hukuk kliniklerine
• İkincil hukuki yardım verme yetkisi kazanmış avukatlara
• Adalet bakanlığının bölge birimlerine:

Bölge birimleri	Telefon numaraları
Berovo	071 205 324
Manastır	071 223 392
Makedonski Brod	071 223 075; 078 640 786
Vinitsa	071 213 964
Valandova	071 213 925
Gevgeli	071 224 678; 071 216 267
Gostivar	071 223 180
Debre	071 223 768
Delçevo	071 283 948
Demir Hisar	075 766 695
Kavadar	075 659 855
Kırçova	071 224 652
Koçana	071 221 580
Kratovo
Kriva Palanka	071 224 580
Kruşevo	071 227 808
Kumanova	071 227 962
Negotino	071 223 191
Ohri	071 221 908
Pirlepe	076 232 886
Probiştip	078 330 434
Radoviş	070 261 310
Resne	071 221 246
Sveti Nikole	071 227 862
Struga	071 223 015
Ustrumca	071 224 526
Kalkandelen	071 227 893
Veles
İştip	071 221 484; 070 821 089
Karpoş	071 221 381
Merkez	078 442 006
Kisela Voda	071 224 104
Gazi Baba	071 213 798
Çayır

 

Ücretsiz hukuki yardım nedir?

Ücretsiz hukuki yardım, maddi durumları nedeniyle hak ve menfaatlerini koruyamayan kişilerin adalete erişimlerini kolaylaştırır. Ücretsiz hukuki yardım, devlet tarafından sağlanan maddi destekle verilen hukuki yardımı ve belirli davaların görülmesi amacıyla gereken mahkeme masraflarından muaf tutulmayı kapsamaktadır. Ücretsiz hukuki yardım, 2019 yılı itibarıyla Ücretsiz Hukuki Yardım Yasası tarafından belirlenmiş ve düzenlenmiştir. Ücretsiz hukuki yardım, birincil ve ikincil hukuki yardım olarak sağlanır.

Birincil hukuki yardım

Birincil hukuki yardım, hukuksal konularda bilgilendirme, danışmanlık ve yönlendirmenin yanı sıra belirli form ve dilekçelerin doldurulması amacıyla yardımı içerir. Birincil hukuki yardımı, ikametgahı veya yerleşim yeri Kuzey Makedonya Cumhuriyeti topraklarında bulunan her gerçek kişi alabilir. Birincil hukuki yardım, Adalet bakanlığı bölge birimleri, yetkili dernekler ve yetkili hukuk klinikleri tarafından sağlanır.

İkincil hukuki yardım

İkincil hukuki yardım, belirli bir hukuki mesele ile ilgili avukatın sunduğu profesyonel hukuki yardıma ihtiyaç duyan, maddi gerekçelerle mahkeme masraflarını karşılayamayan ve dilekçesi haklı bulunan kişilere verilir.

İkincil hukuki yardım neyi kapsamaktadır?

• Avukatın hukuki yardımını;
• Mahkeme harç ve masraflarından muaf tutulmayı;
• Ekspertiz masraflarından muaf tutulmayı ve
• İdari ücretlerden muaf tutulmayı kapsamaktadır.

İkincil hukuki yardım, ücretsiz hukuki yardımdan yararlanan kişinin davanın kaybedilmesinden doğan dolayısıyla karşı tarafa ödemesi gereken olası tazminat yükümlülüğünü kapsamaz.

İkincil hukuki yardım hangi dava türleri için onaylanmaktadır?

İkincil hukuki yardım, asliye hukuk mahkemelerinin her derecesinde, idari davalarda ve idari uyuşmazlıklarda temsil edilme amacıyla onaylanmaktadır. Hukuki sorunlar, ücretsiz hukuki yardım kapsamında bulunmayan belirli hukuki alanlar hariç, mülkiyet, iş, aile, sosyal güvenlik ve sosyal korumayla ilgili olabilir. İkincil hukuki yardım aşağıda belirtilenler için onaylanmayacaktır: gümrük ve vergi işleri; iftira ve hakaret; manevi zararın tazmini (Suç madurları, ölüm veya ağır yaralanma durumları hariç), kabahatler; kamu hizmetleri; yerel kamu hizmetleri ve idari mahkemelerde görülen mülkiyet davaları.

İkincil hukuki yardımın onaylanması için gereken koşullar

İkincil hukuki yardım şu şartlar yerine getirildiği takdirde onaylanacaktır:

• Tek başına yaşayan başvurucunun aylık geliri asgari net ücreti geçmemelidir, eğer hanehalkı ile birlikte yaşıyorsa geliri asgari net ücreti geçmemelidir ve ailenin sonraki her üyesinin aylık geliri asgari net ücretin %20’sini geçmemelidir.
• Başvurucu ve onun aile üyeleri yanlızca tek haneli bir eve veya yaşadıkları binanın bağımsız bölümü olarak tek bir daireye sahiptirler. Yaşadıkları daire hariç, Üsküp şehrinde 300 m²’den büyük olmayan veya Kuzey Makedonya Cumhuriyeti’nin diğer belediyelerinde 500 m²’den büyük olmayan tek veya birkaç yapışık kadastro parseline yani kırsal alanlarda 5000 m²’yi geçmeyen tek veya birkaç kadastro parseline sahiptirler. Ayrıca, motor hacmi 1200 cm³ geçmeyen kayıtlı sadece bir motorlu araca sahip olabilirler.
• Dilekçe haklı olmalıdır.

Maddi durum incelenmeden ikincil hukuki yardımın onaylanması

İkincil hukuki yardım, aşağıdaki durumlarda maddi durum tespit edilmeden onaylanacaktır:

• Başvurucu, koruyucu ailede, destekli organize yaşam konut biriminde veya sosyal koruma kurumunda, sosyal hizmet merkezi kararı doğrultusunda kalıyorsa (Metnin devamında: özel koşullar),
• Başvurucunun aile içi şiddetten korunmak amacıyla geçici tedbirler alınması için yetkili mahkemede dava açma ve temsil edilme ihtiyacı varsa, veya
• Başvurucu, doğal afet, mücbir sebepler veya kontrolü dışındaki diğer koşullar nedeniyle haklarını kendi başına korumasını engelleyen bir maddi durumda bulunursa.

İkincil hukuki yardımın onaylanması için kim karar verir?

İkincil hukuki yardım, Adalet Bakanlığı bölge birimlerinin yetkili çalışanları tarafından, sunulan dileçke ve koşulların yerine getirilip getirilmediğinin incelenmesi temel alınarak onaylanır.

 

Daha fazla bilgi için

www.pravnapomos.mk