Makedonya ile Türkiye arasındaki ilişkilerin gelişmesinde hiç kuşku yok ki diplomatların büyük bir katkısı var. Bu diplomatlardan biri de geçtiğimiz üç buçuk yıllık dönemde Makedonya’nın Ankara Büyükelçiliğinde, önce Büyükelçi Yardımcısı ardından da Maslahatgüzarı olarak görev yapan Şpresa Yusufi.

22 yıllık diplomatik kariyer tecrübesiyle bu açıdan önemli çalışmalar yapan Yusufi, gazetemize verdiği röportajda görev süresi boyunca yapılanları anlattı.

Makedonya ile Türkiye arasındaki ilişkileri nasıl değerlenileceksiniz?

Makedonya ve Türkiye arasında geleneksel olarak çok iyi ilişkiler var. Rahatça söyleyebilirim ki ilişkiler her seviyede ve alanda mükemmel durumda. Siyasi açıdan, üst düzeyde sürekli olarak görüşmeler gerçekleşiyor. Uluslararası toplantılarda Cumhurbaşkanlarımız, Başbakanlarımız, Bakanlarımız bir araya geliyor.

Türkiye, Makedonya’ya her zaman destek verdi ve veriyor. Biz de Türkiye’nin, Makedonya’nın bağımsızlığından bu yana verdiği desteğe müteşekkiriz. Türkiye, Makedonya’yı tanıyan ilk ülkelerden biri ve başta ülke ile bölgenin istikrarı ve güvenliği başta olmak üzere çok katkı sağlıyor. Bunun yanı sıra Makedonya’nın Avro Atlantik kurumlarıyla bütünleşmesine kayıtsız, şartsız bir destek geliyor Türkiye’den.

Türkiye, Makedonya’nın isim sorunu hakkında açıkça, yüksek sesle ve şartsız bir şekilde destek veren tek ülke.

3,5 yıl Ankara’daki Makedonya Büyükelçiliğinde görev aldınız. Görev süreniz boyunca ne gibi adımlar atıldı?

Görev sürem boyunca işbirliği açısından çok verimli bir dönemdi. Farklı alanlarda işbirliğinin arttırılması için genel siyasi ilişkiler çok yardımcı oldu. Burada atılmış en önemli adımlarda biri kültür alanında yapıldı. Kültür merkezlerinin açılması için anlaşma yapıldı. Türk Kültür Merkezinin Üsküp’teki Kurşunlu Han’da, Makedonya Kültür Merkezinin ise İstanbul’da Taksim’de açılması kararlaştırıldı. İki muhteşem konuma sahip yer. Bu süreç anlaşma aşamasından şimdi uygulamasına geçildi. Umuyoruz ki en geç bir-iki ay içerisinde, Makedonya Kültür Merkezi için konuşuyorum, açılmasını bekliyoruz. Makedonya bu merkezin müdürünü de atadı ve merkezin açılışı için tüm çalışmalar tamamlandı. Artık sadece bürokratik birkaç süreç kaldı. Üsküp’teki Kurşunlu Han ise Yunus Emre Enstitüsüne devredilecek. Söz konusu kurum, Kurşunlu Han’ın restorasyonunu da yapacak.

Bunun dışında, farklı alanlarda birçok projeye de imza atıldı. Hali hazırda süren ve Makedonyalı doktorların Türkiye’de staj yaparak tecrübe kazanmasına yardımcı olan projeyi burada sayabiliriz. Şu ana kadar 100’ün üzerinde doktorumuz Türkiye’de staj yaptı. Doktorlarımız gruplar halinde çeşitli hastanelerde görev alıyor ve son yıllarda sağlık alanında çok ilerleyen Türkiye’nin doktorlarından tecrübe kazanıyor.

Diplomasi alanında iki anlaşma da imzalandı. Biri, Dışişleri Bakanlıklarına bağlı diplomasi akademilerinin işbirliğini sağlayan anlaşma. Diplomatlarımız, Türkiye’de eğitime gidiyor. Bu ayın sonunda ilk grup Türkiyeli diplomatların da Makedonya’ya gelerek ekonomi diplomasisi alanında eğitim alması sağlanacak. Bu anlaşmalar bizim diplomasi kurumumuz ve kapasitelerin arttırılması için yardımcı olacaktır. İki ülke Dışişleri Bakanlıklarında staj yapma imkanı anlaşması da imzalandı ve kısa bir sürede bu anlaşmanın uygulamaya geçmesini bekliyoruz.

T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığıyla çok iyi çalışmalarımız oldu. Özellikle Makedonya olarak istihdam stratejisinin oluşturulmasında Türkiye kendi uzmanlarını göndererek yardımda bulundu.

Krizle Mücadele Merkezimiz, Türkiye’nin Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığıyla (AFAD) işbirliği yaptı. AFAD, Türkiye’den çok önemli işler yapan bir kurum olarak, işbirliği anlaşmasının imzalanmasının yanında Makedonya’daki orman yangını sırasında bir uçakla yangın söndürme çalışmalarına yardımcı oldu.

Tarım Bakanlıkları arasında da işbirliği anlaşması imzalandı. Türkiye’den hem projeler hem de uzmanlar vasıtasıyla yardım yapıldı. TİKA’nın projesiyle Koçana pirincinin kalitesinin yükseltilmesi ve diğer çok sayıda proje hayata geçirildi ve Makedonya toplumuna önemli katkısı oldu.

Kültür alanında yapılanları siz daha yakından görme fırsatı buldunuz. Birçok proje TİKA üzerinden hayata geçirildi. TİKA’nın Üsküp’te de ofisi var ve biz de Ankara’da onlarla çok iyi ilişkilere sahiptik. Restorasyon çalışmalarının yanında, Kocacık’taki Atatürk’ü Baba evi inşaatı da vardı. Buranın açılışı, iki ülke arasındaki canlı yayınla yapıldı. Ben Ankara’da o dönem Başbakanlık görevini yürüten Recep Tayyip Erdoğan’la birlikteydim. Kocacık’taki resmi açılışta ise Cumhurbaşkanı Gyorge İvanv katıldı.

Önemli adımların atıldığı bir diğer alan da turizm oldu. Biz, Makedonya’nın tanıtımı için tanıtıcılarımız ve ilgili kurumlarımızla çalıştık. Bu sayede Türkiyeli birçok tur operatörü Makedonya’yı Balkan gezilerine ekledi. Üsküp’te Türk turistlerin ilgisinin açıkça görebiliyorsunuz.

Eğitim alanına gelince, Makedonya’da eğitim alan çok sayıda Türkiyeli öğrenci var. Türkiye’de, lisans, yüksek lisans ve doktora eğitimi almak isteyen öğrencilerimizin sayısının arttırılması için de sürekli irtibat halindeydik. Eğitim almanın yanı sıra Makedonya’daki Türkiyeli öğrenciler ve Türkiye’deki Makedonyalı öğrenciler, gelecekte iki ülke arasındaki ilişkilerde köprü görevini üstlenecek. Bu her iki ülkenin çift taraflı bir yatırımı.

Görev sürem boyunca Türkiye’deki beş belediyede göçmenlerimize yönelik Makedonca kurs eğitimi sağlandı. Bu projemiz de gayet başarılıydı.

Tüm bu söylediklerim, 3,5 yıllık görev sürem boyunca yapılan işler.

Ticari ekonomik ilişkiler ne durumda ve bu ilişkilerin gelişmesi için yapılması gerekenler neler?

Her iki devlet, hükümet ve büyükelçilikler bu konuya büyük bir önem veriyor. Büyükelçiliğimizin yanı sıra İstanbul, Ankara ve İzmir’de üç ekonomi tanıtıcımız mevcut. Dış Yatırımlardan Sorumlu Bakanlarla birlikte bu alanda oldukça olumlu çalışmalar yaptık.  Birçok şirketle, farklı şehirlerde görüşerek Makedonya’nın yatırım olanaklarını anlattık. Büyük bir mutlulukla söyleyebilirim ki alınan sonuçlar gözle görülür bir şekle büründü. Çok sayıda şirket ilgi gösterdi ve bir bölümü Makedonya’ya gelerek yatırım yaptı. Diğer bir bölümü yatırım yapma aşamasında.

Ekonomik ilişkilerde büyük bir potansiyel var ve umuyorum ki bu olumlu adımlar gelecekte de devam ederek güzel sonuçlar getirecektir.

Bundan sonra görevinize nerede devam edeceksiniz?

Şu an halen nerede görev alacak kesinleşmedi. Ancak Dışişleri Bakanlığında kalıyorum ve burada farklı görevlerde olabilirim. Bakanımızın bugünlerde biraz yoğun bir ajandası var. Ancak kısa bir sürede netleşir.

Son olarak, diplomaside önemli bir tecrübeye sahipsiniz. Genç diplomatlara ne gibi tavsiyelerde bulunmak istersiniz?

Her işte olduğu gibi bu meslek de emek istiyor. Bir de Makedonyalı diplomat olmak kolay bir iş değil. Biz büyük bir ülke değiliz, zengin bir ülke değiliz. Bizim kapasitelerimiz biraz farklı oluyor. O yüzden eğer bu mesleği sevmezseniz zor olur ama eğer severseniz, ben kendim sevdiğim için bana bu işler zor gelmiyor. Zaman ayıracaksınız, dünyadaki gelişmeleri yakından takip edeceksiniz. Diplomasi, her şeyden önce bir zanaat. Kitaplarda öğrendikleriniz başka bir şey, dünyada yaşananları takip etmek başka bir şey. Kitaplarda okuyamayacağınız şeyler de var. Bu yüzden diplomasi zanaat olarak görülüyor. Önce çırak, sonra kalfa ve en sonunda usta oluyorsunuz. Ben burada bütün basamakları geçtim.

Gençlere dikkat ettiğim şey, teker teker çıkmak yerine hızlı bir atlayış yapmak istiyorlar. Ben, her sürecin her aşamasının zevkini almayı isteyenlerdenim. Her aşama, gerektirdiği şekilde yaşanmalı.

Şpresa Yusufi kimdir?

12 Aralık 1960 yılında dünyaya gelen Şpresa Yusufi, ilkokul ve liseyi Kumanova’da tamamladı. Az. Kiril ve Metodiy Üniversitesi Ekonomi Fakültesinden mezun olan Yusufi, 1996 yılında Malta Üniversitesi Akdeniz Akademisi Diplomasi Okulunda yüksek lisansını tamamladı.

1994 yılından bu yana Dışişleri Bakanlığında görev alan Yusufi, 1998’e kadar bakanlık bünyesindeki çeşitli müdürlüklerde çalıştı. Mart 1998’den Ağustos 1999’a kadar Toplu Güvenlik ve Emniyet Sistemleri Sektörü Müdürlüğü yaptıktan sonra, 1999-2004 yılları arasında Brüksel’de bulunan Makedonya’nın NATO Misyonunda, Misyon Şefi Yardımcısı olarak görev aldı.

2004-2006 yılları arasında yeniden Toplu Güvenlik ve Emniyet Sistemleri Sektörü Müdürlüğüne getirilirken, aynı dönemde (Ocak 2005 – Mart 2006) Makedonya’nın NATO Ulusal Koordinatörü oldu.

Ekim 2006’dan Aralık 2007’ye kadar Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü ve Halkla İlişkiler Danışması olarak çalışan Yusufi, 2007’den 2009’a kadar Lahey’deki Makedonya Elçiliğinde görev aldı.

Yusufi, Ağustos 2009’dan Eylül 2012’ye kadar Dışişleri Bakanlığına bağlı Avrupa Dışı Ülkeler Müdürlüğünün Güney ile Kuzey Amerika, Avustralya ve Okyanusya’yla ikili ilişkiler sektörünü yönetti.