Bu haftaki sayımızda, genç ve girişimci kadınlar için rol model olarak gösterilen, birçok ödüle layık görülen ve aynı zamanda birçok başarıya imza atan girişimci Berna İlter ile bir söyleşi gerçekleştirdik. Berna Hanım, yoğun programına rağmen bizleri kırmayıp, sorduğumuz soruları seve seve cevapladı. Biz de öncelikle kendisine teşekkür eder, yaptığımız söyleşimizi olduğu gibi aktarıyoruz.

 

Bir iş kadını olarak birçok başarılı işlere imza atmışsınız. İlk kariyerinize nerde ve nasıl başladınız?

“Kayseriliyim. Memur bir ailein tek kızıyım. 9 Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi İngilizce İşletme 1996 yılı mezunuyum. Brn Yatak Baza Ev Tekstili İnş. San. Tic. A.Ş. ve Brn Uluslararası Danışmanlık ve Dış Ticaret Şirketi kurucusuyum. Evliyim, Elif İdil ve Melike İrem adlarında iki kızım var.

Ailenin tek kızı olarak mezuniyetten sonra babamın ısrarı üzerine Kayseri’ye döndüm. Yeni özelleşen, o günkü ismi ile eski bir KİT’de çalışmaya başladım. O firmada profesyonel girişimciliğim başladı. Hiç yapılmayan işleri başlattık. İhracat, ithalat ve en önemlisi kendi çabalarımla fiyat risk yönetimi ve Londra Metal Borsası işlemleri. Bu konuda Londra’da eğitimler aldım ve stajlar yaptım. Daha sonra bu konuda ilerlemeye karar verdim. Türkiye’de daha VOB bile yoktu ve Londra Metal borsasında futures ve hedge işlemlerini  23 yaşlarımda, benden başka Türkiye’de direk işlem yapan başka kimse de yoktu. Bu konudaki başarım diğer firmalar tarafından da duyulmuştu ve danışmanlık ya da kendi adlarına da metal fiyatı risklerini yönetmem konusunda talepler artmıştı. Bu sebeple BRN Uluslararası Danışmanlık ve Dış Ticaret Şirketi’ni kurdum. Sonrası 2001 krizi ve firmalarımızın o dönemde işlemlerini kapamaları ve yine tercih yapmak zorunda kaldım, ya şirketi kapatıp bir firmada ihracat biriminde çalışacaktım, zor olanı seçtim ve Kayseri’deki kendi dış ticaret birimi olmayan Kobilerin ürünlerini Afrika ve Ortadoğu ülkelerine ihraç etmeye karar verdim ve Tanzanya fuarına katıldım, çeşitli ürünlerle ve onlarca firmanın kataloğu ile Nijerya vb gibi ülkelere gittim. Kayseri’den Lagosa çelik kapı ticareti köprüsü başlattım o dönem.

Uluslarararası çerçilik dönemim diyorum o günlere.  Madagaskar’a undan tutun, mısıra, emaye tencereye, mobilyaya, sayısız ürünler ama hepsinde kendi markamız ve kalite standardını belirliyorduk.

Şimdi dönüp baktığımda, ilk defa ihracata başlatıp, ürünü nasıl paketleyecek, konteynıra nasıl yükleyeceğine kadar eşlik ettiğim günlerden, bugün büyüyen firmaları şu an birçok ülkeye ihracat yapan ve daha büyük fabrikaları olan firmalar halinde görünce de çok mutlu oluyorum.”

 

Genç ve kadın girişimciler için rol model olarak gösteriliyorsunuz ve bunun için birçok ödüle layık görülmüşsünüz. Girişimci olmanızı neye borçlusunuz? Bu başarınızın sırrı nedir?

“Girişimcilik maceram uluslararası ticaret ve finansa merakımla başladı.

Daha ilkokuldayken bile hatırlarım, dünyamız çocuk ansiklopedisi vardı, oradan ülkelerin geçim kaynaklarını ne alıp ne sattıklarını okurdum, bir nevi ekonomik coğrafya merakım vardı, seyahat etme farklı kültürleri, ülkeleri tanıma isteğim çok baskındı.

Girişimcilik sadece iş kurarak olmuyor. Ben profesyonel girişimciliğe de çok önem veriyorum. Çok çalışmak ve risk almayı bilmek başarıyı da beraberinde getiriyor. Benim başarımın arkasında tecrübelerimin de büyük katkısı var. Kayseri, bildiğiniz gibi yatak ve uyku ürünleri firmalarının fazla olduğu bir il. Ben, diğer firmaların aksine yurtdışı öncelikli çalıştım. Kaliteli ürün ve hizmet anlayışımız, sektördeki uzmanlığımız bizi diğer firmalardan farklılaştırdı.”

 

Sizleri 60’dan fazla ülkeye ihraç eden bir şirket haline getiren üretiminizdeki farklılık neydi? Neler yaptınız?

"En büyük farkımız global düşünüp yerel hareket etmek."

BRN Yatak, klasik bir yatak üreticisi olmaktansa farklılaşmayı seçti. Yeni teknolojilere yatırım yaptı. Dünyanın en büyük yatak üreticileriyle temas kurarak know how’ını artırdı.

60’dan fazla ülkeye yatak ihracatımızın sırrını da, “Her ülkenin vatandaşı ne istiyorsa onu üretiyoruz” düşüncesiyle yola çıkarak, ülkelerin uyku kültürlerini inceleyerek, farklı modeller tasarlıyoruz. Ürünlerin çeşitliliği sayesinde müşteri portföyümüz de artıyor. İhracat odaklı çalışan şirketimizde sektörün en büyük sorunu olan nakliye problemini press ve rulo ambalajlama sistemleriyle çözdük.

Kendimize özgü bir teknoloji geliştirdik ve şirket, bu sayede ihracatta rakiplerine göre muazzam bir fark yarattı. BRN; ABD, Kanada, Avustralya gibi ihracat yapılması zor olan ülkelere ulaştık. Hatta şimdiye kadar hiç ihracat yapılmayan Mikronezya’ya bile ihracat gerçekleştirdik. Burası 2013 yılına kadar Türkiye’nin hiç ihracat yapmadığı son ülkeydi.

Doğru analiz, ülkelerin birbirinden farklı olan uyku kültürleri ve bu çeşitliliği dikkate alarak ürün geliştirmemiz bizim yurt dışında büyük başarılara imza atmamızı sağladı.”

 

Makedonya’da hiç satış yaptınız mı?

“Makedonya’ya daha önce ihracatımız oldu ve satışlarımızı katlayarak devam ettirmek niyetindeyiz.”

 

Bir iş kadını, girişimci olarak Makedonyalı veya diğer kadınlara iş hayatında daha aktif olmaları için ne gibi önerilerde bulunabilirsiniz? Bu konuda neler yapılmalı?

“Girişimci olmak için kalıplaşmış firmaları olan, köşeleri tutulmuş alanlardan işe girmek çok zorlu bir süreç. Vazgeçmemek ve çok çalışmak gerekiyor. Hep daha iyisini yapmak, rakiplerden farklı işlere imza atmak ve kaliteden asla ödün vermemek şart.

Cesur olsunlar. Başarılı olursanız, örnek gösterilen bir iş kurarsanız, o keyiften asla vazgeçemeyeceksiniz.  Ancak çalışacağım, iş kuracağım diye de sakın ailenizi ihmal etmeyin. Ayrıca sivil toplum kuruluşlarına üye olsunlar. Oralarda edinecekleri çevre, meslek yaşamlarında önlerini açacaktır. Kısaca sıralayacak olursak;

Takım çalışmasına yatkın olmalı; Hızlı karar verip çözüm odaklı çalışmalı;

Gerektiği kadar risk almayı bilmeli; Yönetici ise görevleri iyi delege edebilmeli; 7/24/365 fark etmeden işi ile alakalı vizyonel bakış açısını kaybetmemeli; İnovatif düşünmeli, yeniliğe açık olmalı; Sadece para odaklı değil, başarı odaklı olmalılar, para zaten sizi kovalayacaktır; Çevresini, network (ağ)’ünü geniş tutmalı; Kendisine bir rol model belirlemeli ve bu doğrultuda hareket etmeli.

Büyüyen ekonomimizde kadınların etkisinin göz ardı edilemez, doğru bir planlama üzerinden ilerlenmesi halinde yakın zamanda kadın girişimcilerin adı daha sık duyulabilir.

Kadın girişimcilerin en büyük avantajı DNA’larında kodlanan ’pes etmeme’ olmasıdır. Kadınların iş hayatındaki oranı her geçen gün artmasına rağmen yine de istediğimiz noktanın çok altında. Ülkemizde kadınların toplam istihdam içindeki payı yüzde 38. Bu oran, kadın girişimciler söz konusu olduğunda yüzde 7 seviyelerine düşüyor. Kadın girişimcilerin fırsat sunulması halinde bunu çok iyi değerlendirecek potansiyele sahip olduğunu yaşayarak gördüm. Rakamları incelediğimizde son 4-5 yıl içerisinde iş hayatına 1,5 milyondan fazla kadının girdiğini görüyoruz. Ülkemizin 2023 yılına dair çok önemli ekonomik hedefleri var. Bu hedeflere ulaşmak için çok çalışmamız gerekli.”