Bosna Savaşı'nda yıkıldı, bölgede yaşanan zulme tanıklık etti. Türkiye destek verdi. Cami 5 yılda yeniden inşa edildi. Bosna Hersek'in Foça kasabasındaki Alaca Camii 26 yıl sonra açıldı. 

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Vakıflar Genel Müdürlüğü ve Bosna Hersek İslam Birliği Vakıflar İdaresinin iş birliğiyle rekonstrüksiyonu tamamlanan ve "Bosna'nın incisi" olarak bilinen Foça’daki Alaca (Hasan Nazır) Camii’nin açılış törenine katıldı.

Camiyi Foçalı şehit annesi Aziza Kurtoviç ve Bosna-Hersek İslam Birliği Başkanı Hüseyin Kavazoviç açtı.

Boşnaklar "Bosna'nın incisi" dedikleri Alaca Camii'nin açılmasından memnun.  Alaca Camii'nin açılışına Bosna Hersek dışından gelenler de vardı. Alaca Camii Bosna savaşında yıkılan 614 camiden sadece biri.

Ersoy cami açılışında konuştu. Konuşmasına Türkiye'den selam getirdiğini söyleyerek başlayan Ersoy, tarihi bir değeri, ait olduğu topraklara yeniden kazandırmanın gururunun yaşandığını dile getirdi. Ersoy, Alaca Camii’nin adeta küllerinden yeniden doğduğunu söyledi.

Ersoy, Osmanlı mimarisinin zarafeti ve zengin süslemeleriyle bezenmiş Alaca Camii’nin, bu toprakların kültürel dokusunu yansıtan bir eser kimliği taşıdığına işaret ederek, bu kimliğinden dolayı caminin 1992-1995 yılları arasındaki savaşta tamamen yıkıldığını, taşlarının Çehotina Nehri'ne atıldığını anlattı.

"İhtişamıyla yeniden ayağa kalkan Alaca Camii…"

Aliya İzzetbegoviç’in, "Hiç kimse intikam peşinde koşmamalı, sadece adaleti aramalıdır. Çünkü intikam, sonu olmayan kötülüklerin de kapısını açar. Geçmişi unutmayın ama onunla da yaşamayın." sözlerini hatırlatan Ersoy, şöyle konuştu:

"Acılar üzerinden geleceği inşa etmek yerine bir daha o büyük acıların yaşanmayacağından emin olacağımız bir geleceği oluşturma fikri ve ideali ile çalışmak bizlerin asli görevidir. Bugün tüm ihtişamıyla yeniden ayağa kalkan Alaca Camii bu topraklarda bu idealin simgesidir. Irkçılığın ve nefretin ancak maddeye zarar verebildiğinin ama Bosna’da, Balkanlar'da yüzlerce yıldır var olan birlikte yaşama kültürüne ve kardeşlik ruhuna asla dokunamadığının göstergesidir. Bu ruhu bozmaya çalışanları tarih ve insanlık asla affetmeyecektir. Bugün Alaca Camii özelinde bu toprakların değerlerini yeniden ayağa kaldırmak için emek veren, destek olan insanlar ise gelecekte de saygıyla, minnetle yad edilecektir."

"Özgün taşların çıkarıldığı taş ocağı yeniden açıldı"

Ersoy, Alaca Camii’nin aslına uygun şekilde yeniden inşa edilebilmesi için kurumların çok detaylı ve titiz bir çalışma gerçekleştirdiğini vurgulayarak, eserin özgün taşlarının çıkarıldığı savaş sonrasında tamamen kapanmış olan taş ocağının yeniden açıldığını, aynı nitelikteki taşların buradan çıkartılarak geleneksel yapım teknikleriyle cami, türbe ve şadırvanın yeniden inşa edildiğini bildirdi.

İmamevinin yeniden yapıldığını, çevrede bulunan mezarların düzenlendiğini belirten Ersoy, "Alaca Camii'ne adını veren eşsiz kalem işi tezyinatı da tamamlanmak üzere. Aynı şekilde, bu esere ait ve başka yapılardan kalma nitelikli taşların alanda sergilenmesini içeren çevre düzenlemesi de artık tamamlanıyor. Bu çalışmalar ve ihtiyaç dahilinde gerçekleştirilecek yeni proje ve yatırımlar, gönül coğrafyamız olan bu topraklarla bağımızı daima ayakta tutacak, ortak değerlerimizi ve tarihimizi yaşatmaya devam edecektir." diye konuştu.

"Bugünü unutmayın"

Bürokratından memuruna, zanaatkarından mimarına, akademisyeninden yöre halkına, bu ecdat yadigarının yeniden inşasında emeği geçenlerden bugünü unutmamalarını isteyen Ersoy, "Çünkü Alaca Camii’nin taşına, hüsnühattına, kalem işi motiflerine her baktığınızda, çocuklarınız için barış, dostluk ve huzur dolu bir gelecek inşa etmek adına gösterdiğiniz çabanın ve ortaya koyduğunuz iradenin izlerini göreceksiniz. Bu toprakların tarihini, gerçeklerini görmezden gelenlere, yok etmek isteyenlere karşı kazandığınız zaferi göreceksiniz." ifadelerini kullandı.

Vakıflar Genel Müdürü Ertem

Ertem, Vakıflar Genel Müdürlüğü ve Bosna Hersek İslam Birliği Vakıflar İdaresinin iş birliğiyle rekonstrüksiyonu tamamlanan Foça şehrindeki Alaca (Hasan Nazır) Camii’nin açılış töreninde yaptığı konuşmada, Türkiye sınırları ötesinde, ecdat emaneti bir vakıf eserini ayağa kaldırmanın heyecanını yaşadıklarını söyledi.

Bosna'nın incisi olan Alaca Camii için 5 yıl önce başlattıkları yeniden inşa çalışmasının bugün tamamlandığını ve çok başarılı olduğunu belirten Ertem, şöyle konuştu:

"Ne kadar başarılı bir çalışma olursa olsun, bugün ancak fotoğraflarda kalmış o eskimiş, eskidiği için kirlenmiş kapıyı geri getiremeyeceğiz. Duvarlarına serpiştirdiğimiz orijinal taşların hikayesi bizi daha çok heyecanlandıracak. Parmaklarımızla işaret edip, işte bu orijinal taşıydı diyerek duygulanacağız. Birebir aynısını duvarlarına yeniden yazsak bile hiçbiri Evliya Çelebi'nin kendi el yazısı olmayacak. Yani biz hiçbir zaman Alaca Camii'ndeki o eski ruhu, havayı ve nefesi yakalayamayacağız.

Ama bir şey inanıyorum ki hepimizi mutlu edecektir. Alaca Camii ayakta kaldığı ve içinde ibadet edilmeye devam edildiği sürece bu topraklarda geçmişte olduğu gibi barışın, dostluğun, kardeşliğin, anlayışın ve uzlaşmanın simgesi olarak hayatiyetini devam ettirecektir. Sadece bu amaç bile yapılan bu çalışmanın ne kadar değerli olduğunu gösteriyor."

Foça halkına teşekkür

Ertem, yüklenici firmaya ve Genel Müdürlüğü çalışanlarıyla emeği geçenlere şükranlarını, anlayışı ve katkıları nedeniyle Foça Belediye Başkanı ve şehir halkına teşekkürlerini sundu. Ertem, Türkiye'nin Saraybosna Büyükelçisi Haldun Koç ve Bosna Hersek İslam Birliği Başkanı Husein Kavazovic'e de teşekkür etti.

Bosna Hersek İslam Birliği Vakıflar Müdürü Senaid Zaimoviç'e ayrıca teşekkürlerini sunan Ertem, "2013 yılında başladık, Mart 2014'te protokol imzaladık ve 30 Mayıs 2014'te taş koyma merasimini hep beraber yaptık. Bu ve Bosna Hersek’te yürüttüğümüz bütün işlerde Senaid Bey tek başına önümüzü açtı. Aramızda oluşturduğumuz iyi ilişkiler nedeniyle hangi eser olursa olsun çok çabuk karar vererek işe başlama ve bitirme başarısını birlikte gösterdik." diye konuştu.

Bosnalı binlerce Müslüman Foça'da buluştu

Sırplar tarafından 1992 yılında savaş başladığında kepçelerle yıkılan ve sadece temel taşlarından bazıları kalan Alaca Camii’nin açılış töreni Kur'an-ı Kerim tilavetiyle başladı.

Bosna Hersekli ilahi sanatçılarının ilahiler okuduğu törende, açılış konuşmalarının ardından Diyanet İşleri Başkan Yardımcısı Burhan İşliyen dua etti. Çift müezzin tarafından "mukabele ezanı" okundu.

Açılış kurdelesinin kesilmesinin ardından caminin kapısını, 1992'de yıkılan caminin minaresinin düştüğü evde yaşayan ve oğullarını şehit veren aile anahtarla açtı. Camiye giren cemaat, öğle namazını kıldı.

Törene, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy'un yanı sıra Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Serdar Çam, Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konsey Üyesi Şefik Caferoviç, Halklar Meclisi Başkanı Bakir İzetbegoviç, Bakanlar Konseyi Başkanı Denis Zvizdic, TİKA Başkan Vekili Serkan Kayalar, Bosna Hersek İslam Birliği Başkanı Husein Kavazovic, Türkiye'nin Saraybosna Büyükelçisi Haldun Koç, ABD'nin Saraybosna Büyükelçisi Eric Nelson ve Foça Belediye Başkanı Radisav Maşiç katıldı.

Açılış töreni için Bosna Hersek'in çeşitli yerlerinden on binlerce Müslüman da Foça'ya geldi. 

Kaynak: TRT Haber, AA