Eğitim ve Bilim Bakanlığının himayesinde, TİKA ve Yunus Emre Enstitüsünün destekleriyle düzenlenen "Makedonya'daki Türkçe Eğitimde Sorunlar ve Çözüm Önerileri" başlıklı çalıştay bugün sona erdi.

Yine yüksek düzeyli katılımın sağlandığı çalıştayda, bakanlığın öğretmenler ve ilgili uzmanlarla hazırladığı 36 maddelik sonuç bildirisi yayınlandı.

Bildiride şu maddeler yer aldı:

1. Makedonya'daki Türkçe eğitimde karşılaşılan sorunların çözümü ve Türkçe eğitim-öğretimin sağlıklı bir şekilde yürütülebilmesi için; Eğitim ve Bilim Bakanlığı ile Türkçe eğitimini ilgilendiren başta belediyeler olmak üzere ilgili kurum ve kuruluşların ilgili birimlerinde Türklerin istihdam edilmesi.

2. Makedonya Cumhuriyetinde Türkçe eğitim ve öğretimin sorunlarının çözüme kavuşturulmasında öğretmen, öğrenci, veli ve idarecilerle ilgili olarak işlerin tespiti ve takibinde aktif rol almak üzere Türk öğretmenlerin teşkilatlanması; bu amaca yönelik olarak bir Türk Öğretmenler Sendikası'nın kurulması, bu sendikanın kuruluşuyla ilgili ilk çalışmaları yapmak üzere üç kişilik bir girişim heyetinin oluşturulması.

3. Eğitim ve Bilim Bakanlığı bünyesinde düzenlenen hizmet için seminerlerin Türk öğretmenler için Türkçe düzenlenmesi. Hizmet için kurslar için hazırlanacak materyallerin de Türkçe hazırlanarak dağıtılması.

4. Makedonya Cumhuriyeti Eğitim ve Bilim Bakanlığı ile Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitim Bakanlığı işbirliğinde; Makedonya'da Türkçe eğitim veren öğretmenlerin, bilgi ve görgülerini arttırılması, alanları ile ilgili bilimsel yeni gelişmelerden haberdar olmaları amacıyla Türkiye'de hizmet içi kurslarına katılmalarının sağlanması.

5. Makedonya'da ders kitaplarının Türkçeye tercümesinde yaşanan sorunların çözüme kavuşturulması amacıyla, bir tercüme bürosunun kurulması ve bu tercüme bürosunda branş öğretmenlerinin yanında Türk dili açısından kitapları düzeltecek Türkçe uzmanlarının da bulundurulması.

6. Makedonya'da eğitim sürecinde okutulan ders kitapları ve diğer materyallerdeki milletlere yapılan hakaret içerikli ifadelerin kaldırılması.

7. Mevcut müfredatın gözden geçirilerek çağdaş şartlar çerçevesinde güncellenmesi.

8. Türkçe eğitim lektür kitapları listesinin güncellenerek bu kitapların basılmasının sağlanması.

9. Makedonya'da Türkçe yayın yapan yayınevlerinin desteklenmesi ve eğitim süreciyle bağlantılı olarak koordineli çalışmalarının sağlanması. Makedonya'da yayınlanana Türkçe süreli yayınların eğitim sürecinde etkili bir şekilde kullanılabilmesi için desteklenmesi ve birbirileriyle anlaşmalarının sağlanması; hali hazırda çıkmakta olan çocuk dergilerinden birinin birinci kademe için, diğerinin ise ikinci kademeye yönelik olarak çıkmasının sağlanması, bu materyallerin okullarda bulundurulması.

10. Makedonya'nın muhtelif şehirlerinde Türkçe yayınların teşhir ve satışının yapıldığı, kültür ve eğlence özelliği de olan kitap kafelerin açılmasının teşvik edilmesi.

11. Makedonya'daki Türkçe eğitim veren okulların her birinin, Türkiye'deki bir okulla kardeş okul yapılmasının sağlanması ve bu bağlamda Makedonya'nın kendi içinde de Türkçe eğitim veren okulların kardeşleştirilmesi.

12. Makedonya'da eğitim kalitesinin arttırılması için karma sınıf uygulamasından vazgeçilmesi.

13. Örgün eğitime ilk adım niteliğini taşıyan okul öncesi eğitim kreşlerin sayısının arttırılması ve özel kreşlerin açılmasında Makedonya devletinin verdiği teşviklerden faydalanılması.

14. Makedonca, Arnavutça ve Sırpça eğitim gören öğrencilerin, seçmeli ders olarak Türkçeyi seçebilmelerinin sağlanması.

15. Türkçeyi yayın olarak kullanamayan soydaşların bulundukları bölgelerde Türkçe eğitim veren sınıfların açılması.

16. Medreselerde eğitim gören öğrencilerin diğer orta öğrenim öğrencilerinin sahip olduğu haklara sahip olabilmeleri için, denklik için gerekli olan derslerin bu okullara konulması ve medrese mezunlarına üniversitelere giriş yolunun açılması.

17. Eğitimi Geliştirme Ajansı, Eğitim Müfettişliği, Devlet Sınav Merkezi ve Orta Mesleki Eğitim merkezlerinde Türk kadrolarının istihdam edilmesi ve bunların Üsküp ve bölgeler bazında görev yapmalarının sağlanması.

18. Makedonya'da Yükseköğretimde, Türkçe öğretiminin kaliteli bir hale getirilmesi için, Türkoloji ve Şarkiyat bölümlerinde Türkçe hazırlık sınıflarının konması ve hazırlık eğitiminin Türkiye'den görevlendirilecek Türkçe eğitimde uzman hocalar tarafından yürütülmesinin sağlanması.

19. Yükseköğretim maksadıyla Türkiye'ye giden öğrencilerin geri dönmesinin sağlanabilmesi için YTB mevzuatlarının 2 yıl Türkiye'de, 2 yıl Makedonya'da okunacak şekilde burs sisteminin güncellenmesi.

20. Makedonya dışından YTB aracılığı ile Türkiye'de okumak için başvurup, yükseköğretime yerleştirilmeyen öğrencilerin Makedonya'daki Türkçe eğitim veren üniversitelere YTB burslusu olarak yönlendirilmesinin sağlanması.

21. Makedonya'da Türkçe eğitim yapan özel ve devlet üniversitelerinin arasında işbirliğinin sağlanması.

22. Makedonya'da görev yapan yerli hocalara kendi üniversiteleri aracılığıyla bilimsel toplantılara katılabilmeleri için maddi destek verilmesinin sağlanması.

23. Makedonya'da Türkçe eğitim her kademesinde kadro açılması için mevzuatta yer alan iç hukuk yollarının kullanılmasının sağlanması, bu yollar tüketildikte sonra sonuç alınamazsa yasal yollarla haklarının aranması.

24. Yükseköğretim kurumlarının öğrenci işlerinde Türk öğrencilerden sorumlu, Türkçe bilen bir memurunun bulundurulması.

25. Yükseköğretimde, öğretim elemanı ve öğrenci değişim programlarının işler hale getirilmesi.

26. Türkçe eğitim veren yükseköğretim kurumlarında bitime tezleri, yüksek lisans tezleri ve doktora tezlerinin Türkçe yazılarak, Türkçe savunulmasının sağlanması.

27. Eğitim fakültelerinin bütün branşlarında, Türkçe eğitim verecek kadroların ve Türkçe materyallerin sağlanması.

28. Türkoloji ve Şarkiyat bölümlerinde Yunus Emre Enstitüsüne ait Türk Odaları'nın oluşturulması.

29. Türkoloji ve Şarkiyat Türk Dili bölümlerinde okuyan öğrencilerin ve Pedagoji Fakültelerinde okuyan öğretmen adaylarının stajlarının/öğretmenlik uygulamalarının Türkçe eğitim veren okullarda yapmalarının sağlanması.

30. Türkoloji ve Şarkiyat Türk Dili bölümlerinde okuyan öğrencilerin ve Pedagoji Fakültelerinde okuyan öğretmen adaylarının Pedagojik  Formasyon eğitimi ile ilgili derslerine alan uzmanı Türk akademisyenlerin girmesinin sağlanması.

31. Yunus Emre Enstitüsü aracılıyla Makedonya yükseköğreniminde görevlendirilen öğretim elemanlarının en az üç yıl kesintisiz görevlendirilmesinin sağlanması.

32. Üniversitelerde Türkçe Sevdalıları öğrenci topluluklarının kurulmasının teşvik edilmesi ve bu toplulukların Türkiye'deki öğrenci topluluklarıyla irtibatlarının sağlanması.

33. Makedonya'da Türkçe yaygın eğitimi kapsamında 24 saat Türkçe yayın yapacak ulusal bir radyonun desteklenmesi.

34. Makedonya'da Türkçe eğitimin her aşamada yaşatılmasını sağlamak adına, yükseköğretimde de Türkçe eğitim yapan üniversitelerin desteklenmesi, akredite edilerek denkliğinin verilmesi.

35. Makedonya bünyesinde hizmet verecek, Yahya Kemal Beyatlı Türkoloji Enstitüsünün işler hale getirilmesi ve bu enstitü bünyesinde bütün Balkanlara hizmet verebilecek bir Türkoloji İhtisas Kütüphanesinin kurulması.

36. Yunus Emre Enstitüsünün, ihtiyaç olması halinde Üsküp dışında da Türkçe kursları açması ve Makedonya genelindeki mevcut Türkçe kurslarının Yunus Emre Enstitüsünün gözetiminde yürütülmesinin sağlanması.

Balkan coğrafyasında Türkçenin binlerce yıllık eğitim dili geçmişinin bilincinde olarak:

İş bu bildirgede belirtilen sorunların dışında Türkçe eğitiminin daha başka sorunlarının olduğu da bir gerçektir. Bilim adamlarının, öğretmenlerin, sivil toplum teşkilatı temsilcilerinin, velilerin, ulusal ve uluslararası gözlemcilerin iştiraki ile gerçekleştirilen bu çalıştayın sonuç bildirisi Makedonya devletinin başta Eğitim ve Bilim Bakanlığı olmak üzere ilgili kurumlarına ulaştırılmalıdır.

Başta Türkiye olmak üzere konu ile ilgili ulusal ve uluslararası bütün kurumlara duyurulmalıdır. Bu amaçla bildirinin Türkçe, Makedonca, Arnavutça ve İngilizce olarak basın yayın organlarında yer almasının sağlanmalıdır.

Makedonya’daki Türkçe eğitimin sorunlarının çözüme kavuşturulabilmesi için bu sonuç bildirisinde yer alan hususların ve çalıştay raporlarının takibinin yapılabilmesi için bu çalıştay ve benzerlerinin her yıl yapılarak geleneksel bir boyut kazanması sağlanmalıdır.

Hayırlara vesile olması dileğiyle kamuoyuna ve ilgililere saygıyla duyurulur.