TİKA, Kosova’da gerçekleştirdiği projelere yenilerini eklemeye devam ediyor. Geçtiğimiz Nisan ayında Tarımsal Kalkınma Programı kapsamında Kosova’nın güneyinde bulunan Prizren Belediyesi’nin Reçana Bölgesinde yaşayan Boşnak topluma yönelik olarak TİKA tarafından 100 aileye gebe düve ve yem desteğinde bulunulmuştu. Aile işletmelerinin ve çiftçi birliklerinin hayvansal et üretimini, et ve süt verimi yüksek simental gebe düve desteği ile arttırmak amacıyla yürütülen çalışmalarda, TİKA, aile işletmelerinde izleme ve değerlendirme çalışmalarında bulundu.

TİKA Kosova Koordinatörü Hasan Burak Ceran, projenin, Kosova’nın tarım ve hayvancılık alanında uygun iklim şartlarına sahip olmasına rağmen son yıllarda hayvancılıkla ilgilenen aile sayısının düşmesi nedeniyle zayıflayan hayvancılık sektörünün yeniden canlandırılması, bölgedeki hayvan sayısının artırılması ve aynı zamanda kaliteli et ve süt üretiminin yapılabilmesi ile aile ekonomilerinin desteklenmesi amacıyla yürütüldüğünü dile getirdi. Koordinatör Ceran, yapılan proje izleme ve değerlendirmeler sonunda aile işletmelerinin, geride kalan 8 ayın sonunda 89 düveye 71 buzağıya sahip olduğunu, bu açıdan projede gerçekleşen başarı oranının %80 olduğunu vurguladı.

“Türkiye Sayesinde Artık Üretiyor ve Gelir Elde Ediyoruz”

Destekten yararlanan ve Reçane bölgesinin Lubizhda köyünde yaşayan 62 yaşındaki Mehmet Xhaferi, önceden bir fabrikada çalıştığını ancak savaştan sonra fabrikaların kapanması sonucu işsiz kaldığını ve emeklilik yaşının da gelmediği için şu anda tek gelir kaynağının hayvancılık olduğunu ifade etti. “Bundan başka bir gelirim yok”, diyen Xhaferi “Tek gelirim bana TİKA tarafından verilen düveden. TİKA’ya çok teşekkür ederim. 17 Nisan’daki dağıtımda ben de bu yardımdan faydalandım ve düvenin veriminden çok memnunum” dedi.

Yardım ‘birken iki oldu’ diyen Xhaferi, verilen gebe düvesinin ürediğini ve şimdi bir buzağının da sahibi olduğunu dile getirerek, “TİKA’ya ve vesile olanlara tekrardan teşekkür ederim. Bu inek sayesinde evimizde taze süt, peynir, süt ürünleri, hepsi var. Biz 9 kişilik bir aileyiz. Bazen ürünlerden bir şeyler arttığında onları bizden talep edenlere satıyoruz” dedi.
Köylülerden Nelim Bajra (63) da bölgede uygun şartlar olmasına rağmen halkın küçük bir kısmının tarım ve hayvancılıkla ilgilendiğini, köydeki ekonomik durumun ise orta veya düşük denilebilecek durumda olduğunu ifade etti. TİKA tarafından bağışlanan gebe düve ve yemlerin ailelerine çok önemli bir katkı sağladığını ifade eden Bajra  “Bu hayvan bize önemli miktarda süt veriyor ve ondan birçok fayda sağlıyoruz. Bizim için çok önemli bir katkısı da süt ürünlerini satın almamıza gerek kalmıyor. Artık kendi ürünlerimiz var” dedi.

Bu bölgeye sunulan yardımlar için Türkiye’ye minnettar olduklarını dile getiren Bajra “TİKA bu bölgenin kalkınması için birçok yardımda bulundu. Sadece bizim bölgemiz için değil, Kosova’daki diğer bölgeler için de öyle. Bu yardımların ileride de devam etmesini bekliyor ve istiyoruz. Kosova halkı Türkiye’yi ve bu tür girişimleri destekliyor çünkü bunlar Kosova halkının yararına yapılıyor” dedi.

Kendisinin bir makine mühendisi olduğunu ancak şu an fabrikaların çalışmamasından dolayı tarım ve hayvancılığa yöneldiğini ifade eden 59 yaşındaki Nezir Bajra ise “Önceden hayvancılıkla uğraştım ancak ineklerim çalınmıştı ve bir süre bu alanla da uğraşamadım.  Bize son anda destek oldukları için TİKA’ya çok teşekkür ederim. İnek sayımı arttırmayı çok istiyorum. İnşallah bu yardımların devamı gelir” dedi.  

Düvenin genç olmasına rağmen çok verimli olduğunu ifade eden Bajra “Süt verimi çok iyi, günde yaklaşık 15 litre süt alıyoruz. Bunun zamanla 25 litreye çıkacağını inanıyorum, çünkü bu inek daha çok genç” dedi. Türkiye’yi ana ülkeleri olarak gördüklerini ifade eden Bajra  “Bu halk için bu tür yardımların çok büyük bir önemi var. Bu halkın kendi ayakları üzerinde durmasına yardımcı oluyor ve gelecek vaat ediyor” dedi.

TİKA “Yerinde Üretim – Yerinde Yaşam” Amacı ile Bölgeden Göçü Engelliyor

Özellikle işsizliğin yoğun olarak yaşandığı bölgeler başta olmak üzere istihdamın artırılması ve göçün önlenmesi amacıyla Kosova’da hayvancılık sektörüne yönelik projeler yürüten TİKA, Tarımsal Kalkınma Programı kapsamında Mitroviça, Viçıtırın ve Priştine’de süt ürünlerinin desteklenmesi ile süt kalitesinin ve üretiminin artırılması için süt üreticilerine destek veriyor.

Koordinatör Hasan Burak Ceran belediyeler ile işbirliğinde yürütülen projelerde, 275 süt üreticisi ailenin her birine süt sağma makinesi ve 960 adet 30 litrelik süt bidonlarının temin edildiğini bildirdi. Süt sağma makinelerinin dağıtılmasıyla birlikte hayvan sağlığına zarar vermeden, kısa sürede sütün sağılması ve bidonlarla süt toplama merkezlerine sağlıklı koşullarda taşınmasının hedeflendiğini ifade eden Ceran “Böylece süt üretim kapasitelerinin arttırılması ile aile gelirlerinin yükseltilmesi planlanıyor” dedi.

Savaş Mağduru Kadınlar Üretime Katılıyor

Tarımsal Kalkınma Programı kapsamında yürütülen projeler çerçevesinde süt toplama merkezleri de TİKA tarafından desteklenmeye devam ediyor. Kosova’da 1999 yılında yaşanan savaşta Kruşa Köyünde yaşanılanlar sonucu yakınlarını kaybeden kadınlara maddi ve manevi destek sunmak amacıyla 2002 yılında kurulan Küçük Kruşa Kadın Çiftçiler Derneği, TİKA tarafından desteklendi. 

Ekonomik açıdan zor durumda olan kadınların aile ekonomilerine destek olunması ve kadınların ekonomiye kazandırılmaları amacıyla süt işletme, paketleme, peynir üretimi için gerekli ekipmanlar ile çalışmalarını sağlıklı koşullarda sürdürebilmeleri için ek bina inşaatı da TİKA tarafından gerçekleştirildi.

Kosova’da uyguladığı Tarımsal Kalkınma Programı kapsamında gerçekleştirilen projeler çerçevesinde toplumlar ve çiftçiler arasında sosyal ve beşeri dayanışmanın kuvvetlendirilmesini, kaliteli üretim ve yüksek gelir ile kırsal alanlarda istihdamın artmasını ve Kosova’da kalıcı dostluk ve barışın sağlanmasını amaçlayan TİKA,  Priştina Üniversitesi Ziraat ve Veterinerlik Fakültesi akademisyenleri ve Kosova Tarım Bakanlığı ile gerçekleştirdiği görüşmeler neticesinde Balkanlar ve Doğu Avrupa ülkelerinde uyguladığı “Gıda ve Yaşam Güvenliği Destekleme Programı”nı önümüzdeki günlerde bilim insanları desteğinde Kosova’da uygulamaya koymaya hazırlanıyor.