1999 yılında Makedonya piyasasına giren Okean şirketi, 20 yılı aşkın süredir Türk gıda ürünlerini Makedonyalı tüketicilerle buluşturuyor. Okean, Kuzey Makedonya’da gıda ve temizlik alanında geniş bir marka yelpazesi ile yüksek kaliteli ürünlerin satışı ve dağıtımında lider firmalardan biri.

Türkiye’den ithal edilen ürünleri, yüksek gümrük vergisine rağmen uygun fiyata tüketiciye sunan Okean şirketi, Arnavutluk ve Kosova’daki kardeş şirketleriyle kendi markalarını da üretiyor. Okean Türkiye yanı sıra Sırbistan, Bosna Hersek, Hırvatistan gibi ülkelerden getirdiği ürünleri Makedonya’nın dört bir yanına ulaştırıyor.

2004 yılından bu yana Okean şirketinde görev yapan Finans Müdürü Mehmet Evciler, yüzde 30’dan yüzde 50’ye varan gümrük vergilerileri nedeniyle diğer şirketlere karşı dezavantajlı olduklarını, buna rağmen kaliteli ürünlerini uygun fiyata tüketiciye sunmaya çalışarak çok iyi bir iş başardıklarını ifade etti.

Şirket hakkında bilgi veren Evciler, “Okean, Makedonya’da 1999 yılının sonunda kuruldu. Şirketimizin sahipleri Edirne kökenli olup, Edirne’de 40 yılı aşkın süredir aynı alanda faaliyet göstermektedirler. Balkanlara ilk Romanya ile açılıyorlar. Romanya’dan sonra buraya geliyorlar,  Makedonya’dan Kosova’ya geçiyorlar. En son Arnavutluk’ta firma kuruldu. Bütün bu firmalar gıda distribütörlüğü üzerine çalışmaktadır. Ülker, Doğuş, Kervan Gıda, Yumuşak Şeker gibi Türkiye’den belli başlı markaların bayilikleri var.” dedi.

Evciler devamında ”Şirketimizde 76 kişi çalışıyor. Bu çalışanların yaklaşık 45’i Üsküp’te. Bunların arasında Arnavut, Türk, Makedon, Boşnaklar var. Makedonya’daki her şehirde satış elemanlarımız var. Oranın yerli satış elemanları. Mesela İştip’te İştipli, Kumanova’da Kumanovalı veya Ohri’de Ohrili. Onların üzerinden online olarak siparişlerimizi alıp ertesi gün sevkiyatı gerçekleştiriyoruz. Ürünlerimiz tek merkezden gidiyor.” diye kaydetti.

‘Soydaşlarımızın Türk firmalarında bir yerlere geldiğini görmek önemli’

20 yıldır şirkette birlikte çalıştıkları Satış Müdürü Metin Şakir’i de tanıtan Evciler, “Metin Bey, tabandan başlayıp en tepeye kadar çıkan şirketimizin bir görevlisidir. Kendisi Makedonya piyasasına çok hakim birisidir. Ayrıca buradaki soydaşlarımızın da Türk firmalarında bir yerlere geldiğini görmek çok önemli.” ifadelerini kullandı.

22 senedir Okean şirketinde çalışan Satış Müdürü Metin Şakir yaptığı açıklamada “Ben 2000 yılından bu firmadayım. Satış elemanı olarak başladım, ondan sonra görevim kademe kademe yükseldi. 2013 yılından bu yana satış sorumlusuyum. Firmamız 22 sene çalışıyor. Bütün bu zorluklara rağmen çok şükür büyüyen bir grafiğimiz var. Nasıl mı başarıyoruz? Şu duvarda duran ‘Allah işini iyi yapanı sever.’ yazısında dendiği gibi. Yani şirkette bekçiden, şoföre, market raflarını dizen çalışanlardan üst düzey yöneticilere kadar herkes işini iyi yapıyor. Mesela ürünlerin marketlerde güzel ve en iyi şekilde dizilişi, güzel yerde konumlandırılması, depoda malın dizilişi, marketlere zamanında yapılan sevkiyatı, hatasız teslim edilmesi, bir satıcının bir müşteriyle ikili ilişkiler kurması gibi önemli unsurlar başarıya ulaştırır. Ayrıca bu işi doğru yapmak için sadece ticari değil insanlık ilişkilerinin de kurulması gerekli. Kısacası en alt tabakadan şirketin en tepesine kadar herkes kendi işini iyi yaparsa başarı kaçınılmazdır.” ifadelerini kullandı.

‘Kendi markalarımız var’

Metin Şakir, “Kendi markalarımız da var; un, pirinç gibi temel gıdaların yer aldığı Perfetto isimli bir markamız var. Daha sonra temizlikte, tuvalet kağıdı, sabun gibi ürünleri içeren Bora isimli bir markamız var. Türkiye ve Sırbistan’dan getirdiğimiz ürünler var. Perfetto Ayvar, Perfetto mayonez, Perfetto kremalar… Bu ürünleri Sırbistan’dan getiriyoruz. Çünkü Türkiye’den mal tedarik etmek ile diğer ülkelerden mal tedarik etmek arasında farklar var. CEFTA (Arnavutluk, Bosna-Hersek, Hırvatistan, Kuzey Makedonya, Moldova, Karadağ, Sırbistan ve Kosova) serbest ticaret anlaşmasına dahil olan ülkelerden mal getirmenin gümrük bedeli yüzde 0’ken, AB’den getirilen gıda ürünlerinin gümrük bedeli yüzde 15. Türkiye’den ise ürün içeriğine bağlı olarak gümrük bedeli yüzde 30 ila 60 olarak değişiyor. Biz bu şartlarda çalışıyoruz.” ifadelerini kullandı.

Türk ürünlerine uygulanan haksız rekabete de değinen Şakir, “Çalıştığımız şartlar hakikaten çok zor. Bilhassa Türkiye’den gelen ürünlere bir haksız rekabet söz konusu. Ama disiplinimizi ve müşterilerimizle olan ilişkilerimizi koruyarak bugünlere başararak geldik. Pandemi sadece büyümemizi etkiledi. Biz şirket olarak bu süreçte de büyümeye devam ettik. Pandemi sonrası, son iki üç ay biraz sıkıntılı geçiyor. Allah’a çok şükür, geçen yıla göre daha iyiyiz fakat hedeflediğimiz seviyede değiliz. Bu sıkıntılı süreci iyi bir planlamayla atlatacağımıza inanıyorum. Sular duruldukça normale dönebiliriz.” şeklinde konuştu.

‘Yıllık ödediğimiz gümrük miktarı 1 ila 1,5 milyon euro’

Şirketin Finans Müdürü Mehmet Evciler de gümrük vergisiyle oluşan haksız rekabet hakkında konuştu:

“Bizim çalıştığımız ürünlerin gümrük bedeli yüzde 25’ten başlıyor, koruma fonuyla beraber yüzde 50’ye kadar yükseliyor. 2007 yılında Türkiye ile Makedonya arasında gümrük miktarının kademeli olarak sıfırlanmasını öngören bir anlaşma yapıldı. Fakat gıda hariç her üründe gümrük sıfırlandı. Bundan kaynaklanan bir sıkıntımız var. Mesela biz ürünü alıyoruz, ürün Makedonya’ya geliyor. Gümrüğe girdikten sonra, o ürünün gümrük bedeli belirlenirken, ürünün fiyatının üstüne Makedonya gümrüğü nakliye bedelini de koyuyor. Örneğin; ürünü 5’e aldıysanız, bir de nakliye bedeli ekleniyor 6 oluyor ve 6’nın yüzde 30’u gümrük bedeli olarak alınıyor. Bir de hem KDV hem gümrük miktarı peşin alınıyor. Makedonya için çok büyük bir gelir kaynağı. Fakat biz malı vadeli satıyoruz, peşin satmıyoruz. Bu konuda sıkıntı yaşıyoruz fakat yılların verdiği tecrübeyle bir şekilde amorti ettik. Bizim yıllık ödediğimiz gümrük 1 ve 1,5 milyon euro arasında. Yani ufak bir rakam değil. Makedonya Devleti bizi el üstünde tutması lazım.”

‘Alınan siparişler ertesi gün teslim ediliyor’

Siparişlerin teslimi konusunda hassas olduklarını aktaran Satış Müdürü Şakir, “19 satış elemanımız var. Üsküp, Kalkandelen ve Gostivar bölgesine bakan, doğu Makedonya bölgesine bakan, batı Makedonya bölgesine bakan ve büyük market zincirlerine bakan 4 satış şefimiz var. Bunların 23 küçük aracı var. Dağıtımda kullanılan 21 kamyonet ve 1 tane de büyük kamyonumuz var. Müşterilerimizi haftada bir ziyaret ediyoruz. Alınan siparişler üzerine sevkiyat, ertesi gün veya en geç 48 saat içerisinde yapılıyor. Örneğin Ustrumca, Manastır veya Ohri gibi daha uzaktaki şehirlere teslimat için daha uzun süre gerekiyor. Fakat 48 saati geçmiyor.” diye konuştu.

Sattıkları ürünlerin Makedonya’daki tüketiciler tarafından nasıl karşılandığı konusunda Şakir şu açıklamalarda bulundu:

“Makedonya’yı ticari açıdan ikiye ayırabiliriz. Bir doğu Makedonya bir de batı Makedonya. Çünkü batı Makedonya’da Türkiye ile ilişkisi olan vatandaşlar yaşıyor, Türk kanalları izleniyor, Türk reklamları izleniyor, oradakiler Türk ürünlerini görebiliyor, o yüzden bu bölge Türk ürünlerine biraz daha ılımlı ve daha yakın. Hem ürünleri tanıyor hem de kalitesini biliyor. Bu bölgede bizim ticaretimiz daha iyi. Doğu Makedonya’da ise eski Yugoslavya ürünleriyle büyüdükleri için CEFTA’dan gelen ürünlere daha yakın oluyor. Fakat biz ayrım yapamdan tüm bölgelerde çalışıyoruz. Türk ürünlerine Üsküp ve batı Makedonya’da talep olduğu için bizim de ticaretimiz burada daha yoğun. Biz, Sırbistan’dan, Bosna Hersek’ten, Hırvatistan’dan da mal alıyoruz. Bu mallarımızı da aynı şekilde ülkenin hem doğu hem de batısında dağıtıyoruz.”

‘Hedeflerimiz arasında yufka üretimi var’

İleriye dönük hedefleri hakkında bilgi veren Mehmet Evciler, “Kendi depomuzu inşa edip biraz daha işlerimizi büyütmek istiyoruz. Olmadığımız kanallara girmek istiyoruz. Bunlardan biri de dondurulmuş gıda. Bulunduğumuz deponun kapasitesi şu anda bize yetmiyor. Piyasadaki şartlardan dolayı planlarımızı ertelemek zorunda kalıyoruz. Kosova’daki kardeş şirketimizle üretim yapıyoruz. Mesela temizlik ürünleri üretiyoruz. Şu anda sabun, yumuşatıcı, sıvı deterjan üretimine başladık. İleride toz deterjan ve kağıt üretimi de düşünüyoruz. İleride en önemli hedeflerimizden biri de yufka üretimi fakat şartların düzelmesi gerekiyor.” dedi.

Pandemi sonrasında durumlar düzelene kadar her şeyin beklemede olduğunu söyleyen Şakir “Şu anda çalıştığımız 700, 800 ürün var ama değişiyor. Elediğimiz ürünler oluyor, eklediğimiz ürünler oluyor. Bu depo bize artık yetmiyor.” sözlerini de ekledi.

‘En önemli stratejimiz kaliteli ürün sunmaktır’

Şirketin iki yöneticisi, Kuzey Makedonya’da dağıttıkları ürünlerin, rakip ürün fiyatlarına kıyasen nasıl olduğu konusunda ilettiğimiz soruyu da yanıtladı.

Satış Müdürü Metin Şakir bu konuda “Bizim ürünlerimiz çok kaliteli. Mesela Ülker, Patos cipsi, Kervan, Yumuşak Şeker gibi ürünlerimiz çok kaliteli ürünler. Bizim ürettiğimiz markalar aynı şekilde çok kaliteli. Biz bir şeyi yaparken en önemli stratejimiz o ürünün kaliteli olması. Olmazsa olmaz. Kalitesiz mal bir kez satılır, ondan sonra alınmaz. O yüzden bizim en önemli stratejimiz kaliteli ürün sunmaktır. Fiyatları belirlerken marjımızdan da kısıyoruz ve rakiplere göre ürünlerimiz genelde aynı seyrediyor. Bazı ürünlerimizin fiyatları daha düşük, bazılarının da az da olsa daha yüksek. Fakat rakiplerimize göre uçuk fiyatlarımız yok. Ki uçuk şartlarda çalışıyoruz ve dezavantajlıyız. Mesela Arnavutluk’ta ürettiğimiz Bora kağıt havlu, peçete ve tuvalet kağıdı ürünlerimiz sadece bir rakipten biraz daha pahalı, diğer rakiplerden kaliteli ürün olmasına rağmen daha ucuz. Son tüketicinin ilgilendirdiği iki şey var o da kalite ve fiyat. Bu yüzden bunlara dikkat ediyoruz.” dedi.

Finans Müdürü Mehmet Evciler fiyat konusunda “Yüzde 30, yüzde 40 gümrük dezavantajımız olmasına rağmen Ülker ürünlerinin fiyatlarını Sırp ürünleriyle kafa kafaya tutmaya çalışıyoruz. Fiyatları çok yüksekte tutmamaya çalışıyoruz. Mesela Albeni ve Metro senelerdir 10 denara satılıyor. Tabi ilk satılmaya başladığı zaman 40 gram 10 denardı, şimdi 30 gram 10 denar. Ama 20 yıldır bir ürünün fiyatını 10 denarda tutmak çok zor. 20 yılda çok şey değişti.” ifadelerini kullandı.

‘Biz bir ürüne hakettiği değeri vermek için elimizden geleni yapıyoruz’

Evciler, ürün konusunda çok seçici olduklarını ifade ederek “Piyasaya uygun ve helal olan her ürünü satarız. Fakat bir malı da satmak için satmayız. Bir ürünü satmaya başladığımız zaman sonuna kadar o ürünü satmak için mücadele ederiz. Biz bir ürüne hakettiği değeri vermek için elimizden geleni yapıyoruz. Böyle olduğumuz zaman da mallara karşı çok seçici oluyoruz. Ama aldığımız zaman da onu uzun yıllar satmak için uğraşıyoruz. Stratejik olarak her zaman daha fazla mal alıp daha çok büyüme gibi bir hedefimiz var. Ama tabi ki ilkelerimize göre de hareket ediyoruz.” diye konuştu.

‘Gümrük bedeli sıfırlanırsa, bir çok Türk ürünü daha gelir’

Okean Şirketinin Satış Müdürü Metin Şakir mülakatın sonunda “Türkiye ile Kuzey Makedonya arasındaki gümrük bedeli sıfırlanırsa, hatta yarı yarıya bile inmesi yeter, Türkiye’den bir çok ürün daha ülkeye gelebilir. Bu şekilde iki ülke arasındaki ticaret hacmi de hedeflenen seviyeye yükselebilir.” ifadelerini kullandı.