Makedonya’da özel şirketlerin belki en fazla göz ardı ettiği ve önem göstermediği konuların başında iş güvenliği geliyor. Mevcut yasalar AB’yle uyumlu olsa da asıl sıkıntının uygulamada olduğunu gözlemlemek için pek de çaba sarf etmek gerekmiyor.

İş güvenliği konusunda Makedonya’da sayılı kişiler arasında yer alan Cevahir Holding’in “Sky City” Projesi İş Güvenliği Sorumlusu Nevzat Umer ile Makedonya’daki iş güvenliği, buna bağlı ölüm ve yaralanmalar ile yapılması gerekenler hakkında bir röportaj yaptık.

Nevzat Bey, öncelikle kısaca okurlarımıza kendinizi tanıtır mısınız?

5 Haziran 1985 Üsküp doğumluyum. Ekonomi Fakültesi mezunuyum ve birkaç hafta içerisinde iş güvenliği konusunda yüksek lisansımı da tamamlayacağım. “28 Nisan” İş Güvenliği Derneği Başkan Yardımcısıyım. İş güvenliği alanında farklı projelerde 7 yıl çalıştım.

Makedonya’daki iş güvenliği yasaları ne durumda? Şirketler bu yasalar uyuyor mu?

Ülkemizdeki iş güvenliğinin orta düzeyde olduğunu söyleyebilirim. Hükümet yeni kanunlar getiriyor. AB ülkelerinin yasalarını burada görebiliyoruz. Şirketlere gelince, büyük şirketler iş güvenliğine önem veriyorlar ama küçük şirketler için aynısını söylemek zor. Orada da biz dernek olarak seminerler, sempozyumlar olsun duyurular olsun şirketleri bilgilendirmeye çalışıyoruz.

Maalesef, şirketlerimiz sadece müfettiş kontrolleri veya iş kazaları yaşandıktan sonra yasalara önem veriyor. En büyük sıkıntı olarak bunu görüyorum.

İşyerlerinde en çok karşılaşılan kazalar hangileri? Ölü ve yaralı sayıları ne kadar?

En çok kaza inşaat sektöründe yaşanıyor. 2015 yılı içerisinde 24 kişi iş kazası yüzünden ölürken, bunların 11’i inşaat sektöründe meydana geldi. İnşaat sektöründeki ağır yaralıların sayısı 158. İkinci sırada ise sanayi sektörü yer alıyor. Burada geçen yıl 8 kişi ölürken 455 kişi yaralandı.

Özetlemek gerekirse, geçen yıl Makedonya’da iş kazalarından dolayı 24 kişi ölürken, toplam yaralı sayısı 1461 olarak resmi kayıtlara geçti.

İş güvenliği denetimlerini, Çalışma ve Sosyal Politikalar Bakanlığının İş Güvenliği ve Sağlık müfettişleri yapıyor. Geçen yıl iş kazaları yüzünden 15 kişi hakkında suç duyurusunda bulunuldu.

Peki yasaya göre ne tür cezalar verilebiliyor?

İş güvenliği yasasının 56,57 ve 58. maddelerine göre cezalar üç kategoride kesiliyor. Birinci kategoride şirkete bin avro ceza ve yöneticiye 700 avro ceza. İkinci kategoride şirkete 2 bin avro, işveren bin 500 avro, üçüncü kategoride ise şirkete 5 ila 8 bin avro ve işveren 4 ila 5 bin avro arasında ceza verilebiliyor.

Ağır suç işlenirse şirket sorumlusu mahkemeye verilebiliyor. Hapis cezaları 6 aydan 5 yıla kadar değişiyor.

Sizce yasalarda ne gibi değişiklikler iş güvenliğini arttırır? Ya da şu anda yasaların uygulanmasını sağlamak yeni yasa getirmekten daha mı önemli?

Yasalar zaten var ve onlarda sıkıntı yok. Asıl sıkıntı yasaların uygulanmasında. Üsküp’te mesela 7 müfettiş var. Bu az sayıdan dolayı onlar tüm şirketleri denetleyemiyorlar. Daha sık denetim ve kontroller yapılırsa, iş güvenliği önlemlerinin daha arttırılacağını düşünüyorum.

“Sky City” projesinde sizin görev ve sorumluluklarınız arasında neler yer alıyor?

Çalıştığım şirkette iş güvenliği sorumlusuyum. Bu sorumluluklar içerisinde tüm çalışanların iş güvenliği eğitimleri, sağlık kontrolleri, iş güvenliği ekipmanları ve yasaya göre tüm gereken evrakların kontrolünü yapmak yer alıyor.

Ayrıca sahada da çalışan iş güvenliği elemanlarımızla birlikte, çalışanların iş esnasında ne kadar güvenliği çalıştığını kontrol ediyoruz. Sahada denetim olmazsa bu iş ofisten yürütülemez. Bizim iş güvenliği sorumlusu olarak tek bir amacımız var. O da sağlıklı ve güvenli bir ortamda işçilerimizi çalıştırmak.

Bu proje sadece Makedonya’da değil, bölgede de yepyeni bir konsept. Bu sebepten ötürü ne gibi özel görevler aldınız?

Dediğiniz gibi “Sky City” Balkanlarda yeni bir konsepttir. Yeni ve çok bir proje olduğu için riskler de büyük. Bu nedenle saha uygulamalarının üst düzeyde olmasını istiyoruz. Bu projeye başladığımız ilk günden itibaren rahmetli İbrahim Bey’in (İbrahim Cevahir) bir sözü vardı: ‘Herkes iş güvenliğine uyacak.’

Bizim yöneticilerimiz gerek Yusuf Bey gerekse de  Eser Bey’den aldığımız destekle bugün önemli bir yere geldik. Büyük ve geniş bir projede ciddi bir kaza olmadan umarım projeyi sonlandıracağız.

Son olarak, iş güvenliği derneği olarak yaptığınız çalışmalar neler?

“28 Nisan” İş Güvenliği Derneği olarak geçen yıl Türkiye’de İSGDHEDER Başkanı Turhan Şalva ile görüşme yapıldı. 28 Nisan 2015’te işbirliği anlaşmasını imzaladık.

İSGDHEDER ev sahipliğinde Cevahir İstanbul Asya otelinde iki günlük bir konferans düzenlendi. Konferansa Makedonya’dan iş güvenliği alanında müfettiş, uzman ve  hekimlerden oluşan 70 kişilik bir heyetle gittik. Bilgi alışverişinin yanı sıra her iki ülkedeki uygulamaları değerlendirildi. İşçi ölümleri ve meslek hastalıklarını ortadan kaldıracak tedbirleri tartıştık.