Aşağı ve Yukarı Banisa Türkleri Koridor 8 için kamulaştırmalara sıcak bakarken, lojistik mekanlar ve kamp için kamulaştırılmaya çalışılan topraklar için verilen tebligatların kanuna aykırı olarak nitelendiriyor.

8 Mart 2023’te hükümet, şu ana kadar Makedonya’nın en büyük projelerinden biri olan Koridor 8 ve 10d Otoyolu Projelerine stratejik ortaklar ile imza atarak çalışmalara başladı. Projelerin başarılı ve hızlı bir şekilde tamamlanması için de gerekli hukuki ve diğer altyapıları tamamladı. Kuzey Makedonya Cumhuriyeti Hükümeti adına bu projelerin Devlet Yolları Kamu İşletmesi ve Ulaştırma ve Haberleşme Bakanlığınca yürütülmesine karar verildi.  

Proje kapsamında Koridor 8 Otoyolu’nun Kalkandelen – Gostivar, Gostivar – Bukoycani ve Trebenista – Struga – Kyafasan bölümlerin inşa edilmesi öngörülmekte. Mart 2023 yılında başlanan projenin, Aralık 2027’de tamamlanması planlanıyor. 

Bu çerçevede Kasım ayından itibaren vatandaşlara tebligatlar gelmeye başlandı. Aşağı ve Yukarı Banisa Türkleri aldıkları tebligatlardan tedirgin olmaya başladı. Gostivar – Bukoycani bölümü için köyün büyük ölçüde işlek topraklarına el konulacağı haberleri alınınca, konuyu önce kendi aralarında düzenledikleri toplantılar ile daha sonra ilgili kurum ve kuruluşlar ile görüşmeye başladılar. 

Alınan bilgilerden Banisa Türkleri, sadece Koridor 8’in geçeceği mallarına kamulaştırma beklerken, iki farklı bölgede da koridordan uzak, koridor adına el konulduğunu öğrendi. Ve kamulaştırma bu iki köyün tarım topraklarının %80-90 arası olduğu (otoyol dışında kamulaştırılacak alanlarlar ilgili henüz genel bilgi paylaşılmadığı için tam bir yüzdelik verilemiyor) sakinler tarafında ifade edilmekte. Konuyla ilgili çalışmaların koordineli bir şekilde gitmesi için iki köyün sakinlerinden oluşan bir heyet kuruldu.  

 

___________________________________

 

Konu meclise taşındı

Milletvekili Beycan İlyas, yazılı olarak milletvekili sorusu olarak Maliye Bakanlığı - Mülkiyet ve Hukuk İşleri İdaresi’ne başvuruda bulundu.

Koridor 8 çalışmalarının başlangıcında Gostivar- Kırçova hattında, Aşağı ve Yukarı Banisa köyleri sakinleri kendilerine ulaşan tamamen kamulaştırma tebligatlarından rahatsız. Yukarı Banisa sakinlerinden elde ettiğimiz bilgilere göre, otoyol inşaatı için tarım alanı olan 822 bin  m² den 80 ila 120 bin m^2’lik alana ihtiyaç var iken 711 bin m² için tamamen kamulaştırma bildirimleri ulaştırılmıştır. 

Otoyol dışında kamulaştırılan mallar için Kamulaştırma Kanununun 15. Maddesi göz önünde bulundurulmadığı görülmektedir. Burada geçici el koyma kavramı yer almaktadır. 

Şunun altını çizmek isterim, yukarıda adı geçen köy sakinleri otoyol hattında mallarının alınmasına karşı çıkmıyor, fakat bu şekildeki bir kamulaştırma ile çalışacakları bir tarım alanı kalmamaktadır. 

 

Milletvekili 

Beycan İlyas

__________________________________

   

 

Hafta sonu Milletvekili Beycan İlyas ile konu el alındı

Cumartesi günü iki köyün sakinleri birinci elden bilgi almak için Milletvekili Beycan İlyas ile Yukarı Banisa’da bir araya geldi. Heyet üyesi Zülfikar Zeynula tarafından düzenlenen toplantıda gelişmeleri konusunda bilgiler paylaşıldı ve Milletvekili - TDP Genel Başkanı Beycan İlyas’ın bu konuda attığı adımlar dile getirildi. Köy sakinleri de bu konudaki görüş ve tedirginliklerini dile getirdi. 

Otoyol için topraklarımız feda olsun

Toplantıya katılan tüm tarafların tutumu netti, hiçkimse otoyol geçmesi gerektiği hatt ile sıkıntısı yoktu, geleneğimiz, kültürümüzde, inancımızda bunun yeri var dendi. Asıl mesele yol hattı dışında, kamulaştırılmaya çalışan arazi ile metre kare için ödenecek fiyat olduğu anlaşıldı. 

Kamulaştırmak değil, kira ile alınması ya da kamulaştırma bedeli malikler ile konuşulsun

Otoyol hattı dışında tebligatları alan vatandaşlar şok olduğu ifade edildi. Bu beklenmedik durumla karşılaşan vatandaşlar, haklarını korumak için harekete geçti. Burada hukuka aykırı bir durumla karşılaştıkları ifade edildi. Öncelikle iligili makamlardan bir açıklama yapılmaması, köydeki malikleri-toprak sahiplerini ve köylerdeki vatandaşları rahatsız etti. Kamulaştırma Kanununa göre otoyol hattındaki mallara tamamen el konulurken, onun dışında kullanılması planlanan toprakların kira bedeli karışısında geçici olarak kamulaştırılabiliyor daha sonra bu topraklar sahiplerine iade edilebilir. 

Diğer bir opsiyon ise şu anda m² biçilen değer 650 MKD değil, bunun çok daha üstünde olması gerektiği ifade edilmekte. 

Diğer bir opsiyon ise ve en mantıki olanı, tarım için kullanılan alanların dışında devlete ait uygun araziler de bu tarz ihtiyaçlar için kullanabilir. 

İtiraz tarihlerine dikkat edin

Bir yandan siyasi ve sivil mücadele devam ederken, köyde yaşayan hukukçular itiraz sürelerine dikkat çektiler. Gelen tebliğlerden memnun olmayan maliklerin, itiraz sürelerine dikkat etmelerinin önemine vurgu yaptılar. Bu süreler atlatılırsa malları kamulaştırılarak itiraz hakları kalmayacağını altı çizildi. Her ne kadar bu vatandaşlara ek bir mali yük olarak görülse de bunun sıradaki süreçler için önemli olduğu vurgulandı. 

Toplantıdan sonra katılımcıların bir kısmı, Yeni Balkan’a açıklamalarda bulundu. 

İlyas, “Proje dışında alınan bu mülkiyetlerde, yasanın dışına çıkılmıştır”

Milletvekili Beycan İlyas, “Malumunuz Koridor 8 dediğimiz ve ülkemiz için önemli olan bir yol yapım projesi söz konusu. Tabiki bu projede Aşağı ve Yukarı Banisa halkımız ilgilendiren bir hak meselesi söz konusu.  Biz bu konuda bizim yerel arkadaşlarımızın da bize verdiği bilgiler uyarınca, özellikle mülkiyetin edinilmesi yani tamamen edinilmesi konusundaki rahatsızlıkları bildirmek üzere hükümetteki tüm kurumlarla irtibata geçtik. Başbakan dahil olmak üzere birkaç kez hukukçularla da bu konuyu görüştük. 

Tabi ki Meclise de işi taşıdık. 24 Kasımda yazılı soru önergesi verdik, yazılı vermemizin en büyük sebeblerden birsi hızlı bir cevap alabilmemiz idi. Aldığım bilgilere göre, cevap geldi ve büyük ihtimalle önümüzdeki günlerde cevabı kamuyla paylaşıcağız. 

Halkımızın bu haklı hak arayışını biz de destekliyoruz. Hem bölge milletvekili olarak hem de Makedonya’daki Türk’lerin milletvekili olarak. Tabiki burada millet ayrımı yapmıyoruz, sadece Türkler muzdarip kalmayacak bu durumda, dolayısıyla kurumlara da bu konuda çalışmaları daha iyi yapması için çağrıda bulunuyorum. Her halede proje dışında alınan bu mülkiyetler konusunda yasanın dışında çıkılmıştır. Tabi hukukçu değiliz ama siyasetçi olduğumuz için hem kurumları uyarmayı devam edeceğiz, hem halkımızla beraber hak arayışına tüm hızıyla devam edeceğiz. Umarım ki devlet sonunda kendi vatandaşını haklı görecektir ve bu konuda gereken hakkı halkına teslim edecektir”. 

   

Zeynullah, “Olumlu bir adım atılmayacak ise, hem Yukarı Banisa halkı hem Aşağı Banisa halkı ortak bir boykot düzenlemeyi planlıyoruz”

Heyet üyesi Zülfikar Zeynullah, “14-15 Kasım Mülkiye idari kurumu tarafından gelen tebligatlar doğrultusunda bu olaydan haberdar olduk. Köy halkı ile bir araya gelerek, olan biteni hemen gözden geçirdik ve büyük bir haksızlık yapıldığı kanaatına vardık. Elbet ki yolun geçeceği bölge için hepimiz aynı görüşteyiz, yolun yapılmasında gereken yardımı da yapmaya hazırız. Fakat alınacak olan diğer bölgeler de tabiki halk olarak tepkiliyiz ve hemen gereken kurumlarla irtibata geçildi. Köy tarafından kurulan bir heyet ile bütün diğer kurumlara bu sıkıntılar dile getirildi ve kurumlardan köy halkı olarak birkaç talepte bulunuldu.

Yapılan görüşmeler sonucunda devlet kurumları, köy halkının bu sıkıntılarını dinleyerek bir an önce daha uygun bir sonuç alınacağına dair cevap verildi. Biz de köy halkı olarak tabi en kısa zamanda milletin çıkarları doğrultusunda, bir sonuç alınacağını ümit ediyoruz. Olumlu bir adım atılmayacak ise, hem Yukarı Banisa halkı hem Aşağı Banisa halkı ortak bir boykot düzenlemeyi planlıyoruz.  Bu yolda elbet ki sesimizi haklılığımızı en üst kademelere duyurmak için elimizden geleni yapmaya hazırız”. 

Biz iki Türk köyünü buradan göç ettirmeye çalışıyorlar

Aşağı Banisa Yerel Birliği Başkanı Nasir Hasip, “Vatandaşlarımızdan en büyük şikayet bizim mallarımız alınıyor, yaşadığımız yüz yıllarca dedelerimizden kalma topraklarımızı alıyorlar, bize karşılık vermiyorlar, devlet bize hakettiğimiz karşılığı vermiyor.

 Ekmeğimizi alıyorlar, bu toprağın değerini hiç bir zaman biçemezler, 650 MKD nedir ki?  Toprağın değeri yoktur, ben ailemi besliyorum onunla geçiniyoruz. Konuyu tüm halk olarak beraber yolun sonuna kadar götüreceğiz, hukuki yollarını arayacağız.

Tarımda genellikle daha eski Yugoslavya’da tüm ülkeyi biz soğan, domates, biber ile besliyorduk. Burada o kadar değerli topraklar var ki. 

Bir şey söyleyeceğim, yanlış edebilirim ama biz iki Türk köyünü buradan göç ettirmeye çalışıyorlar”.

Lojistik için alınacak olan mallar konsunda net bilgi yok, bu nedenle köy sakinleri karşı çıkıyor

Yukarı Banisa Muhtarı Muhammed Ali Zeynullah, “Şu anda köyümüzde en büyük rahatasızlıklardan birisi, devlet önceden belirlediği Koridor 8 Otoyolunun geçtiği yerde  büyük sıkıntılar yaşanmakta. Çok fazla ayrıntıya detaya girmeden, şunu söyleyebilirim köyün büyük bir kısımı çiftçilik ile uğraşır %90’ı köylülerin yerleri devlet tarafından alınmak isteniyor ve bu köyde büyük ciddi bir rahatsızlığa neden oldu. 

Bu gelişmelerden yola çıkarak, köyün muhtarı olarak ve köyün belirlediği bir heyet olarak devletteki ilgili kişiler ile görüşmeye çalıştık. Amacımız hangi yer? Ne şekilde alınır? Kalıcı mı alınacak? Geçici mi alınacak? Sorularına cevap bulmaktı. Çünkü köy ahalinin büyük kısım oradan kendi evine ekmek götürür ve o yüzden bu sıkıntılar ortaya çıktı, bu sıkıntıları bir şekilde halletmeye çalışırız. 

Köylünün yol ile hiçbir sorunu yoktur, yola karşı değildirler. En büyük sıkıntı burada, lojistik destek için alınması planalan alanlardır. Köylüler lojistiğe karşı çıkmaktadır, çünkü doğru dürüst bir açıklama yoktur.

Şu ana kadar 20’nin üzerinde tebligat geldi. Belediyede davet edilenlerin hepsi karşı geldi, topraklarımız vermek istemiyoruz diye belge imzalandı. Şimdi hukukçulara da danışılıyor süreç nedir? Vatandaşın ne hakki vardır? Ne elde edebilir? Ne kazanabilir? Diye”.  

21. yüzyılda yaşıyoruz, bu tür hareketleri devletten beklemiyorduk

Yukarı Banisa Köyünde çiftçi olan Zekeriya Salihi, “Taleplerimiz devletin bizim mallarımıza el koymamasıdır. Bu yolun geçtiği bir yerde, bizim iki köyün topraklarını alırlar, yol dışında kalan toprakların %90 kullanılmayacak böyle bir plan yapılmıştır. 

Bu bizim ekmek teknemiz, bundan biz asla vazgeçmeyiz. Yol söz konusu değil, bütün tarlalar yoldan bayağı uzakta, kamplar için alınacak. Ne için alınacağı konusunda da net bir bilgi yok. 

Yapılanlar hiç doğru değildir, hele hiçbir görüşmesiz, projesiz el koymaları bu zamanda, 21. yüzyılda devletten beklenilmez. Çok ayıp, utanç verici bir şey, iki haftadır kendimizden geçtik, yemekten içmekte ayağımız kesildi. 

Ben artık bu devletten yarın beni sebebsiz yere kapamasını da beklerim. Benim 50 yıldır devlete karşı bir yanlışım olmadı, hiçbir sorun yaşamadım. Ben, 4 sene uğraştım bu toprakların tapusunu kendi adıma alabilmek için, şimdi birileri gelip benim topraklarıma el koyuyor”. 

Gostivar Belediyesinin 2021 - 2025 ekonomik gelişme stratejisinde, tarıma büyük önem verilirken ve belediyenin önde giden ekonomik sektörlerinden biri gösterilirken, gençlerin tarıma teşviki der yer almakta. Kamulaştırmalar ile ise iki köyün gençlerine göç dışında başka bir seçenek bırakılmamakta”.  

Önümüzdeki günlerde alınacak kararlar ve yaşanacak gelişmeler iki Türk köyünün kaderini belirleyecek. 

  Mürteza Sulooca