Türkiye, Rusya-Ukrayna arasındaki krizin sona ermesi için diplomatik çabasını kesintisiz sürdürüyor. Savaş devam ederken müzakere için barış masası bu kez İstanbul'da kurulacak. Peki, bu sürece nasıl gelindi, uzmanlar görüşmeyi nasıl değerlendiriyor?

Rusya'nın Ukrayna'ya saldırıları 5'inci haftasına girdi. 24 Şubat'ta başlayan çatışmalar pek çok kentte devam ediyor.

Bu süreçte milyonlarca kişi evini geride bırakarak başka ülkelere geçti, yüzlerce sivil hayatını kaybetti. Rusya-Ukrayna arasındaki müzakereler ise sürüyor.

Türkiye, iki ülkeyle de temaslarını sürdürdü

Türkiye, savaşın başından bu yana ateşkesin sağlanması için yoğun diplomatik çabalarına devam etti. İki ülkeyle de temaslarını sürdürebilen sayılı ülkelerden oldu. 

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, krizin tarafları başta olmak üzere 20'yi aşkın dünya lideriyle birçok kez görüştü.

Temaslar sonuç verdi: Heyetler İstanbul'da görüşecek

Erdoğan, bugüne kadar Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile 5 kez, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile 3 kez telefonda görüştü.

Son olarak 27 Mart'ta Putin ile görüşen Erdoğan, ateşkesin ve barışın bir an evvel tesis edilmesinin ve bölgedeki insani durumun iyileştirilmesinin gerekliliğini vurguladı, bu süreçte Türkiye’nin her türlü katkıyı vermeye devam edeceğini söyledi.

İki lider, Rusya ve Ukrayna müzakere heyetlerinin bir sonraki toplantısının İstanbul’da yapılması konusunda mutabık kaldı.

"Barış için çok önemli bir gelişme"

Bu önemli gelişmeyi ve müzakere sürecinde Türkiye’nin rolünü, Araştırmacı Yazar İdris Kardaş ve Türk Alman Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Enes Bayraklı TRT Haber'de değerlendirdi. 

Kardaş, müzakerelerde Türkiye'nin önemini vurgulayarak, gelişmenin önemini şöyle anlattı: 

"Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın uluslararası diplomaside, uluslararası alanda ağırlığı var, verdiği sözü tutan bir lider. Bu görüşmelerin Türkiye'de ve bu kapsamda olması barış için çok önemli bir gelişme olduğunu düşünüyorum. Barış adına bir umudun var olduğunu düşünüyorum. Rusya-Ukrayna dışındaki bütün taraflara bakarsanız bariz bir şekilde savaşı tırmandıran açıklamalarla daha fazla karşılaştık. Her iki tarafın ne istediğine, hangi konularda neler olabileceğine tam hakim bir Türkiye var. İstanbul'da masa kurulduğu andan itibaren daha hızlı şekilde, en azından olabildiğince ilerlemesi daha mümkün olabilecek diye düşünüyorum Türkiye'nin ara buluculuğunda."

"Türkiye, Rusya'ya çıkışı sağlayabilecek ülkelerden bir tanesi"

Türk Alman Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Enes Bayraklı ise, Türkiye'nin Ukrayna ve Rusya'yla iyi ilişkilere sahip bir ülke olduğunu ve ara buluculuk rolü oynayabilecek ender ülkelerden olduğunu söyledi.

"Başından beri müzakerelerin başlatılması ve bu müzakerelerin Türkiye aracılığıyla yürütülmesi konusunda çağrıda bulunuyordu. Başından itibaren Rusya çok maksimalist taleplerle aslında sahadaydı ve hedefleri de çok maksimalistti. Kiev'de bir rejim değişikliği ve bütün bir Ukrayna'yı kontrol altına almak üzere bir askeri operasyon başlattı. Fakat sahadaki gerçeklik bunun böyle olmadığını gösterdi. Önce müzakereler Belarus'ta başladı. Rusya, Ukrayna'ya şartlarını dikte ettirecek bir güce sahip olduğunu da göstermek istiyordu bu şekilde. 

Geçtiğimiz 1 ay içerisinde sahadaki dengeler, Rusya'nın tek taraflı şartlarını Ukrayna'ya kabul ettiremeyeceğini göstermiş oldu. Rusya'nın da savaştan bir çıkış aradığını görüyoruz. Tek taraflı şartları kabul ettiremeyeceğinin farkında varmış durumda. Bunun için de Rusya'nın bir çıkışa ihtiyacı var. Bu noktada da Türkiye aslında Rusya'ya o çıkışı sağlayabilecek ülkelerden bir tanesi. Rusya, Belarus sınırından müzakerenin yapılmasından vazgeçmiş görünüyor. İstanbul'da olması barış için bir umudun ortaya çıktığı şeklinde yorumlanabilir."

Rusya-Ukrayna müzakerelerinde neler yaşandı?

Savaşın başından bu yana iki ülkenin temsilcileri birçok kez bir araya geldi. Taraflar ilk olarak 28 Şubat'ta Ukrayna-Belarus sınırında masaya oturdu, fakat görüşmelerden sonuç çıkmadı.

Heyetler, 3 Mart'ta yeniden müzakere masasındaydı. İki taraf sivillerin tahliyesi için insani koridor kurulmasında anlaştı. Binlerce sivili kapsayan tahliyeler başladı.

Dışişleri bakanları Antalya'da görüştü

7 Mart'ta ise üçüncü kez görüşme gerçekleşti. Ancak bu görüşme de sonuçsuz kaldı.

Türkiye, savaşın iki tarafının dışişleri bakanlarını Antalya Diplomasi Forumu kapsamında 10 Mart’ta bir araya getirerek önemli bir diplomatik başarıya imza attı.

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve Ukrayna Dışişleri Bakanı Dimitro Kuleba'nın katıldığı toplantıda, savaşın sonlandırılması için atılabilecek adımlar ele alındı.

Taraflar beşinci görüşmeyi 14 ve 15 Mart'ta video konferans yoluyla yaptı. Fakat yine sonuç alınamadı.

Bu görüşmenin ardından Türkiye bir kez daha devreye girdi. Bakan Çavuşoğlu, 16 Mart'ta Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ile bir araya geldi, barış mesajını yineledi.

NATO Zirvesi'nde de yoğun diplomasi trafiği vardı

Cumhurbaşkanı Erdoğan, NATO Liderler Zirvesi'nde de yoğun diplomasi trafiği yürüttü, ikili temaslar gerçekleştirdi.

Erdoğan, liderlere Türkiye'nin kalıcı ateşkes için gösterdiği yoğun çabayı anlattı.

Bugüne kadar başta Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy olmak üzere birçok lider ara buluculuk girişimleri ve diplomatik çabaları dolayısıyla Cumhurbaşkanı Erdoğan'a teşekkür etti.

Diplomatik temaslar sürecek

Cumhurbaşkanı Erdoğan liderliğinde Ankara-Moskova ve Ankara-Kiev hattında diplomatik temaslar devam edecek, sorunların aynı masa etrafında çözülmesi çağrısı her defasında tekrarlanacak.

Görüşmelerde, Türkiye'nin, bölgede barış ve istikrarın sağlanması için elinden geleni yapmaya hazır olduğu vurgulanacak. 

 

Kaynak: TRT Haber