Gülsüm MUSTAFA

Türkiye Mezunları Kuzey Makedonya Derneği eş başkanı Celadin Culi ile Türkiye’de eğitim alan mezunların durumunu değerlendirdik. Mezunlarının kişisel gelişiminden istihdam durumuna, sosyal uyumdan kendilerini gerçekleştirmelerine kadar pek çok konuya değindiğimiz söyleşide Türkiye mezunlarının durumunu gelin bir de kendisi de Türkiye mezunu olan Culi’den dinleyelim.

Siz de bir Türkiye mezunu olarak Türkiye Mezunları Derneğinin kuruluşunun başından beri bu görevin içinde yer alıyorsunuz. Derneğin kuruluş fikri ve ortaya çıkış sürecinden kısaca bahseder misiniz?

Celadin Culi: “1992 yılında Büyük Öğrenci Projesi ile Makedonya’dan Türkiye’ye öğrenci gitmeye başladı. İlk başta belirlenen bir kontenjan vardı ve sadece o kontenjan üzerinden gidiliyordu. Bazı öğrenciler ise kendi imkanları ile YÖS sınavına girerek eğitim almaya başladı. 90’ıl yılların başlarında öğrenciler istedikleri bölümleri seçebiliyordu. Daha sonra ise toplumdaki ihtiyaca göre yalnızca belirlenen bölümler arasından seçim yapmak zorunluluğu getirildi. 

İlk mezunların ülkeye dönmeye başlamasıyla birlikte dernek kurma ihtiyacı ortaya çıktı. En büyük sorunlardan biri aslında Türkiye’ye giden öğrencilerin sosyal çevrelerini orada oluşturmaları ve ülkeye geri döndüklerinde adaptasyon sorunu yaşamalarıydı. 

Hem ülkeye dönen mezunların adaptasyonunu kolaylaştırmak hem de mezunlar arasında işbirliğini arttırmak ve mezunlarımızın içindeki potansiyeli organize bir şekilde tanıtmak amacıyla, Mart 2016 yılında yönetim kurulunda görev alan  7 Türkiye mezunu arkadaşımızla birlikte ‘Türkiye Mezunları’  Derneğini kurduk”. 

Derneğin kurma sürecinde belirlediğiniz öncelikli amaç ve hedefleriniz nelerdi? 

“Türkiye’de aldığımız eğitimden memnunuz, iş hayatında bu eğitimin faydasını görmekteyiz. Türkiye’de hem devlet üniversiteleri hem de özel üniversitelerde verilen eğitimin, oldukça yüksek standartlarda olduğunu düşünüyoruz. Bu yüzden derneğin başlıca amaçları arasında gençlerimizi Türkiye’de eğitim almaları konusunda cesaretlendirmek ve Türkiye’de eğitimlerini tamamlayan arkadaşlarımızın da ülkemize dönmeleri konusunda kendilerini teşvik etmektir. 

Türkiye’de alınan eğitim ve edinilen tecrübelerin, vatandaşı olduğumuz ülkenin, Kuzey Makedonya Cumhuriyetinin kalkınmasına katkı sunmamız doğrultusunda kullanmamız gerektiğine inanıyoruz. Bu amacı gerçekleştirirken kamu ve özel sektörde önemli pozisyonlara gelmiş veya gelecek olan Türkiye mezunları olarak, Türkiye ile Makedonya arasındaki siyasi, ekonomik ve kültürel işbirliğininin arttırılmasına katkı sağlayarak hem vatanımız Kuzey Makedonya Cumhuriyetine, hem de bize Türkiye’de eğitim fırsatı tanıyıp, gelişmemize yardımcı olan Anavatanımız Türkiye’ye destek olma vizyonu doğrultusunda bir araya geldik.

Bu vizyonun  gerçekleşmesini, Mezunların ülkeye dönmelerinin teşvik edilmesi, ülkeye dönen mezunlarımızın adaptasyonlarının kolaylaştırılması, kendi aralarındaki iletişim ve işbirliğininin arttırılması, kişisel gelişimlerine katkı sağlanması, istihdam süreçlerinin kolaylaştırılması ve mezunlar arasında var olan potansiyelin iş dünyasına ve kamuya tanıtılması ile mümkün olabileceğini düşünüyoruz. Bu konuları da derneğimizin başlıca  hedefleri olarak belirledik.

Derneğinize üye olan mezunların durumuna da değinelim. Şu anda Türkiye Mezunları Derneğine üye ulan kişilere nasıl ulaştınız ve üye sayınız ne durumda?

“İlk başta aslında mezunların kendi aralarında koordine olabilecekleri bir zemin yoktu. Türkiye’de eğitimini tamamlamış kişilerin net, güncel bir listesi de elimizde yoktu. 

Derneğimizi kurmadan önce Makedonya’nın farklı noktalarında yaşayan Türkiye’de mezun olmuş arkadaşları ziyaret edip Türkiye mezunları ile buluşmalar gerçekleştirdik. Böylece bir veri tabanı oluşturduk. İlk başta bu yöntemle yaklaşık 150 kişilik bir ekibe ulaşabildik. Şu anda derneğimize üye, mezun sayımız ise 280 kişi. Bu mezunlarımız Makedonya’nın farklı şehirlerinden olduğu gibi farklı milletlerden de oluşuyor. Bizi birleştiren ortak paydamız mezunlarımızın Türkiye mezunu olması ve derneğimizin vizyonunu paylaşmasıdır. Yine de diyebilirim ki üyelerin çoğunluğunu Türkler oluşturuyor”. 

Üç yıla aşkın bir süredir Kuzey Makedonya’da Türkiye Mezunları Derneği olarak varlığınızı sürdürmeyi başardınız. Bu süre içinde mezunlara yönelik gerçekleştirdiğiniz çalışma ve faaliyetlerinizden bahseder misiniz?

Faaliyet gösterdiğimiz süre içerisinde, hem Makedonya kurumları  hemde Makedonya’daki Türk kurumları ile yakın işbirliği içinde olduk. Organize ettiğimiz etkinlikler, kuruluş amaçlarımız doğrultusunda Mezunların kendi aralarında olan iletişim ve işbirliğinin geliştirilmesi, Türkiye ile Makedonya arasındaki işbirliğinin arttırılması ve Türkiye Mezunları potansiyelini Makedonya’daki iş dünyası ve devlet otoritelerine tanıtma amacını taşıyordu.

Mezunlarımızın bir araya geldiği ve başta Büyükelçilik olmak üzere ülkemizdeki bütün Türkiye Cumhuriyeti kurumları ve iş dünyası temsilcileri ile bir araya gelme fırsatı buldukları,‘Mezun buluşmaları’ organize ettik. Bu buluşmalarımız oldukça yoğun katılımla gerçekleşti.

Bunun dışında, Cumhurbaşkanımız sayın Stevo Pendarovski, eski Cumhurbaşkanımız Sayın Gjorgji İvanov, Dışişleri Bakanımız sayın Nikola Dimitrov, Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı sayın Mevlüt Çavuşoğlu, Türkiye Cumhuriyeti eski başbakanı Sayın Ahmet Davutoğlu ve şu anda ismini sayamayacağım iş ve siyası alanda birçok değerli ismin katılımlarıyla şereflendirdiği, paneller, konferanslar, çalışma yemekleri organize ettik. Bu platformlar, mezunlarımızın bu değerli kişilerle fikirlerini paylaşma, kendileriyle tanışma ve kendilerini tanıtma anlamında önemli birer fırsat oluşturdu” .

Derneğinize üye mezunların istihdam durumu ve çalışma alanlarından bahseder misiniz?

“Bizim elimizdeki dernek kayıtlarımıza göre, 270 aktif üyemizin 230’u şu anda istihdam edilmiş durumda. Diyebiliriz ki mezunlarımızın yüzde 90’ı iş sahibi olmuş, iş dünyası içinde yerlerini almışlardır. Derneğimize üye olan, sosyal bilimlerden sağlık bilimlerine, mühendislikten teknolojiye, İlahiyattan siyasi bilimlere kadar her alanda mezunumuz mevcut”.

Genel olarak bakıldığında Türkiye Mezunları devlet sektöründen fazla özel sektörde ya da kendi oluşturdukları iş yerlerinde çalışıyorlar. Sizce söz konusu durumun böyle olmasındaki temel etkenler nelerdir?

“Bu durumun kişilerin kendi tercihlerinden kaynaklandığını düşünüyorum. Aslında söz konusu durumun geçmişten beri var olduğunu görüyoruz. Geçmişten günümüze baktığımızda, devlet memurluğu yapan, devlet işlerinde çalışan Türklerin oranı oldukça düşük. Bunun bir sebebi Türklerin girişimciliğe daha yatkın olmasından kaynaklanıyor olabilir. Böylece özel sektörde kendilerini daha iyi gerçekleştirebiliyorlar. 

Diğer taraftan, ülkemizde özellikle son on beş senede, Türk yatırımları ciddi oranda artmıştır. Bu dönemde Ramstore, Halkbank, Cevahir, Limak, TAV, Sütaş, THY gibi oldukça büyük ve profesyonel Türk şirketleri ülkemizde yatırım gerçekleştirmiş ve faaliyetlerini başarılı bir şekilde sürdürmektedirler. Türkiye Mezunlarımız, Türkiye’de aldıkları eğitim, Türkiye’deki çalışma kültürünü tanımaları, ana şirketlerde konuşulan Türkçe’yi konuşabilmeleri açısından, kendilerini işgücü piyasasındaki rakiplerine göre farklılaştırmış, bir nevi rekabet üstünlüğü sağlamıştır. 

Bu şirketler açısından, bu potansiyel fark edilmiş, ve mezunlarımızın ciddi bir bölümü bu şirketlerde istihdam edilmiştir. Böylelikle şirketler Türkiye mezunları arasından piyasada hep eksikliği hissedilen kalifiye insan kaynağına ulaşmayı başarmış, mezunlarımız da profesyonel şirketlerde çalışma fırsatı bulmuşturlar.

Bu şirketlerde sunulan şartlar, Türkiye mezunlarımızı Kamu sektöründen ziyade, bu şirketlerde çalışmalarını tercih etmelerine neden olmuyor”.

Celadin Culi kimdir?

Celadin Culi 1979 yılında Gostivar’da doğdu. İlk ve orta öğrenimini Gostivar’da tamamladı. Üniversite eğitimi için Türkiye’yi seçen Culi 1997 yılında başladığı Erciyes Üniversitesi İşletme Bölümünden 2001 yılında mezun oldu. Türkiye Mezunları Derneğinin eş başkanı görevini üstlenen Culi aynı zamanda başkent Üsküp’te özel bir şirkette  alışveriş merkezi ve yatırım müdürlüğü görevini yürütmektedir. Evli ve iki çocuk babasıdır.