Sırbistan Cumhuriyeti Sırbistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Aleksandar Vuçiç, 7 ve 8 Ekim tarihlerinde resmi ziyaret için Sırbistan’a gelecek olan Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ev sahibi olacaktır.

Bu ziyaret Erdoğan’nın Cumhurbaşkanı olarak ikinci, Türkiye Cumhuriyeti’nin yüksek devlet adamı sıfatıyla ise Sırbistan’a 3. ziyareti olacak. Ziyaretinin ikinci günü ise duyurularda ilan edildiği gibi, Vuçiç ve Erdoğan Sırbistan, Bosna ve Herseg ile Türkiye arasında yapılacak üçlü zirveye ev sahipliği yapacak. Zirveye, Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konsey Üyeleri Zeljko Komşiç, Milorad Dodik ve Şefik Caferoviç katılacak. Bu ziyaretten siyasi ve öncelikle ekonomik beklentiler çok yüksek. Daha önce Sırbistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Aleksandar Vuçiç ve T.C. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın iki ülke arasındaki işbirliğinin tüm alanlarda ilerletmesini Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi aracığıyla gerçekleştireceklerine dair kararlılık gösterdiler. İşbirliği Yüksek Konseyi’nin Cumhurbaşkanı Edoğan’ın Sırbistan ziyareti esnasında gerçekleştirceklerini belirttiler. Bu vesileyle Türkiye ile Sırbistan arasında diplomatik ilişkilerinin kurulmasının 140. yılı da anılacaktır. Vuçiç ve Erdoğan ziyaret öncesi hazırlıklarda, “bölgedeki barışın ve istikrarın, Avrupa için de büyük önem taşıdıklarını” atını çizdiler. Cumhurbaşkanı Vuçiç, Türkiye ve Bosna Hersek’in daha önce Sırbistan ile imzaladığı Belgrad-Sraybosna otobanının inşaatı için protokoldan memnuniyetini dile getirdi. Erdoğan ve Vuçiç Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi aracığıyla başta olmak üzere, değişik şekillerde tüm alanlardaki işbirliği daha güçlü ve kararlı bir şekilde devam edecektir.

Cumhurbaşkanlığı kabinesinden yapılan duyurlarda belirtildiği gibi: Vuçiç, Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyinin II.cisinde, iki ülke arasındaki siyasi ve ekonomik işbirliklerinin yeni unsurların karar bağlanması” için Erdoğan’ı Sırbistan’a davet etti. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Sırbistan ziyareti, Belgrad’ta Sırbistan’daki Türk yatırımıcılara bir destek olarak değerlendiriliyor. Vatandaşlara daha güzel bir hayat ve refah, daha güçlü bir ekonomi büyük önem taşıdığı belirtilmektedir. Her geçen gün sayısı artan Belgrad ve Sırbistan genelindeki Türk yatırımıları Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ziyareti esnasında iki cumhurbaşkanını misafir etmek ve yeni üretim ünitelerin açılışların yapmak için büyük istek göstermektedirler. İki Cumhurbaşkanı bu ziyaret vesilesiyle Belgrat’ta düzenlenecek ve 200 ünlü Türk marka ve şirketlerin temsilcileri katılacak olan iş forumuna katılacak. Belgrad-Saraybosna otobanının inşaatı desteklenmesi ilk planda yer alacaktır. Sırbistan ile Bosna Hersek arasındaki iyi bir altyapı, Batı Balkanlar’da barış ve istikrar için de destek olacaktır.

Türkiye ile Sırbistan Arasındaki Ticaret Hacmi 2018 Yılında 1 Milyar Avor’yu Geçti

Türkiye ile Sırbistan arasındaki 1 milyar avroluk ticaret hacmi ilk kez 2018 yılında geçti. İki ülke imzalanan Serbest Ticaret Anlaşmasının meclislerden de onaylanması ile ticaret hacminin daha da büyümesi gerçeki beklentidir.

Cumhurbaşkanı Erdoğan Vuçiç ile son görüşmelerinden birinde, “Sırbistan ve Cumhurbaşkanı Vuçiç’in Batı Balkanlarda yürüttüğü barış ve istikrara dayalı politikalarını destekliyoruz. Türkiye, Sırbistan ile sadece mevcut ilişkileri tutmak değil mükemmel ilişkileri geliştirmek için elinden geleni yapacaktır” dedi. T.C. Cumhurbaşkanı Sırbistan’a resmi ziyarette son kez Ekim 2017’de bulunmuştu. ziyaretinin ikinci gününde, ilk kez bir Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sancak- Yeni Pazar’ın resmi ziyaretinde bulunmuştu.

Sırbistan’ın Beklentileri Yüksek, İyimserlik İçin Çok Neden Var

“Danas” günlük gazetesinin köşe yazarı ve analisti Safet Bişevac, Yeni Balkan’a verdiği açıklamada, Erdoğan’ın her ziyaretinde Sırbistan’ın beklentilerinin yüksek olduğunu, bu kez de beklentilerin yüksek olacağını söyledi. Bişevac, “İki Cumhurbaşkanı da uzun zamandır iki ülke tarihleri boyunca en iyi ilişki içerisinde bulunduklarını belirtiyor. Gerçekten de siyasi, ekonomik ve tüm ilişkiler her geçen gün daha iyidir. İki cumhurbaşkanının özel ilişkileri de iyi olduğu aşikardır. Birbirinin dostu olduklarını söylüyorlar. Bu nedenle kişisel ilişkilerde de iyimserlik için çok neden vardır” diyor. Resmi Sırp yetkililer ile kamuoyunun izlenimlerini aktaran Bişevac, “Sırbistan Erdoğan ziyaretinden çok umutlu, bu beklentileri ikiye bölebiliriz: Ekonomik ve Siyasi. Saraybosna-Belgrad otobanı inşaatının başlangıcı, Sancak’taki yollarının onarımının başlanması, özellikle bazı tekstil alanındaki fabrikaların değişik Sırbistan kasabalarında açılması, Sırp Dışişleri Bakanı İvitsa Daçiç’in dediği gibi - birkaç milyonluk projelerden bahsediyoruz. Avrupa’nın bu kısmında - Balkanlarda bölgesel bir güç olarak kendini kabul ettiren Türkiye ile iyi ilişkilerde bulunması Sırbistan için siyaseten puan kazandırmaktadır. Türkiye’nin Saraybosna ile Belgrad arasındaki ilişkileri iyileştirmesi, daha sorusu Sırplar ile Boşnaklar arasındaki daha iyi diyalog için Sırbistan’ın için pozitif bir gelişme” olduğunu düşünüyor. Türk-Sırp ilişkileri iyi bilen bir olarak Bişevac, Balkanlar ve eski Yugoslavya topraklarında istikrarın Türkiye ve Erdoğan’ın çıkarına olduğunun altını çiziyor. Bişevac, “Türkiye ve Erdoğan, Belgrad ve Saraybosna’yı, Sırp ve Boşnakları ortak noktalarda buluşturmak için elinden geleni yapacak, fakat korkarım ki nihayetinde her şey Aleksandar Vuçiç ile Boşnak temsilcilerine özellikle Aliya İzetbgoviç’i kastediyorum onlara bağlı olacak. Sonuçta yine Boşnak ve Sırp siyasiler oturup karar alamaları gerekecek. Türkiye burada iki tarafı yakınlaştıracak bir etken olacak. Saraybosna ve Belgrad siyasiler oturup iki ülke arasındaki meselere çözüm bulmaları gerektiğini” düşünüyor.

Türkiye ve Türklere Karşı Sırp Önyargıları Ortadan Kalktı

Birkaç asırlık Osmanlı idaresi nedeniyle Sırplar Türkiye ve Türklere karşı önyargılı idiler. Fakat siyasiler, iyi ilişkiler ki bunu iin Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın büyük emeği vardır, çok sayıda başta İstanbul olmak üzere birçok yeri ziyaret eden vatandaşlar, meşhur Türk dizileri ile müzik, yakın ilişkiler Sırp toplumunun Türkiye ve Türklere karşı olan stereotip ve önyargılarının yok olmasına neden oldu. Unutmamak gerekir ki Türkiye’de Sırplara karşı önyargılar bulunmaktadır. Gönül gözü ile bakıldığında iki ülkenin vatandaşları görüyor ki, aslında çok yakınlar, mitler ve iki ülkeyi ayıran tarih son zamanda yakınlaştırıyor.

Belgrad - Saraybosna İlişkilerini Yumuşatma için Fırsat

Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konsey Başkanı Zeljko Komşiç, Belgrad’ta düzenlenecek olan Üçülü Zirve öncesi Sırbistan ile Bosna Hersek arasında uzun zamandır ilişkilerinde sınırların belirlenmesi Drina nehrinin potansiyellerini kullanımı gibi devam eden sorunlar silsilesi mevcut olduğunu söyledi. Komsic, “bu tarz sorunlar tüm komşu ülkeler ile ilişkilerde mevcut, sorunlarımızı çözdüğümüz Karadağ hariç. Şimdi göç krizi ve sınırların kontorlü önceliğimizdir” dedi. Bölge için önemli olan Sırbistan - Kosova sorununda görüşmeler nereye kadar geldiğini? bir ilerleme kaydedilip edilmediği? sorusu zirvede yer alacağını belirten Komşiç, “işlikler ne kadar istikrarlı ve sakinse o kadar hepimiz için daha iyidir. Sırbistan ile Bosna Hersek arasında Kosova’nın iki ülkeye uyguladığı % 100 vergilerin çekilmesi konusunda mutabakat olduğunu” söyledi. Komşiç, üç ülkenin en üst düzeydeki devlet adamlarının katılımı ile Sırbistan - Bosna hersek sınırında Sremski Raçi’de Belgrad-Saraybonsa otobanının temellerin atılacağını tasdikledi. Devamında “İki ülke arasındaki ilişkilerin ne düzeyde olduğuna da bakmamız gerekecek, BH’nin AB’ye götüren bağlantı yolları ne durumda. 9-10 Ekim’de Novi Sad’ta Sırbistan-Kuzey Makedonya ve Arnavutluk arasında toplantı düzenlenecek. Bu girişimde gümrük birliği ele alınacak, fakat Karadağ ve Bosna Hersek bu toplantıya davetli değiller. Bakalım bu ne demek?” diyerek endişelerini dile getirdi.

Türkiyenin Belgrad Büyükelçisi Tanju Bilgiç, Erdoğan’ın Belgrad ziyareti öncesi Türkiye’nin temel amacının Sırbistan ile ekonomik ve ticari ilişkilerini ilerletip kurumsal altyapısını oluşturmak olduğunu belirtti. Belgrad medyalarının paylaştığı bilgiye göre Bigliç, “Bizim önceliğimiz Balkanların güvenliği ve istikrarıdır. Türkiye’nin Sırbistan ile ticaretinin geliştirmesinde başkan sebeplerin aranması yanlıştır. Amacımız birlikte üretmek ve büyümektir. Bu doğal olan değil mi?” diye konuştu. Bilgiç, BH’nin bağımsızlığını ve toprak bütünlüğüne saygı duyduğunu, Dayton Barış Antlaşmasının ise değişmesi ancak tüm ilgili tarafıların onayı ve ile uluslar arası faktörün gözetiminde olabileceğini kaydediyor. Büyükelçi Bilgiç, “Üçlü zirvenin neticeleri tüm bölgeye somut katkı sağlayacağını” belirtti. Sırp medyasına yaptığı açıklamarda Bilgiç, Sırbistan genelinde 6 fabrikanın açılacağının, birkaç proje bunlara TİKA’nın onardığı Ram Kalesi dahil, ayrıca 2019’un sonunda Sırbistan’dan gasın geçmesini sağlayacak olan “Türk Akımı” projesi de ele alınacak.

Sancak’ta Şehirler Arası Yolların Onarımı Erdoğan İle Başlıyor

Sırbistan’ı üçüncü kez ziyaret edecek olan Erdoğan Yeni Pazar’a gitmeyecek, fakat bu ziyaret Yeni Pazar-Tutin yolunun resmi onarımının da başlatılması ile Sancaklı Boşnaklar tarafından da kayda geçilecek.

Telekonferans ile yol onarımı törenine canlı bağlanacak. Erdoğan’ın Sancak’a yüksek düzeyde bir temsilci göndererek sancak bölgesinin değişik yerlerinde Türkiye’nin yapmış olduğu projeler, açması da sürpriz olmayacaktır.

Özellikle hatırlatmalıyız ki Türkiyen’in resmi tutumunda “Sancak, iki ülke arasındaki işbirlikte bir köprüdür”. 2010 yılında başbakan olarak Belgrad’da yapmış olduğu ilk resmi ziyarette Erdoğan, “Sırbistan, Balkanlar’da iyi ilişkilere katkı sağlayan anahtar ülkedir” demişti. Bu ziyaretin ardından iki ülke arasındaki ilişkiler yükselişe geçti, çok sayıda anlaşma imzalandı, iki ülke vatandaşlarına vizelerin kaldırılması, Sancak’ta yolların onarılması gibi. Türkiye ile Sırbistan arasındaki ilişkiler 2017’de Erdoğan’ın Belgrad ve Yeni Pazar’a yapmış olduğu iki günlük resmi ziyaret sonrası daha da sağlamlaştı.

Bu ziyaret esansında Serbest Ticaret Anlaşması imzalandı ve meclislerden onaylandı. iki yıl önce Türkiye Sırbistan Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi kuruldu ve yine çok sayıda anlaşma için imzalar atıldı. Sancak ve Yeni Pazar’a yapmış olduğu ilk ziyaretten Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, “Tarihteki tüm çatışmalarda en büyük hesabı bu bölgenin insanı ödemiştir. Sevinciniz sevincimiz, üzüntüleriniz üzüntümüzdür, dilerim ki bir daha acı bu topraklarda canlanmasın. Bizler nerde olursa olsun hiçbir millete karşı yapılan haksızlığı desteklemedik.” sözleri hafızlarda kaldı.

Medin Haliloviç