Kurtuluş Savaşı'na giden yol, cephede kazanılan zaferin kendisi kadar zordu. Birinci Dünya Savaşı'ndan yeni çıkmış ülke, hem maddi hem manevi olarak bitik durumdaydı. Mustafa Kemal, Samsun'a hangi şartlar altında çıktı? İşte zafere giden yol...

Mondros Mütakeresi, tüm yurdu etkilemişti. Ordular dağıtılmış, silahlar teslim edilmişti. İşte Milli Mücadele meşalesi, böyle karanlık bir dönemde zorluklarla yakıldı.

Takvim yaprakları, 13 Kasım 1918'i gösterirken, itilaf güçleri Osmanlı İmparatorluğu'nun başkentini fiilen işgal etti. Aynı gün Mustafa Kemal Paşa, Adana'dan İstanbul'a gitti.

İşgal donanmasının boğazdaki geçişini görünce o unutulmayacak cümleyi söyledi: "Geldikleri gibi giderler." 

İstanbul işgal altındaydı

İstanbul Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cezmi Eraslan, Milli Mücadele günlerini anlattı.

Eraslan, "30 Ekim 1918'den sonra İstanbul 13 Kasım'da işgal edilmiş durumdadır. İtilaf devletleri, donanmaları boğaza girerek İstanbul'u üç işgal bölgesine ayrılmıştır. Yani İngilizler hemen Fransızlar ve İtalyanlar ayrı ayrı bölgeleri işgal etmişlerdir" sözleriyle İstanbul'daki son durumu aktardı.

Kurtuluş mücadelesi

İşgal, Mustafa Kemal'i kurtuluş mücadelesine yönlendirdi. İstanbul'da kaldığı 6 aylık süreçte birçok görüşme yaptı.

Ali Fethi Bey ile çıkardığı Minber Gazetesi'nde askeri, siyasi, sosyal görüşlerini geniş kitlelere ulaştırdı.

Cezmi Eraslan, "Bunun dışında da Ali Fuat Cebesoy, İsmet İnönü, Kazım Karabekir, Rauf Orbay, Rafet Bele gibi askeri şahsiyetlerle de memleketin kurtarılması adına neler yapabileceğini görüşmek üzere toplantılar yaptı. Bu görüşmelerin esası da silah teslim etmemek, genç subayları Anadolu'ya naklederek, Anadolu'da millete dayanarak bir mücadeleyi organize etmek esasına dayanıyordu" diyor.

O sırada Mustafa Kemal, 9'uncu Ordu Müfettişi olarak görevlendirildi.

Osmanlı yönetiminin çeteler üzerindeki baskısını artırmak için böyle bir yol izlediğini ifade eden Prof. Dr. Eraslan, "Samsun ve civarında rumların çetelerle oluşturduğu terör faaliyetlerine karşı yöre halkının direnişini şikayet eden İngiltere işgal kuvvetleri, burada asayişin sağlanması gerektiğini aksi takdirde işgalin bütün bölgeye yayılacağını bildirdi. Osmanlı yönetimi de o dönemde üç adet ordu müfettişliği oluşturmuştu. 30 Nisan 1919'da Mustafa Kemal Paşa üçlü kararnameyle Ordu Müfettişliğine atandı" açıklamasını yaptı.

İstiklal meşalesi yandı

Mustafa Kemal Paşa, 16 Mayıs 1919'da Samsun'a doğru yola çıktı.

Sarayburnu Limanı'ndan kalkan Bandırma Vapuru, Kız Kulesi açıklarında itilaf güçleri tarafından durduruldu, arama yapıldı. O dönemde deniz yoluyla seyahat etmek için bile işgal kuvvetlerinin iznine ihtiyaç vardı.

Ancak zorlu şartlar altında, tüm yokluklara rağmen yeni bir mücadele için Anadolu'ya 19 Mayıs 1919'da Mustafa Kemal Paşa, önderliğini yaptığı İstiklal Mücadelesiyle bir milletin yeniden doğuşunu sağladı.

16 Mayıs 1919'da arkasında bıraktığı karanlık İstanbul'a, 8 yıl sonra 1 Temmuz 1927'de Türkiye Cumhuriyeti'nin Cumhurbaşkanı olarak döndü.

Kaynak: TRT Haber