Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya-Ukrayna savaşına ilişkin, "Çatışmaların adil bir barışla sona ermesi için gayret ediyor, gıda krizinin önüne geçmek için de gerekli müdahalelerde bulunuyoruz" dedi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Devlet ve Hükümet Başkanları 9. Zirvesi’nde konuştu.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, konuşmasında şunları kaydetti;

Bu sene bağımsızlıklarının 30. yıl dönümünü idrak eden tüm dost ve kardeş ülkeleri yürekten kutluyorum. Önemli kararlara imza atacağımız zirvemizin Türk dünyası ve tüm insanlık için hayırlara vesile olmasını Rabbimden niyaz ediyorum. Dönem başkanlığını devrettiğim kardeşim Mirziyoyev'e gösterdiği müstesna misafirperverlik için şükranlarımı sunuyor, başarılar diliyorum. Aziz kardeşlerim, ülkelerimiz açısından fırsatlarla beraber, riskleri de olan hassas bir dönemden geçiyoruz. Bu dönemde aramızdaki iş birliği, dayanışma ve ahengi tüm alanlarda güçlendirmemizin çok daha kritik hale geldiğini görüyoruz.

Ukrayna'da 9 aydır süren çatışmaların adil bir barışla sona ermesi için her türlü gayreti sürdürüyoruz, bunu yaparken, gıda krizinin önüne geçmek için de gerekli müdahalelerde bulunuyoruz. Güney Kafkasya'daki barış süreci, can Azerbaycan'ın tüm girişimlerine rağmen halen kırılganlığını koruyor. 8 Kasım'da kutladığımız şanlı Karabağ Zaferi'nin ikinci yıl dönümünde aziz şehitlerimize Allah'tan rahmet, gazilerimize sağlık ve afiyet diliyorum. İlham kardeşimizin şahsında Azerbaycan halkını tekrar tebrik ediyorum. Haklı mücadelesinde olduğu gibi barış arayışlarında da Azerbaycan'ın yanındayız. 

"FETÖ ile mücadelemizde siz kardeşlerimizin desteğine güveniyoruz"

Türkiye olarak PKK, YPG, FETÖ, DEAŞ ve El Kaide dahil eli kanlı terör örgütleriyle mücadelemizi, sürdürüyoruz. Ülkemize yönelik terör tehdidi tamamen yok edilene kadar durmayacak, teröristlerin inlerini başlarına geçirmeye devam edeceğiz. Bir cinayet ve casusluk şebekesi olan FETÖ ile mücadelemizde siz kardeşlerimizin desteğine güveniyoruz. FETÖ'nün bertaraf edilmesi noktasında sizlerle her türlü işbirliğine hazır olduğumuzu tekrar ifade etmek istiyorum.

2014 yılından bu yana dünyanın en fazla mültecisine ev sahipliği yapan ülkesizyiz. 3,6 milyonu Suriye'den gelenler olmak üzere, yaklaşık 5 milyon mazlumu misafir ediyoruz. Düzensiz göçün engellenmesi ve idaresi konusunda işbirliğimizi artırmamızda fayda görüyoruz. Bu kapsamda ortak güvenlik konsepti geliştirmemiz ve güvenlik konseyi sekreterleri toplantılarını sürdürmemiz isabetli olacaktır. Su ve çevre sorunlarına ilaveten iklim değişikliğiyle mücadelede de birlikte hareket etmemiz ortak yararımızadır. Sıfır atık projesini küresel düzeye taşımak üzere Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu'na sunduğumuz karar tasarısına desteğinizi özellikle bekliyorum. Teşkilatımızın uluslararası mecrada görünürlüğünü artırmamız önem arz ediyor.

"Kıbrıslı kardeşlerimizin yalnız olmadığını göstererek çözüm sürecine de katkı sağladık"

İslam İşbirliği Teşkilatı, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı, Asya'da İşbirliği ve Güven Artırıcı Önlemler Konferansı ile Birleşmiş Milletler gibi uluslararası kuruluşlarda dayanışmamızı güçlendirmeliyiz. Teşkilatımızın bu kuruluşlarla gözlemci üye olması için çabalarımızı yoğunlaştırmalıyız. Kardeşlik hukukumuzun gereğini yerine getirerek Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin teşkilatımıza gözlemci üye olmasını kabul ettik. Türk dünyasının ayrılmaz bir parçası olan Kıbrıslı kardeşlerimizin yalnız olmadığını göstererek çözüm sürecine de katkı sağladık. Bu dayanışma iradesini sergilediğiniz için siz kıymetli kardeşlerime ayrı ayrı teşekkür ediyorum. 

Geçen sene İstanbul'da gerçekleştirdiğimiz tarihi zirve, Türk dünyasındaki kurumsal birlikteliğin güçlenmesi sürecinde bir kilometre taşıydı. Konseyimizi teşkilata dönüştürürken aynı zamanda özgün ve etkin bir yapının temelini de attık. İstanbul'da kabul ettiğimiz 2040 Türk Dünyası Vizyon Belgesi işbirliğimizin çerçevesini oluşturuyor. Siyaset, güvenlik, ticaret, gümrük, ulaştırma, enerji, sağlık, bilişim, eğitim, gençlik ve spor gibi alanlarda işbirliğimizi pekiştirelim istiyoruz.

Bugün kabul ettiğimiz strateji belgesi de bizlere bir yol haritası sunuyor. Strateji belgemizdeki unsurların birer birer hayata geçirilmesini hep birlikte takipçisi olalım. Türk yatırım fonunun da mümkün olan en kısa sürede hayata geçmesi yararlı olacaktır. Fonun sağlayacağı mali imkanların iş birliğimizi kuvvetlendirip, faaliyetlerimize ivme kazandıracağına inanıyorum.

Ticaret, ulaştırma ve enerji başlıklarında aramızdaki bağların derinleştirilmesine önem veriyoruz. Türkiye, Özbekistan, Azerbaycan ve Türkiye, Kazakistan, Azerbaycan Dışişleri, Ulaştırma ve Ticaret Ekonomi Bakanları Toplantıları vaktinde attığımız kritik adımlardır. Benzer mekanizmaları çoğaltmamızın ve kapsamını genişletmemizin hepimizin faydasına olacağına inanıyorum. Bölgemizde yaşanan son gelişmeler orta koridor güzergahını daha da etkin hale getirmemiz için fırsatlar sunuyor. Bakü-Tiflis-Kars demiryolunun ekim 2017'de faaliyete geçmesi ile orta koridorun önemli bir ayağı tamamlanmıştır.

"Serbest ticaret anlaşmasının imzalanması da önemlidir"

Türkiye olarak aynı amaca hizmet maksadıyla Marmaray, Yavuz Sultan Selim Köprüsü, Avrasya geçişi, İstanbul Havalimanı, Osman Gazi Köprüsü, 1915 Çanakkale Köprüsü gibi büyük projeleri hizmete aldık. Ülkelerimizin toplam ticaret hacmi 700 milyar dolara ulaşmakla birlikte bu rakamın sadece yüzde 5,5'u teşkilat ülkeleri arasındaki ticaret kaynaklıdır. Bu oranı daha yukarıya çekmek temel önceliğimiz olmalıdır. Hazar geçişli doğu-batı orta koridorun katettiği güzergahtaki gümrük ücretlerinin kaldırılması veya azaltılması transit yük taşıyıcılığının kolaylaştırılması ticaret hacmimizi artıracaktır. Uluslararası kombine yük taşımacalığı anlaşmasının imzalanması bu bakımdan memnuniyet vericidir. Zirvemiz vesilesiyle ticaretin kolaylaştırılması, strateji belgesinin eşya hariç mal ve hizmetin serbest dolaşımı için hizmet ve yatırım alanında serbest ticaret anlaşmasının imzalanması da önemlidir. 

"Güney Gaz Koridoru ilave gaz tedariki ile daha da geliştirilebilir"

Ortak coğrafyamız, stratejik enerji koridorlarının kavşağında yer alıyor. Türkiye esasen kendisinin ve bölgesinin enerji arz güvenliğine destek sağlayacak hamleleri uzun süredir kesintisiz şekilde hayata geçiriyor. Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hattı küresel düzeyde en başarılı enerji projeleri arasındadır. Güney Gaz Koridoru ise Avrupa'ya gaz taşıyacak dördüncü arter olarak tasarlanmıştır. Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı'nın bel kemiğini oluşturduğu bu koridor ilave gaz tedariki ile daha da geliştirilebilir. Hazar havazası bunun için akla ilk gelen kaynakdır. Enerji alanında teşkilatımız bünyesinde ve ikili düzeyde iş birliği süreçlerine ortak projelere bu nedenle büyük önem atfediyoruz. 

Genç neslin ortak dil, tarih, coğrafya ve kültürünü daha iyi tanıması amacıyla bilimsel çalışmalarımıza hız vermeliyiz. Eylül ayında İznik'te başarıyla gerçekleştirilen 4. Dünya Göçebe Oyunları'nın beşincisi 2024 yılında Kazakistan'da düzenlenecek. Bu kapsamda teşkilatımız çatısı altında Dünya Göçebe Oyunları Daimi Komitesi kurulması önerimize desteğinize güveniyorum. Teşkilatımızın sekreteryasında önemli bir nöbet değişimi gerçekleşiyor. 

Aile fotoğrafı çekildi

Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev'in ev sahipliğinde "Türk Medeniyeti için Yeni Dönem: Ortak Kalkınma ve Refaha Doğru" temasıyla Semerkant'ta düzenlenen TDT Devlet Başkanları 9'uncu Zirvesi öncesinde liderler aile fotoğrafı için bir araya geldi. 

Kongre Merkezi'nde çekilen aile fotoğrafında, Cumhurbaşkanı Erdoğan, Özbekistan Cumhurbaşkanı Mirziyoyev, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev ve Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov ile gözlemci ülkeler Türkmenistan Ulusal Konseyi Halk Maslahatı Başkanı, eski Türkmenistan Cumhurbaşkanı Gurbangulı Berdimuhamedov ve Macaristan Başbakanı Viktor Orban yer aldı.

Fotoğraf çekiminde Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın sağında Tokayev, solunda ise Mirziyoyev bulundu. Liderler ülkelerinin bayrakları önünde durarak fotoğraf verdi.

Kaynak: TRT Haber, AA