Dünya Bankası (World Bank) Batı Balkanlar hakkında yayınladığı en son raporunda bu ülkelerin ekonomik durumlarını ayrıntılı bir şekilde analiz ederek ilk kez ekonomik büyümeyi hızlandırmaları için neyi nasıl yapmaları gerektiğini açıkladı. Dünya Bankası doğru reformların gerçekleşmesi durumunda bölgenin daha güçlü ekonomik büyüme sağlayacak kapasitesinin bulunduğunu vurguladı. Raporda, devletin yükümlülüklerinin azaltılması, mali sürdürülebilirliğin güçlendirilmesi, kamu hizmetlerinin kalitesinin arttırılması ve kamu şirketlerinin yeniden yapılandırılması gibi reformların bölgedeki ülkelerin gerçekleştirmesi gerekli olacak en zor ödevlerin arasında bulunduklarını yazıyor. Ayrıca, raporda, bölgedeki ülkelerin daha yüksek büyüme oranlarına sahip olmaları için genel olarak tüketime değil de yatırımlara, iç talep yerine ihracata ve kamu şirketlerine değil de özel şirketlere yönelmeleri gerektiği bildiriliyor.

İhracat ve özel yatırımlara dayanan bir model, ekonomiyi iyileştirecek, daha yüksek gelirler ve daha fazla refah sağlayabilecek en önemli büyüme modelini oluşturmaktadır. Devletin yükümlülüklerinin azalması ve özel sektörün güçlenmesi bölgedeki ülkelerin yaşam standartlarını iyileştirebilir.

Günümüzde Batı Balkan ülkelerinde yüksek işsizlik oranı ve zayıf ekonomik büyüme görülmektedir, yoksulluğun düşmesi ise duraklamış durumda. Kişi başına düşen gelirler ortalama olarak Almanya’daki kişi başına düşen gelirin dörtte birini oluşturmaktadır.

Dünya Bankası Batı Balkan ülkelerini, Doğu Avrupa’da bulunan ve Bulgaristan, Estonya, Letonya, Litvanya, Slovenya ve Slovakya’nın oluşturduğu Avrupa Birliği üyesi altı küçük geçiş ülkesini izleyip ilham almaya ve pratik yönergeler elde etmeye çağırıyor. Bu ülkeler de geçiş dönemine bazı Batı Balkan ülkelerinin sahip oldukları veya daha az gelirle başladılar, bugün ise Almanya’nın kişi başına düşen gelirinin %60’ı seviyesine gelmişlerdir.

Daha küçük ve daha verimli bir hükümet!

Günümüzde, eski sosyalist düzenden alışılagelmiş bir şekilde Batı Balkan ülkelerinde devletin harcama ve istihdam konularında büyük bir üstünlüğü bulunmaktadır. Batı Balkanlar’daki özel sektör yukarıda bahsettiğimiz Doğu Avrupa geçiş ülkelerindeki özel sektöre kıyasen daha küçüktür. Kamu şirketleri özel şirketlere kıyasen daha az verimli olmalarına rağmen daha yüksek maaşlar ödeyerek, işgücü piyasasında bozukluklar ve sapmalar meydana getirmektedirler. Özelleştirme ile birlikte bazı kamu firmaları başarılı firmalara dönüştürüldüler, fakat, daha çok değişikliklere ihtiyaç vardır. Dünya Bankası’nın uyarılarına göre sosyal mâliyetlerin sürdürülebilecek seviyede olmadıkları görülmektedir. Daha iyi hedeflemeler yapılarak ve yardıma en çok ihtiyaç duyan toplumun bazı bölümleri korunarak sosyal mâliyetlerde azalmaya gidilmelidir. Devlet harcamaları yüksek olan ülkelerde azalmaya gidilerek borçların ödenmesi gerekmektedir. Böylece, hükümetlerin istikrarlı makroekonomik ortam yaratmalarına ve özel sektörün büyümesine imkânlar yaratılmış olacaktır.

Daha çok istihdam!

Daha büyük refah elde etmek için devletin desteğine güvenmek yerine daha iyi iş koşulları yaratmak gerekmektedir. Emek gelirlerinin hanehalklarının toplam gelirlerinin yarısını oluşturmaları, bölgedeki ülkelerin emek piyasasındaki düşük aranjmanlarını göstermektedir. Emek piyasasındaki çok sayıda bulunan engelleri kaldırmak için reformların gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Kapsamlı sosyal koruma programları, yüksek vergiler, emeklilik sistemleri vesaire bölgedeki ülkelerde çalışmayı olası caydırıcı unsurları oluşturmaktadır.

Ayrıca, Batı Balkan ülkelerindeki gelirin artması için özel sektörün gelişmesine uygun bir ortam yaratılması ve bu ülkelerin küresel ekonomi ile entegre olması gerekmektedir.