İzzet İbrahimsoylu

Tarihî dönemlerde olduğu gibi günümüzde de Makedonya Kızılalma-Karaman Yörüklüğünde yaşayan Yörüklerin adlarına baktığımızda, bu adlar genelde ya Arapça ya da Farsça özlüdür (asıllıdır); çok az bir kısmı Türkçe veya başka bir dilden gelmedir.  Bunun iki sebebi bulunmaktadır: birinci sebep, binlerce yıl Farslarla iç içe ya da komşu olarak yaşamış olmamız; ikinci sebep olarak ise Fars ve Araplardan İslâm’ı taplamış (kabul etmiş) olmamızdır.

Buna rağmen Türkistan’dan, önce Anadolu’ya sonra Makedonya’ya göçüp gelen Kızılalma-Karaman Yörüklüğü’nün Yörüklerinde az da olsa öz Türkçe er adlarının var olduğuna tanıklık ediyoruz.  Yaptığımız alan araştırmasında, öz Türkçe adlar olarak şu Yörük er adlarını tespit ettik. Bu adları şöyle sıralayabiliriz: Demir, Arslan, Yaşar…

***

Demir

Demir, Eski Türklerde kutlu bir nesne idi. Demirin rengi, Türklerin kadim inancına göre Gök idi, yani Tanrılık rengi ifâde etmekte idi. Eski Türkler demiri bulmuş, onu ustaca kullanmış, ondan değerli yaraklar (silahlar) yapmış ve daha da önemlisi antlarını demir üzerine içmişlerdir.

Demir kelimesinin en eski biçimi “Temir” dir.  Bu kelime Kıpçak Türkçesinde “Temir” biçiminde yani en eski şekli ile devam ederken, Oğuz Türkçesinde “Demir” şeklini almıştır. Oğuzların devamı olan Makedonya Kızılalma-Karaman Yörüklerinde kelime “Demir” şekli ile yaşamaya devam etmektedir.

Bir bebeğin dünyaya geldiğini duyan bir Kızılalma-Karaman Yörüğü, bir demire dokunarak, o dünyaya gelen çocuğa “demir gibi olsuñ” diyerek, çocuğun “sağlam” olması dileğinde bulunur.

Makedonya Kızılalma-Karaman Yörüklerinde yaşayan en eski Türkçe adlardan biri olan Demir’in, günümüzde bu adın, hem ad hem de soyadı olarak Yörükler arasında hâlâ yaşamaya devam etmektedir.

Arslan

Tarihten beri Arslan adının Türkler arasında yaygın bir şekilde yaşadığı bilinmektedir. Türkler, güce çok önem veren bir millettir. Arslan, özünde (aslında) bir hayvan adıdır ve gücü simgelemektedir. Tarihte Türkler, doğa ve doğadaki nesneleri çocuklarına ad olarak verirlerdi. Bu adlardan biri de Arslan’dır. Kısacası Türkler, Arslan’ı, gücü simgelediği ve doğanın bir parçası olduğu için her dönem çocuklarına ad olarak koydukları bilinen bir gerçektir.

14. yüzyılın sonundan beri Makedonya’nın Kızılalma-Karaman Yörüklüğünde hayatlarını sürdüren Kızılalma-Karaman Yörüklerinde Arslan adının, çocuklara ad olarak konduğu bilinmektedir. Bu adı taşıyan son kişi Kocalı köyünden idi. Kocalı’dan Arslan adlı kişinin, “Yaşar” adından bir oğlu vardı, Yörükler ona, babasının adıyla birlikte “Arslan’ın Yaşar” daha kısaltılmış şekli ile “Arslan Yaşar” diyorlardı.

Yaşar

Öz Türkçe adlardan bir diğeri Yaşar’dır. Yaşar, Türkçe “yaşamak” eyleminden gelmektedir. Makedonya Kızılalma-Karaman Yörüklerinde çocuklara çokça verilen adlardan biri Yaşar’dır. Yaşar adı, çocuklara şu nedenden dolayı verilir: birinci çocuğu ölen bir Kızılalma-Karaman Yörük anası, ikinci çocuğunun yaşaması için ona Yaşar adını koyar. Bu adla Allah’tan çocuğun “yaşaması” dilenmiş olunur ve o çocuğun uzun süre yaşayacağına inanılır.

Eskiden olduğu gibi şimdi de Kızılalma-Karaman Yörükleri arasında çocuklara çokça verilen adlardan biri olan Yaşar’ın, soyad olarak da kullanıldığını görmekteyiz. Günümüzde bu ad ve soyada, her Kızılalma-Karaman Yörük köyünde mutlaka rastlıyoruz.

***

Erkek çocuklarınıza vereceğiniz Yörükçe er adları: Demir, Arslan, Yaşar…