İzzet İbrahimsoylu

Geçmişte olduğu gibi günümüzde de Kızılalma-Karaman Yörüklüğü’nde yaşayan Yörüklerin adlarına baktığımızda, bu adlar genelde ya Arapça ya da Farsça asıllıdır; çok az bir kısmı Türkçe veya başka bir dilden gelmedir.  Bunun iki sebebi bulunmaktadır: birinci sebep, binlerce yıl Farslarla iç içe ya da komşu olarak yaşamış olmamız; ikinci sebep olarak ise Fars ve Araplardan İslâm’ı taplamış (kabul etmiş) olmamızdır.

Buna rağmen Türkistan’dan, önce Anadolu’ya sonra Makedonya’ya göçüp gelen Kızılalma-Karaman Yörüklüğü’nün Yörüklerinde az da olsa öz Türkçe kız adlarının var olduğuna tanıklık ediyoruz.  Yaptığımız alan araştırmasında, öz Türkçe adlar olarak şu Yörük kız adlarını tespit ettik. Bu adları şöyle sıralayabiliriz: Selçik, Aylamaz, Ayman ve Yaşa.

***

Selçik

Selçik, Makedonya Kızılalma-Karaman Yörüklüğü’nde yetişen bir çiçeğe Yörükler tarafından verilmiş bir addır. Tıp (aynı) zamanda bu adın Yörüklerce kız çocuklarına ad olarak konulduğunu da gördük.

Türk Töresinde, eski Türklerden beri doğada yetişen çiçeklerin çocuklara ad olarak verildiğini bize yazılı kaynaklar ve sözlü gelenek aktarmaktadır.

Selçik, belki de Selçuklu Devletini kuran Dukak oğlu Selçuk’un “eski ve doğru” biçimidir. Çünkü eski Türk inancı ve dilinde cinsiyet ayrımı yoktu; bu yüzden, belki Yörüklerde eskiden beri kız ve çiçek adı olarak yaşayan Selçik adı, o dönemde Oğuzlarda erkeklere de ad olarak verilirdi. Türklerde kimi adlar hem erkeğe hem dişiye verilir. Bu adlardan biri de Selçik adı olabilir.

Aylamaz

Aylamaz, Makedonya Kızılalma-Karaman Yörüklerinde sıfat olarak kullanılır. “güzel; farklı bir güzelliği olan kız” anlamına gelir. Yörükler, “güzel kıza”; “aylamaz kız” derler.

Aylamaz sıfatının, eskiden Kızılalma-Karaman Yörüklerinde “kız adı” olarak da var olduğunu yaptığımız araştırmalarda tespit ettik.

Ayman

Ayman adı, Makedonya Kızılalma-Karaman Yörüklerinde, eskiden olduğu kadar son zamanlarda çocuklara çokça verilen bir ad olmazsa da Yörük kızları arasında varlığını hâlâ sürdürmektedir. Bu adın, ad olarak Yörük kız çocuklarına en son 1980’lerde verilmiş olduğunu tespit ettik. Ayman adını taşıyan kişi Aktaş Gerceli (Aktaş Pırnalı) köyünde doğmuş, şimdi Şehsuvarlı’da (Şaşavarlı’da) yaşamaktadır. Ayman, Kızılalma-Karaman Yörüklerinde “ay gibi güzel kız” anlamına gelmektedir. Buna benzer olarak Yörükler, “güzeli” tarif ederken “ay gibi gözel” derler.

Makedonya Kızılalma-Karaman Yörüklerinde var olan Ayman kız adının, günümüzde Türk Dünyasında da yaşamakta olduğunu biliyoruz.

Yaşa

Yörük kız çocuklarına çokça verilen adlardan biri Yaşa’dır. Yaşa, Türkçe “yaşamak” eyleminden türemiştir. Yaşa, daha doğrusu bu bir dilektir, dûadır. Bununla bebeğin “yaşaması” için dûa edilmiştir, “yaşaması” dilenmiştir. Makedonya Kızılalma-Karaman Yörük anaları, çocukları öldüğünde ya da çocuklarının yaşamasını dilediklerinde, çocuklarına Yaşa adını verirler.

***

Kız çocuklarınıza vereceğiniz Yörükçe adlar: Selçik, Aylamaz, Ayman, Yaşa…