Yörüklerce Türetilen İki Kelime: SEÇİLİK ve SIRALANIK
Makedonya Cumhuriyeti’nin Karbintsi Belediyesinde yaşayan Kızılalma-Karaman Yörükleri, ister istemez, dolaylı ya da dolaysız Makedonya siyaseti içerisinde yer almaktadırlar. Makedonya’daki siyasi yaşam onları da etkilemektedir, yaşamalarına yeni yeni kavramlar-kelimeler girmektedir.
Yörükler’in yaşamasına giren bu yeni kavramlar daha fazla Makedonca kelimelere karşılık olarak girmiştir. Yörükler’in yaşamasına Makedonca kelimelerle birlikte Yörükler’in kendi türettikleri kelimeler de girmiştir.
Yörükler tarafından türetilen yeni kelimeler, Yörükler’in kendi dünya görüşlerini yansıtmaktadır. Okuma-yazma oranı çok düşük olan Yörükler’de yeni kelimeler, okumuşlar, dilbilimciler tarafından değil, Yörükler’in bizzat kendileri tarafından kendi düşünceleri, kendi anlayışlarına göre türetilmiştir.
*****
Yörükler tarafından türetilen yeni kelimelerden ikisini aşağıya yazacağım:
Kelimelerden biri “Seçilik”tir. Seçilik kelimesi, Türkçe “seç-il-” eylemine “-ik” eki getirilerek türetilmiştir. Yörükler, seçilik kelimesini, Makedonca совет (sovet), Türkiye Türkçesi’ndeki meclis üyesi-konsey üyesi kelimesine karşılık olarak kullanırlar. 2013’teki yerel seçimlerde, Hocalı köyünden bir Yörük bana, “sen iisanlar tarafından seçiliksiñ, sen bizim seçiliimizsiñ. sen yörüklerin seçiliisiñ.” demişti. Yörük, seçilik kelimesini, Makedoca sovet kelimesine karşılık olarak kullanmıştı.
Kelimelerden bir diğeri “Sıralanık”tır. Sıralanık kelimesi, Türkçe “sıra-la-n-” eylemine “-ik” eki getirilerek türetilmiştir. Yörükler, sıralanık kelimesini, Makedonca листа (lista), Türkiye Türkçesi’nde liste kelimesine karşılık olarak kullanırlar. Liste kelimesi, Faransızca bir kelimedir. Kelime, Fransızca’dan hem Makedonca’ya hem Türkçe’ye geçmiştir. 2013’teki yerel seçimlerde yine, Aktaş Gerceli (Pırnalı) köyünden yaşlıca bir Yörük bana, “sıralanıkta kimler var, bizim küüden seniñ sıralaa kimi aldıñ?” demişti. Yaşlı Yörük, sıralanık kelimesini, liste kelimesine karşılık olarak kullanmıştı.
Seçilik ve Sıralanık kelimelerini, Yörükler türeterek kendi yaşamalarına soktular. Yörükler, Türkçemize daha iki yeni kelime kazandırdılar. Türkçe konuşurken Makedonca sovet, lista diyeceğimize Yörüklerce kullanılan seçilik, sıralanık diyelim; Makedonca konuşurken Makedoncasını, Türkçe konuşurken de Yörüklerin dilince konuşalım…
- Bu haber 18-09-2017 tarihinde yayınlanmıştır.