“YÖRÜKÂN” değil, “YÖRÜKLÜK” diyelim..!
Yörükȃn ne demek?
Yörükȃn tabiri; Yörük ve “–ȃn” ekinden oluşmaktadır. Yörük, Türkçe bir addır. “-ȃn” eki ise Farsça’dır. Farsça “-ȃn” ekinin Türkçe karşılığı “-lar/ -ler”dir.
Yörükȃn; Yörükler demektir.
Günümüzde kullandığımız Yörükȃn, Türkȃn, Müslümȃn; Yörükler, Türkler, Müslümler demektir. Hatta Müslümȃnlar derken, iki kez çoğul yaparız; hem Farsça –ȃn eki hem de Türkçe –lar ekiyle…
Yörükȃn adına, Osmanlı kayıtlarında rastlanmaktadır. Osmanlı kayıtlarında “Yörükȃn taifesi”, “Yörükȃn cemaatı” gibi tabirler kullanılmaktadır.
Yörükȃn adı, günümüzde Makedonya Cumhuriyeti’nin Kızılalma-Karaman Yörüklüğü’nde yaşayan Yörükler arasında hala yaşamaktadır. Yörükler, Yörükȃn adını, hem “Yörükler” hem de “Yörükler’in yaşadığı yer” anlamında kullanılır. Bu tabiri kullanan yaşlı Yörükler’e bizzat kendim rastladım.
Makedonlar’ın yazılı ve sözlü kaynaklarında, KIZILALMA-KARAMAN YÖRÜKLÜĞÜ bölgesine “ЈОРУКАН (YORUKÂN)” ve “ЈОРУКАНА (YORUKÂNA)” adını kullanırlar. Makedonlar da, Yörükan adını, hem “Yörükler” hem de “Yörükler’in yaşadığı yer.” añlamında kullanmaktadırlar. Günümüzde İştip ve Raduş şehri ile bu şehirlerin köylerinde yaşayan Makedonlar “Yörükȃn” tabirini hala kullanırlar. Bu tabiri kullanan onlarca Makedon’la bizzat kendim karşılaştım.
Bulgar yazılı kaynaklarına da Yörükȃn adı geçmiştir. 1916 yılında Bulgar Keşif Heyeti’nde bulunan Bulgar Dimitar Gadjanov, Makedonya Cumhuriyeti’nin Aktaş (Plaçkovitsa) Dağı’nın güney eteklerine, Kızılalma-Karaman Yörüklüğü’ne “юрукан (Yorukȃn)” adını kullanmıştır.
Türkçe Yörük adına Farsça /–ȃn/ eki getirilerek türetilen Yörükȃn adı, Osmanlı yazılı kaynaklarından Balkan halklarının (Bulgar, Makedonlar…) sözlü ve yazılı kaynaklarına geçmiştir. Türk Günü (Osmanlı Dönemi)’nden sonra Bulgar ve Makedonlar’ın sözlü ve yazılı kaynaklarında “Yörüklük” adı gibi “Yörükȃn” adı da kullanılmıştır.
Osmanlı devletinin resmi kayıtlarında Farsşça ekle /-ȃn/ kullanılan Yörük kelimesi, Makedonya Cumhuriyeti’nin Kızılalma-Karaman Yörüklüğü’nde yaşayan Yörükler’e de geçmiş, Yörükler de bu tabiri kullanır olmuşlar. Ancak, özünde (aslında) Kızılalma-Karaman Yörüklüğü’nde yaşayan Yörükler, Türkçe Yörük adına Türkçe /-lük/ eki getirerek “Yörüklük” adını türetip kullanmışlardır. Onların türettiği Yörüklük adıdır; Yörükȃn adı onlara Osmanlı bürokrasisinden geçmiştir.
Yörük adına, Farsça /–ȃn/ eki yerine Türkçe /–lük/ ekini ekleyelim. Yörükler’in Türkçesi ile Yörükȃn değil, Yörüklük diyelim..!
- Bu haber 11-10-2017 tarihinde yayınlanmıştır.