Türk geleneksel sanatlarından biri olan ebru, kendine özgü tekniklerle hazırlanan ve tekneye alınan suyun üzerinde boyalarla oluşturulan desenlerin kâğıda aktarılmasıyla yapılan zarif bir sanattır. Ebru sanatı, kendine has malzeme ve uygulama özelliğine sahipken, bu sanatta kullanılan tüm malzemeler de ebrucu tarafından hazırlanmaktadır. Ebru sanatını icra edenler ise bu işi büyük bir titizlik ve aşkla yaparken, renkleri su ve kâğıtta adeta dans ettirmektedirler.

Ebru sanatını icra eden ve bu hususta kurslar da veren Priştineli Ebru sanatçısı Şenay Yusuf ile yaptığımız konuşmamızda bizlere, Ebru sanatının inceliklerini anlattı. Kendisi bu işe bir hobi olarak başlasa da, büyük bir zevk ve sevgiyle yaptığı bu işi başkalarına da öğreterek Türk geleneğinin yaşatılmasına katkı sağlıyor.

Okurlarımıza kısaca kendinizi tanıtır mısınız?

“Ben Şenay Yusuf. Mitroviça doğumluyum. Priştine’de yaşıyorum. Evli ve iki çocuk annesiyim. Yunus Emre Enstitüsü’nde Ebru Sanatı hocasıyım.”

Ebru sanatına nasıl gönül verdiniz? İlk eğitimi nasıl ve kimden aldınız?

“Ebru sanatını ilk olarak İstanbul’da görmüştüm. Biz Kosova’daki 1999 savaşı zamanında Türkiye’ye gitmiştik. Geçici olarak İstanbul’a yerleştik. Fakat savaşın ne kadar süreceği belli değildi. Biz de, bütün ailenin gençleri (kuzenler) olarak oradaki akrabaların yardımı ile, iş bulup çalışmaya başladık. Ben de, hafta içi çalışırken, hafta sonlarımı İstanbul’u keşfetmeye ayırıyordum. Böyle bir gezi sırasında, rastgele Sultanahmet yakınında Küçük Ayasofya adında bir semtte buldum kendimi. Orada Ebru, Hat, Tezhip, Minyatür ve bunun gibi diğer geleneksel sanatların üstadlarının atölyeleri bulunuyordu. Ben de rastgele orada Yılmaz Eneş hocanın atölyesi önünden geçiyordum ki hocanın ebru yaptığını gördüm. Hoca da benim onu hayran hayran izlediğimi görünce içeri buyur etti. Orada, hocayı ebru yaptığı sırada izlerken büyülendim. Önceden bir-iki sefer televizyonda gördüğüm sanatı, bu sefer canlı icra edilirken izliyordum. Bir de bunu, en büyük ebru sanatçılarından biri olan Yılmaz Hoca’dan izledim; tabii bunu o zaman bilmiyordum. Ben orada bu sanata aşık oldum ve hep içtenlikle bu kurslara katılmak istedim. Fakat hiç fırsatım olmadı. En büyük hayalim ebru sanatını öğrenmek oldu. Kosova’ya temelli dönünce bu hayalim İstanbul’da kaldı. Ta ki, Yunus Emre Enstitüsü’nde ebru sanatı kursları açılana kadar. Kursların açılacağı haberini duyunca, hemen katıldım. Yunus Emre Enstitüsü, Balkanlar’da “Ustadan Çırağa” adında büyük bir proje başlattı. Tüm Balkanlar’da çeşitli el sanatları kursları açıldı. Türkiye’den hocalar geldi. Kosova’da da, ebru, hat ve tezhip kursları açıldı. Ben de hepsine katıldım. Fakat gönlüm hep ebrudaydı. Ebru ve hat sanatını Türkiye’den gelen Zafer Kıyıcı hocamdan öğrendim. Tezhip sanatının temellerini de, Gözde Kıyıcı hocamdan öğrendim. Fakat dediğim gibi, benim gönlüm hep ebru sanatındaydı. Ebru sanatının temellerini orada öğrendim. Ebru sanatı, diğer sanatlar gibi geniş olduğundan dolayı, kendimi geliştirmek istedim. Bundandır ki, geçen seneden başlayarak online dersler görmeye başladım. Bunu da gururla söylemek isterim ki, bir senedir ebru sanatının en büyük hocalarından biri olan Firdevs Çalkanoğlu hocamdan dersler alıyorum. Ona ‘Çiçek Hocam’ şeklinde hitap ediyorum. Ona bu şekilde hitap etmemin sebebi, kendisinin çiçek yapımında en başarılı hoca olmasıdır.”

Ebru kurslarınız hakkında biraz bilgi verir misiniz?

“Ebru sanatı kurslarına, 2013 yılında “Ustadan Çırağa” projesi sayesinde başladım. 2016 yılında, projenin bitimine kadar devam ettim. Son senesinde, Zafer hocamın seçimiyle, hocamın asistanlığını yaptım. Projenin bitimiyle, yine hocamın tavsiyesi üzerine 2018 yılından beri ebru sanatı kurslarını ben vermeye başladım. Bu, pandemi başlayana kadar devam etti. Pandemiden dolayı kursları erteledik. Fakat yakında, Allah kısmet ederse Yunus Emre Enstitüsü ve Konya Büyükşehir Belediyesi’nin destekleriyle kursları tekrardan başlatacağız.”

Ebru sanatı nedir, sizin gözünüzden, deneyimlerinizden öğrenebilir miyiz? Ebru yapımı için gerekli malzemeleri nasıl ve nereden temin ediyorsunuz?

“Ebru sanatı, Türk geleneksel sanatıdır. Boyaların, fırça yardımı ile suya serpmekle icra edilen bir sanattır. Farklı sözlerle, suyun üzerinde renklerin dans ettiği sanattır. Yaratıcılığın ve hayallerin birleşimi ile, suda inanılmaz eserler çıkarabileceğiniz sanattır. Çok özel ve nadirdir. Kısaca, ruhunuzu besleyen kıymetli bir sanattır. Günlük hengâmeden, koşturmacadan ve stresten uzaklaşmak için çok özel bir sanattır ebru. Ebru sanatını icra etmek için malzemeleri kendi sanatın olduğu gibi onlar da özel ve Kosova’da çok fazla bilinmediği için Kosova’da bulunmuyor. Malzemeleri Türkiye’den temin ediyorum. Türkiye’ye gittiğimde, her seferinde bavulumun bir bölümü ebru malzemeleri ile doluyor.”

Kursların dışında özel olarak ebru sanatını icra ediyor musunuz?

“Yunus Emre Enstitüsü kapsamında çeşitli faaliyetlerde ebru gösterileri yapıyorum. Ayriyetten, evimin en alt katını atölyeye dönüştürdüm. Orada çalışmalarımı sürdürüyorum.”

Ebru sanatını icra etmenin size ne gibi avantajları oldu? Hayatınıza neler kattı?

“Ebru sanatı, dediğim gibi, çok önemli bir sanat. Ben bu sanatı icra etmekle manevi huzuru buluyorum. Ayriyetten sadece hayalim olan bir sanatı öğrenmek, icra etmek, tanıtmak hatta diğer ebru severlere öğretmek çok büyük bir şey. Bu kursa ilk başladığımda, öğrenme isteğim çok fazlaydı ve bunu hobi olarak icra edeceğimi düşünmüştüm fakat bana güvenen hocalarım ve Yunus Emre Enstitüsü yöneticileri sayesinde bu sanatı başkalarına aktarma olanağı buldum.”

Kosova’da ebru sanatına karşı ilgi nasıl?

“Kosova’da ebru sanatına ilgi büyük. Bunu kurslara başvuranların sayısından anlayabiliyoruz. Özellikle gençler arasında ilgi büyük. Gençlerimiz, yeniliklere ve değişik sanatlara çok ilgili. Ebru sanatı da onlar için değişik bir sanat olduğu için ilgi görüyor. Fakat biz, kayıtları yaparken, özellikle şimdi pandemiden dolayı üzülerek sayıları kısıtlamamız gerekiyor.”

Ebru sanatıyla ilgili önümüzdeki dönemde projeleriniz var mı?

“Yakında kurslar başlayacak. Bundan başka, çeşitli tanıtım gösterileri olacak. En büyük isteğim, ileride kendi çalışmalarımdan oluşan kişisel bir sergi açmak. Bu da Kosova’da, Kosovalı bir sanatçının ilk ebru sergisi olur. Bunu da ben yapmak istiyorum. Bu yönde çalışmalarımı sürdürüyorum. Kosova’dan sonra, bu sergiyi bölgedeki komşu ülkelerde de sergilemek isterim. Amacım, bizim coğrafyada ebru sanatını tanıtmak ve ebru sanatını daha çok insana ulaştırmaktır.”

Son olarak neler söylemek istersiniz?

“Herhangi bir sanatla uğraşmak, insan için büyük bir zenginliktir ve insana çok şey katar. Fakat ebru sanatı ruhu okşar. Bundan dolayı, her kim güzel vakit geçirmek, stresten uzaklaşmak ve sanatsal ürünler üretmek istiyorsa ebru sanatı ile tanışmasını öneririm.

Bana bu fırsatı verdiğiniz için size, Yeni Balkan ailesine teşekkür etmek istiyorum. Tüm okurları da selamlıyorum. Sağlıcakla kalın, sanatla kalın diyorum.”

                                                                                                                    Melek Süleyman