BALKANNAME:

                                                                                                                             Dr. Öğr. Üyesi Zeki GÜREL

                                                                                                                 Balkan Yazarlar Birliği Kurucu Üyesi

İzmir’de bulunan Ege Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü I.ULUSLARARASI BALKANLARDA TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ARAŞTIRMALARI SEMPOZYUMU’nu 20-21. 05. 2021 tarihlerinde Salgın (Covid-19) şartları nedeniyle “Microsoft Teams” programı ile çevrimiçi olarak gerçekleştirdi.

Balkanlarda Türk dili ve edebiyatı konularında çalışanlar başta olmak üzere Türkiye ve Türk Dünyasında Balkanlar üzerine çalışan bilim insanlarını davetli olarak bir araya getirerek, ilgili alanda gerçekleştirilen akademik çalışmaların genel durumunu değerlendirmeyi, uzmanların değerlendirmesine sunmayı, bu alanda çalışan diğer bilim insanları ile söz konusu alandaki son güncel çalışmaları buluşturmayı ve gelecek planlamalarını amaçlayan uluslararası bilimsel bir faaliyet daha başarı ile sonuçlandı.   

Türkçe, Balkanlarda muhtevadan dil özelliklerine kadar kendine has bir edebiyat dili olarak varlığını sürdüre gelmiştir. Ancak hem zaman hem de mekân olarak bu denli köklü ve geniş bir dil-edebiyat faaliyetinin akademik çalışmalara yeterince konu edildiğini, hak ettiği akademik ilgiyi gördüğünü söylemek ne yazık ki mümkün değildir. “Balkanlarda Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Sempozyumu” bu alandaki eksikliklerin tespiti ve giderilmesine katkıda bulunmak için, davetli bilim insanlarının iştirak edeceği bir ihtisas bilgi şöleni olarak planlanmıştır. Balkanlarda Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Sempozyumu, Balkan Türklerinin Türk dili faaliyetleri ve edebî üretimleri alanında düzenlenerek ve söz konusu sahadaki çalışmaların desteklenmesi ve bilimsel bir nitelikte tanınması amacına hizmet edmiştir. Sempozyum, her biri kendi ülkelerinde Balkanlarda Türk dili ve edebiyatı araştırmaları alanında uzmanlaşmış olan bilim adamları ve Balkan ülkelerindeki Türkoloji bölümlerinden paydaşları ile uluslararası bir nitelikte gerçekleştirilmiştir. Sempozyum programında, gerek Türkiye’de gerekse Türkiye dışında “Balkanlarda Türk Dili ve Edebiyatı” konusunda öne çıkan Türkoloji çevreleri ile müzakereli yuvarlak masa çalışmalarını kapsayan bir işbirliği amaçlanırken aynı zamanda alanın genç ve yeni araştırmacılarına bilimsel çalışmalarını bilim dünyası ile paylaşmaları noktasında akademik bir platform oluşturulmuştur. Sempozyumun, ortaya koyacağı sonuçları ile, Balkanlarda Türk dili ve edebiyatı araştırmalarına uzun yıllar katkı sunacağı muhakkaktır.

Balkan Türklerinin (Batı Trakya, Bulgaristan, Gagauzyeri, Kosova, Karadağ, Kuzey Makedonya, Romanya, Sırbistan, Bosna Hersek, Arnavutluk ve diğer bölgelerdeki toplulukların) Türk dili ve edebiyatı faaliyetlerini konu alan çalışmalar sempozyumun inceleme ve değerlendirme alanı içindeydi. Osmanlı öncesi, Osmanlı dönemi ve Osmanlı sonrası sürecinde Balkan topraklarının kendi dillerinden Türk dili ve onun ürün sahası Türk edebiyatı çalışmaları bilgi şöleninde yer alan bildirilerin kapsam alanındaydı. Söz konusu ilmî çalışmalar; eski/yeni Türk dili, halk edebiyatı, klasik edebiyat ve çağdaş edebiyat alanında yoğunlaşmıştı.

Balkan Türklerinin dil ve edebiyat faaliyetleri, Türk dünyasının diğer bölgelerindeki Türk edebiyatlarından farklı olarak belli bir devlet ve akademi desteğinden yoksundur. Bu noktada Balkan topraklarıyla zengin tarihî ve kültürel bağları olan Türkiye önemli bir rol üstlenmiştir. Son yıllarda özellikle Balkan Türkleri hakkındaki araştırmalarda görülen artış; bu çalışmaların belli bir akademik seviyede ve bilimsel çerçevede yürütülmesini zorunlu kılmaktadır. 1. Uluslararası Balkanlarda Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Sempozyumu; Balkan Türklerinin doğrudan Türk dili faaliyetleri ve edebî üretimleri alanında Eğe Üniversitesi tarafından gerçekleştirilen ilk bilimsel etkinlikti.

Prof. Dr. Necdet BUDAK (Ege Üniversitesi Rektörü) Prof. Dr. Nadim MACİT (E.Ü. Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü Müdürü) Prof. Dr. Fikret TÜRKMEN (E.Ü. Türk Dünyası Araştırmaları Ens. Kurucu Müdürü)’nün Şeref Kurulunu oluşturduğu bu bilgi şöleninin Düzenleme Kurulunda ise şu akademisyenler bulunuyordu:  Başkan Prof. Dr. Mehmet TEMİZKAN (Ege Üniversitesi) Eş Başkan Doç. Dr. Atıf AKGÜN (Ege Üniversitesi) Doç. Dr. Alpay İĞCİ(Uşak Ü. Balkan Ülkeleri Arş. ve Uyg. Merkezi) Doç. Dr. Ertuğrul KARAKUŞ (Kırklareli Ü. Balkan Araştırmaları Uyg. ve Arş. Merkezi) Prof. Dr. Ali EROL (Ege Üniversitesi) Doç. Dr. Muvaffak DURANLI(Ege Üniversitesi) Dr. Öğr. Üyesi Ferah TÜRKER(Ege Üniversitesi) Arş. Gör. Şima DOĞAN (Ege Üniversitesi)

Bilgi Şöleninde iki gün içinde 10 oturumda 48 bildiri sunulmuştur. Bu bildiriler içinde özellikle Kuzey Makedonya konusunu ele alanları ve Bilgi şölenine Makedonya’dan katılanları  -sunum sırasına göre- burada belirtmek isteriz:

1.Prof. Dr. Süleyman Baki-“Kuzey Makedonya’da Türkoloji Bölümleri ve Kalkandelen Üniversitesindeki Doğu Dilleri Bölümü.

2.Prof. Dr. Oktay Ahmet-“Makedonya Türk Ağızlarında Ek Fiiller”

3. Öğr. Görevlisi Cüneys Nurevski-“Kuzey makedonya’nın Türk Edebiyatı Tarihi İçindeki yeri ve Osmanlı Döneminde Bu Coğrafyada Yetişen Divan Şairleri”

4.. Öğr. Üyesi Zeki Gürel-“Kuzey Makedonya Türk Basınında ve Türkçe Eğitim Süreçlerinde Türkiyeli şair Fazıl Hüsnü Dağlarca”

5.Doç. Dr. Şelale Ana Hürmetli- “Makedonya Türkleri Türkçe Eğitim ve Fahri Kaya”

6.Doç. Dr. Osman Emin-“İkinci Dünya savaşından Sonra Kuzey Makedonya’da Türkçe Eğitim ve Türkçe Dersinin Gelişimi”

7.Dr. Ergin Baki-“Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenen Kuzey Makedonyalı Öğrencilerin Sesli Okuma Yanlışları ve Çözüm Önerileri”

8.Prof. Dr. Mahmut Çelik-“Kuzey Makedonya’da Türkçe Eğitim ve Öğretim”

9.Dr. Taner Güçlütürk-“Milletinin Kurbanı Yücelciler”

10.Arş. Gör. Semra Halili Skenderi-“Türkçeden Makedoncaya Tercüme Edilen Kitaplar”

11.Dr. Öğr. Üyesi Seyhan M. İbrahimi-“Toplu Bellek Oluşturken Ötekileştirilen hayatlar: Luan Starova’nın Kostantinapolis Göçmeni Romanı Örneği”

12.Doç. Dr. Recai Özcan-“Fahri Kaya’nın Hatıralarından Hareketle Makedonya Türklerinin Kültürel Sorunları Üzerine Bazı Tespitler”

13.Doç. Dr. Atilla Jorma-“Çalıkuşuna Nazire Yaan Şair Şerif Şerefli’nin Yaratıçılığı”

Balkanlarda Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları alanındaki akademik etkileşimli etkinlik ihtiyacını gidermek amacıyla bir ihtisas sempozyumu olarak düzenlenen bu bilgi şöleni; Balkanlarda Türk dili ve edebiyatı konulu akademik çalışmaları, ilgili alanın akademisyenlerinin değerlendirmesine sunmuş ve yine bu alanda çalışan diğer bilim insanları ile buluşturmayı başarmıştır. Balkanlarda ve Türkiye  ile Türk Dünyasında Balkanlardaki Türk dili edebiyatları alanındaki çalışmaların derinlemesine incelenmesini sağlamak, ve bu konularla ilgili olarak bilim çevrelerinde farkındalık oluşturmak açısından faydalı bir etkinlik olmuştur. Balkanlardaki Türk varlığı ve Türkçe konusunda bilim ve siyaset çevrelerinde duyarlılığın artmasına da yardımcı olduğuna inandığımız bu etkinlikte sunulan bildirilerin de en kısa zamanda kitap olarak yayınlanacak olması hizmetin etkisini artıracak ve bundan sonra bu alanda yapılacak yeni çalışmalara da yol gösterici ve kaynak olacaktır dile düşünüyoruz.

Bu etkinlik, bundan sonraki süreçte yüz yüze gerekleştirilmek üzere mutlaka her yıl yapılarak devam ettirilmelidir. Bu çalışmalar; Üsküp Belediye Başkanının oğlu mütefekkir şair Yahya Kemal Beyatlı’nın da değdi gibi “Türkçenin çekilmediği yerler vatandır” mantığı çerçevesinde ve millî vatanın sınırlarını dil belirler hükmü katisinden hareketle ilmin rehberliğinde, uluslar arası ilişkilere zarar vermeden yapılmalı ve gündelik siyasete kurban edilmemelidir diye düşünüyoruz.

Böylesine anlamlı bir bilgi şölenini düzenleyenlere, emeği geçenlere ve bildiri sahiplerine de teşekkürlerimizi sunuyoruz.