Türkiye Cumhuriyeti Üsküp Büyükelçiliği Kültür ve Turizm Müşaviri Hakan Özçelik, gerçekleştirdiğimiz söyleşide Türkiye Cumhuriyeti'nin turizm imkanları ve kültürel değerleri hakkında genel ve istatistiki bilgiler verdi.

- Türkiye Cumhuriyeti neden bir turizm ülkesi olarak görülüyor ve Türkiye'nin dünya turizmindeki yeri neresidir?

"Türkiye gerek sahip olduğu turistik ve kültürel değerler, gerekse turizme hizmet veren tesisler bakımından önemli bir ülke. Ayrıca yılda 40 milyon civarında turist girişi ile dünya'nın ilk 6 ülkesi arasına girmiş bir ülkedir. Ülkemize en çok turist Almanya, Rusya, İngiltere, Gürcistan, Bulgaristan, İran, Hollanda, Fransa ve Amerika'dan gelmektedir. Şunu belirtmekte fayda var ki; yapılan değerlendirmelerde 2016 yılını göz ardı etmek lazım. çünkü 2016 yılı ülkemiz açısından bir çok olumsuz olayın yaşandığı, bu sebeple de turizmimizin etkilendiği bir yıldır.  Bu bakımdan değerlendirme yaparken 2014-2015 yıllarını ve geçmişten bugüne turizmimizin izlediği trendi dikkate almak daha isabetli olacaktır.

Turizm sektörü önemli bir sektör olup, bir çok diğer sektörle de bağlantılıdır. Turizm sektörünün ekonomiye ve istihdama de etkisi büyüktür. Avrupa Birliği ülkelerinde turizm sektöründe istihdam edilenlerin sayısı yaklaşık 25 milyon kişi olup, ülkemizde 1,5 milyona yakın insan turizm sektöründe istihdam edilmektedir. Turizm sektörü dağıtım ve İnşaattan sonra Avrupa'nın en büyük 3. ekonomik faaliyetidir."

Türkiye'de turizm sektöründe hizmet veren tesislerin kapasiteleri ve otellerin kalitesi hakkında bilgi verir misiniz?

"Sizinle  ülkemizdeki konaklama tesisleri ile ilgili bazı bilgileri paylaşayım. Ülkemizde Turizm Bakanlığından belgeli olarak faaliyet gösteren 650'ye yakın 5 yıldızlı otel, 800'e yakın 4 yıldızlı otel mevcuttur. Tatil Köyleri, Apart Oteller, Pansiyonlar, 1-2-3 yıldızlı Oteller ve Özel Belgeli Oteller de hesaba katıldığında binlerce turistik tesisle  hizmet verilmektedir. Bu sayılar tabii ki devamlı değişmekte, artış göstermektedir. Antalya'da yaklaşık 750 Bakanlık belgeli konaklama tesisi, 190 bin oda-410 bin yatak, İstanbul'da 500'ün üzerinde Bakanlık belgeli konaklama tesisi, 50 bin oda-100 bin yatak, Muğla'da yaklaşık 400 Bakanlık belgeli konaklama tesisi, 50 bin oda-100 bin yatak bulunmaktadır."

- Türkiye'nin yaz turizmiyle ilgili zenginliği dünya çapında biliniyor, peki bunun dışında hangi turizm çeşitlerine ilgi gösteriliyor?

"Türkiye üç tarafı denizle çevrili, yüzlerce kilometre uzunlukta sahili ve bu sahillerde yer alan yüzlerce plajı ile zengin bir turizm ülkesidir. Alanya, Side, Manavgat, Belek, Lara, Muratpaşa, Beldibi, Göynük, Kemer, Tekirova, Finike, Kaş, Kalkan, Fethiye, Dalyan, Didim, Marmaris, Datça, Bodrum, Kuşadası, Çeşme, Ayvalık, Edremit gibi herkesçe bilinen meşhur sahil ve plajlar ile buralarda turistlere hizmet veren nitelikli, mavi bayraklı, yeşil yıldızlı tesislere sahiptir. Bu turizm destinasyonlarında 'deniz, kum ve güneş' temalı turizmin zirvesi yaşanır.

Türkiye'de 'deniz-kum-güneş' temalı turizmin dışında diğer tüm turizm türlerini görmek mümkündür. Örneğin Ülkemiz kış turizmi açısından büyük imkan ve potansiyele sahiptir. Uludağ/Bursa, Erciyes/Kayseri, Palandöken/Erzurum, Sarıkamış/Kars, Köroğlu Dağı/Bolu, Ilgaz/Çankırı, Davraz Dağı/Isparta, Yıldız Dağı/Sivas gibi Kış Sporları Turizm Merkezlerimiz hem mekanik donanımları ve pist uzunlukları hem de konaklama kapasitesi bakımından önemli destinasyonlarımızdır. Ülkemiz sağlık ve termal turizm açısından Avrupa'da bir, dünya'da ilk yedi ülke arasında bulunmaktadır. Sıcaklıkları 20-110 santigrad derece arasında, debileri saniyede 2-500 litre arasında değişen 1500'den fazla termal su kaynağımız mevcuttur. İskandinav ülkelerinden doktor tavsiyesiyle, reçeteyle Türkiye'ye tedavi maksatlı gelen büyük bir turist grubundan bahsetmek mümkün.

Türkiye'deki Diğer Önemli Turizmler

"Ülkemiz kaliteli golf sahalarına da sahip olup, golf turizmi açısından da Avrupa'nın önde gelen ülkeleri arasındadır. Türkiye'nin en önemli golf destinasyonu olan Belek yılda 2 milyon ziyaretçisi, 50 bin yatak kapasitesi ve 30 'a yakın golf sahası ile, 'Avrupa'da yılın en iyi golf bölgesi ödülünü' kazanmış bir turizm merkezimizdir. Ülkemizde golf turizmi Antalya, Muğla ve İstanbul'da yapılmakta olup, bu bölgelerimizde uluslararası golf turnuvaları da düzenlenmektedir. Ülkemiz Museviler ve Hıristiyanlar açısından önemli eserlerin ve ziyaret yerlerinin bulunduğu bir ülke olup, Hatay St. Pierre anıt müzesi, Tarsus St. Paul anıt müzesi, Selçuk/İzmir Meryem ana evi, Demre/Antalya  St. Nikola Kilisesi, Derinkuyu Ortodoks kilisesi, Manisa Sard Sinagogu gibi turizm merkezlerimiz inanç turizmi saikıyla ziyaret edilmektedir. Bunların yanı sıra ülkemizde mağara turizmi, akarsu-rafting turizmi, dalış turizmi gibi alternatif turizm türleri için de önemli destinasyonlar vardır. Ülkemizin iddialı olduğu bir diğer turizm türü de kongre turizmidir. Türkiye dünya kongre turizmi pazarından pay alma açısından 19. sıradadır. Ülkemizde yılda yaklaşık 200'e yakın kongre yapılmakta olup, katılımcı sayısı 100 bin'e yaklaşmaktadır."   

- Türkiye'ye giriş yapan Makedonyalı turist sayısı hakkında bilgi verir misiniz?

"2016 yılını hariç tutarsak Türkiye'ye giriş yapan turist sayısı devamlı bir artış göstermiştir. 40 milyon üstünde bir ziyaretçi sayısına ulaşılmıştır. 2016 yılında siz de takdir edersiniz ki ülkemizde çeşitli olumsuzluklar yaşandı. Gerek Rusya ile ilişkilerde yaşanan olumsuzluklar, gerek ülke içerisinde bazı terör olayları ve darbe girişimi gibi bazı olaylar ister istemez turizmimizi etkilemiştir. Çünkü turizm bu tür olaylardan çabuk etkilenen bir sektördür. Bu bakımdan 2016 yılında ülkemize giren turist sayısında bir azalma olmakla birlikte yöneticilerimizin bazı önlemleri almaları ve telafi edici uygulamaları devreye sokmaları suretiyle olumsuzluk asgari seviyede tutulmuştur. 2016 yılında Makedonya'dan ülkemize gelen ziyaretçi sayısında küçük bir azalma olmakla birlikte bu oran çok yüksek değildir. Türkiye'ye gelen Makedonyalı turist sayısı 2013'te 140 bin civarında, 2014'te 156 bin civarında, 2015'te 167 bin civarındadır. 2016 yılı istatistikleri kasım ayına kadar açıklanmış olup yılın tümü baz alındığında 140 bin üzerinde ziyaretçi sayısıyla karşılaşılacağı tahmin edilmektedir. 2016 yılını istisna tutarsak Makedonya'dan ülkemize gelen misafir sayısının her yıl istikrarlı bir şeklilde arttığını söylememiz mümkün. Yine Türkiye'den Makedonya'ya gelen turist sayısında da yıldan yıla istikrarlı bir artışın olduğunu biliyorum. Makedonya ile Türkiye arasındaki kültürel bağların da bu artışta etkili olduğunu düşünüyorum."

- Türkiye'deki kültürel değerler hakkında neler söyleyebilirsiniz?

"Ülkemiz dünya'nın önde gelen turizm ülkelerinden birisi aynı zamanda çok zengin kültürel değerlere sahip. Biliyorsunuz UNESCO, 1972 yılında dünya miras listesiyle ilgili bir kanun kabul etti. Tüm insanlığa ait olduğu düşündüğü, evrensel değerlere sahip bazı değerleri listesine alıyor. Ülkemizin 16 kültürel ve doğal varlığı Unesco 'nun evrensel değerlere sahip, takdire ve korunmaya değer varlıklar listesinde yani 'Dünya Miras Listesi'nde yer almaktadır. Bunlardan bazıları; Hipodrom, Ayasofya, Aya İrini,Topkapı Sarayı, Sultanahmet Sit alanı gibi yerleri kapsayan İstanbul'un tarihi alanları, Divriğ Ulu Camii ve Darüşşifası, Hattuşa Hitit Başkenti, Adıyaman Nemrut Dağı, Karabük Safranbolu Şehri, Çanakkale Troya Antik Kenti, Edirne Selimiye Camii ve Külliyesi, Çatalhöyük Neolitik Kenti, Bursa Cumalıkızık yerleşim yeri, İzmir Efes Antik Kenti ve Meryem ana Evi, Göreme Milli Parkı ve Kapadokya, Hierapolis Antik Kenti-Pamukkale'dir. Yine Unesco'nun  Somut olmayan Kültürel Miras Listesine giren değerlerimiz de vardır bunlara örnek olarak; Ebru Sanatı, Türk Kahvesi, Mesir Macunu, Tören Keşkeği, Kırkpınar Yağlı Güreşleri, Mevlevi Sema Töreni, Bektaşi Semahı, Meddahlık, Karagöz'ü sayabiliriz."

- Turistler sağlık, hijyen, çevre gibi önemli unsurlara dikkat ediyor, bu konuda Türkiye'deki tesisler hakkında neler söyleyebilirsiniz?

"Türkiye turizme hizmet verilen bölgelerde ve tesislerde sağlık, hijyen ve çevre duyarlılığı ile ilgili olarak Mavi Bayrak, Yeşil Yıldız gibi tasniflere yer vermektedir. Mavi bayrak bir sahilin-tesisin çeşitli  hijyen ve sağlık kriterlerini, deniz suyu niteliğini, plajın düzenini ve emniyetini sağlaması halinde verilen bir sertifikadır. Mavi Bayrak sayesinde bir tesislerin daha hijyen bir ortamda hizmet verdiğini anlamış oluruz.

Türkiye bu açıdan da Avrupa'da ikinci sıradadır. Birinci sırada İspanya vardır. 588 tesisi mavi bayraklıdır. Ülkemizde 444 tesis Mavi Bayraklıdır. Bu sayılar 2105-16 yılları baz alınarak söylenmekte olup, her yıl değişebilmektedir. Yunanistan 430 mavi bayraklı tesisiyle üçüncü sıradadır. Ülkemizde ise Antalya 201 tesisle birinci sırada, Muğla 100 tesisle ikinci sıradadır. Yeşil yıldız dediğimiz bir uygulama da vardır ülkemizde. Bu da farklı kriterlerle tesislere verilen ödüldür. Kaynakların korunması, çevrenin korunması ve tesis binasının yapısı kriterleriyle verilen özel bir belgedir. Antalya'da çevreye duyarlı tesisimiz yani yeşil yıldızlı tesisimiz 59 tanedir. İstanbul'da 45, Muğla'da 24, Türkiye genelinde ise toplam 300 adet tesisimiz yeşil yıldıza sahiptir."

- T.C. Kültür ve Turizm Müşavirliği olarak Türkiye'deki turizm imkanlarını Makedonya'da tanıtmak için ne tür çalışmalar yapıyorsunuz?

"Makedonya'dan ülkemize gelecek ziyaretçi sayısını artırmak, daha yükseklere çekmek arzusundayız. Bu anlamda çalışmalar yapıyoruz. Benim değer verdiğim önemli çalışmalardan birisi ülkemizin kültürel, turistik destinasyonlarını tanıtmak. Özellikle Makedonya basınında ülkemizin kültürel ve turistik destinasyonlarının yayınını yaptırmak. Bu bağlamda biz Ekim ayında Makedonya'dan bir grup gazeteci, yazar, televizyoncuyu ülkemize gönderdik. Bir kaç televizyon, gazete ve dergilerden basın mensubu arkadaşlar Kapadokya'ya gittiler. Peri bacalarını, açık hava müzesini, Kapadokya'nın diğer mekansal özelliklerini, kültürünü, yerel yemeklerini çektiler, balon turu, safari turu yaptılar, ayrıca antik kiliselerin çekimini yaptılar. Bu çekimler basın yer aldı, tv programı olarak gösterildi. Güzel bir tanıtım olduğunu düşünüyorum. Son günlerde yine Makedonya basınından bir grubu Bursa Uludağ'a gönderdik. Orada kış turizmi ile ilgili çekimler yaptılar. Bu tür aktivitelerimiz devam edecek. Bunun daha geniş kitlelere ulaşmak açısından etkin bir faaliyet olduğunu düşünüyorum."