Makedonya'da yıllardır geleneksel olarak düzenlenen ve son yıllarda uluslararası boyut kazanmayı başaran Hıdrellez Bahar Şenlikleri Festivalinin önümüzdeki yıl 25. yıldönümü kutlanacak. Türk kültürünü, örflerini ve adetlerinin ayakta kalmasını sağlayan bu festival aynı zamanda Makedonya'nın Milli Etkinlikler Cumhuriyet lisesinde adını yazdırmayı başardı.

Hıdrellez Bahar Şenlikleri Festivali'nin 25. yıldönümü vesilesiyle, Festival Başkanı Şenol Tahir ile bir söyleşi gerçekleştirdik. Şenol Tahir ile yaptığımız bu sohbette festivalin tarihi, kuruluş yılları, çalışmaları gibi bir çok konuyu ele alma fırsatımız oldu. Şenol Tahir, Hıdrellez Bahar Şenlikleri Festivali hakkındaki her şeyi okuyucularımızla paylaştı.

Hıdrellez Bahar Şenlikleri Festivali'nin kısaca tarihinden bahsedebilir misiniz?

"Bir kaç ay sonra çeyrek asırlık bir jübilemizi hep beraber kutlayacağız. 25 yıl deyince, neredeyse Makedonya Cumhuriyeti'nin kuruluşundan bu yana festivalin varlığını gösteriyor. Tabii ki eskiye dönmeden yeniye gelmek imkansızdır. Bu festival ilk kez 25 önce değil, aslında panayır şeklinde 80'li yıllarda başlayan bir halk eğlencesidir. Fakat 80'li yıllardan önce de bölgede yaşayan halkımız, her yıl olmasa da dönem dönem bu şenlikleri yağlı güreş yarışmalarıyla, sünnet şölenleriyle gerçekleştirmişti. 80'li yıllarında ise Çalıklı bölgesinde yöre halkı ile birlikte İlyas Hüseyin beyefendi, halk eğlencesinin yapılmasını ve tüm masraflarının kendisinin karşılayacağını söylemişti ve o zamandan bu festival daha düzenli bir şekilde düzenlenmeye başladı. O günden her yıl 5 ve 6 Mayıs tarihlerinde 1991 yılına kadar yer birliğinin girişimiyle ve halkın da katkısıyla tertipleniyordu."

- O yörede düzenlenen bu şenliklerin nasıl bir geleneksel festival haline geldiği konusunu okuyucularımızla paylaşabilir misiniz?

"1991 yılında Rahmetli Abdurrahman Yaşar'ın önderliğinde, yerel birliğinin de bu fikri kabul etmesi ve Türk Demokratik Birliği'nin desteği ile bu etkinlikler, bu halk panayırın bir şenlik ve festival düzeyine yükseltilmesi kararı alındı. 1991 yılında da ilk festivalimiz oldu. Festivalin ilk başkanlığını Abdurrahman Yaşar üstlendi. Programa yağlı güreşler yanı sıra halk oyunlarını ekiplerinin gösterileri de dahil oldu. Bunun yanında şiir şölenleri, şair portreleri, eğitime yönelik konferanslar, halka açık tiyatro gösterileri gibi etkinlikler de programa eklendi. Tabii sağ olsunlar Üsküp Türk Tiyatromuz da bizi yalnız bırakmadılar. O sene ilk kez "Elif Ana" oyunuyla ilk açık hava tiyatro gösterisini sundu."

- Sadece Çalıklı ve Bahçebosu'nda gerçekleşen bu yöre şenliklerini ülke çapına taşımayı nasıl başardınız?

"Son 15 yıldır Festival kapsamındaki etkinlikleri sadece Çalıklı ve Bahçebosu yöresinde değil bunu ayrıca Makedonya'nın değişik şehirlerine taşıdık. Halk oyunları programlarını bu on yıl içerisinde bir dönem Radoviş'te gerçekleştirdik. Son yıllarda ise Ustrumca'nın ana caddesinde ve kent meydanında bir günlük kortej gezisi ve halk oyunları programı sunuyoruz. 1995 yılından süren Türkiye Cumhuriyeti Kültür Bakanlığı'nın desteği her zaman vardır. Kendileri bizlere hem programsal hem de maddi destekleri oluyor. Oradan gelen Türk Halk Müziği Sanatçıları hem festival sahnesinde, hem de Ustrumca ve Radoviş konserlerinde yer alıyorlar. Sempozyum programı başkent Üsküp'te oluyor. Bazı yıllar konser ve halk oyunları programları da Üsküp'te düzenlenmiştir. Son yıllarda Balkan Ülkelerinden katılan halk oyunları ekipleri ve Türkiye'den gelen ses ve saz sanatçılarıyla Kalkandelen'deki Türk varlığına destek amaçlı festival kapsamında Kalkandelen programı düzenliyoruz. Bu programımız da Kalkandelen'in Yeni Hayat Derneği'nin işbirliğiyle düzenliyoruz. Gostivar'da da konferanslar gerçekleştiriyoruz. Baktığımızda etkinliklerimiz Makedonya'nın Güneyinde başlayarak, Doğu Makedonya ve Batı Makedonya'ya kadar uzanıyor."

- Hıdrellez Bahar Şenlikleri festivali uluslararası bir boyut kazandı. Bunun nasıl sağlandığını bize açıklayabilir misiniz?

"İki yıl sonra yönetim değişikliği oldu. O dönemde ben başkanlık görevin  üstlendim. Yeni arkadaşlar yönetime geldi. O yıllarda tüm Makedonya'yı kapsayacak bir fikri ortaya çıktı. Bunu da Makedonya'da mevcut olan tüm Türk halk oyunları ekiplerini bir araya getirerek gerçekleştirdik. Üsküp'ün yeni Yol, Kalkandelen'in Yeni Hayat, Resne'nin Kardeşlik, Ustrumca'nın Kardeşlik, Konçe'nin Karacaoğlanlar, Gostivar'ın Güven gibi tüm halk oyunları ekipleri festivalimizde buluşuyordu. Hatta 1998'den sonra o dönemde yaklaşık 20 Türk halk oyunu ekibi toplamayı başardık. Son on yılda artık Makedonya'yı keşfettikten sonra biraz çıtayı genişlettik, bütün Balkanlara özellikle Türk Dünyası'ndan bir temsilci kabul etmeye başladık. Son yıllarca Kosova, Sancak, Bosna, Bulgaristan, Romanya, Kırım, Yunanistan, Türkiye'den Kıbrıs'tan bile halk oyunları ekipleri festivalimize katılıyor. Bu sayede de festivalimiz artık sadece Makedonya değil Balkan ve Avrasya'yı da kapsayan uluslararası bir boyuta varmıştır."

- Festivaldeki yağlı güreş turnuvası çok önemli seviyeye yükseldi. Bunu nasıl başardınız?

"Festivalimiz kapsamındaki yağlı güreş etkinliği ise 1995 yılında önemli adım atıldı. Türkiye Güreş Federasyonu ile işbirliği çerçevesinde yağlı güreş bölümü himayeleri altına alındı. Her yıl bize belli sayıda güreşçi, hakem ve temsilci göndermekle, ayrıca bazı hediye ve madalyalar da temin etmekle  güreş turnuvasının seviyesini her yıl daha yüksek bir çıtaya getirme şansımız oldu. Bu vesileyle de Makedonya'nın tüm aktif güreşçilerini festivalde bir araya toplama fırsatı yakaladık. Ayrıca diğer Balkan ülkeleri ve Türkiye'den de güreş turnuvasına katılmaya başladı. Her yıl 25 - 20 civarında katılım gerçekleşirken, inanın son yıllarda bu rakam 130 - 140 civarına ulaştı."

- Hıdrellez Bahar Şenlikleri festival çerçevesinde sempozyum da düzenleniyor. Sempozyum hakkında neler söyleyebilirsiniz?

"1996 yılından başlayarak programlara Türk Halk Kültürü Sempozyumunu da dahil ettik. Sempozyumun ilk yıllarında Çalıklı'nın ilk okulu sınıflarında düzenliyorduk. Fakat ilgi arttıkça yeni karar aldık ve 2004 yılında sempozyumu Üsküp'e taşıdık. İlk yıllarda genelde 5 - 10 katılımcı bilim adamı varken, son yıllarda artık neredeyse 80'e ulaşan bilim adamının katıldığı bir sempozyum oldu. Hatırlarsanız geçtiğimiz sempozyumun 20.'si düzenlendi. Ayrıca 20 yıllık bir monografisini de yayınladık. 20 yılda yaklaşık 395 tebliğ sunulmuş. Tebliğlerin yüzde doksanı kitap haline gelmiştir. Bu da Türk Dünyası ve Türk kültürüne büyük hizmet demektir."

- Festivalde çeşitli etkinlikler yanı sıra örf ve adetler bölümü de bulunuyor. Adetler bölümünü bugüne kadar ayakta tutan şey neydi?

"Festivalimiz kapsamındaki Hıdrellez adetleri etkinliğini biz otantik ortamda olsun diye tamamen Bahçebosu köyünde yapıyoruz. Bir iki yıl bu adetleri sahneye taşıdık ama sahne taşımakla otantik değerini kaybetti. Biz de yönetim olarak Hıdrellez adetlerini 5 Mayıs akşamı ve 6 Mayıs sabahı tamamen otantik ortamda düzenlenmesi konusunda karar aldık. Ve son 20 yıldır halk oyunları ekipleri, öğrencilerimiz ve halkımız hıdrellez adetleri bölümü için Bahçebosu köyünde bir araya geliyor.  Adet bölümlerini de festivalimiz kapsamında ayakta tutmaya çalışıyoruz ve bu şekilde devam edeceğini ümit ediyoruz."

- Hıdrellez Bahar Şenlikleri Festivali'ni yıllardır ayakta tutma konusunda kimlerin destekleri oldu?