1992 yılında Yugoslavya’nın dağılma süreciyle birlikte Balkanlar’da akraba ve dindaş topluluklar ile tanışan resmi ve sivil toplum kurumlarımız, 25 yıldır bölgede faaliyet göstermeye devam ediyor.

Yugoslavya’nın dağılmasıyla ortaya çıkan 7 devlet ve Doğu Avrupa’da AB sürecine dâhil olan ülkeler; Almanya, Fransa, Avusturya, İtalya ve Amerika’nın politik ve ekonomik baskısı ile karşı karşıya kaldılar.

Balkanlar’daki Müslüman Arnavutların nüfusu 7 milyon, Boşnakların nüfusu ise 5 milyon civarındadır.

Özellikle Arnavut ve Boşnak milletinin Türkiye’de ikamet eden akraba nüfusu yaklaşık 8,5 milyon civarındadır. Bu durumun önemli bir potansiyel olmasına rağmen bölge halklarının Türkiye’den siyasi, sosyal ve ekonomik beklentilerine yeterince cevap veremedik.

Sivil toplum kurumlarımız ve belediyelerin Balkanlar açılımı maalesef ihtiyaçlara beklenen düzeyde cevap verebilmiş değil.

Balkanlar’ın ihtiyaçlarına cevap verebilecek orta ve uzun vadeli projeler çerçevesinde bir şeyler yapmak zorundayız.

TİKA’nın 4 yıldır bu bölgeyi kapsayan Tarımsal Kalkınma Programları, Balkanlar Eğitim Altyapısını Geliştirme Programları ve Sağlık Sektörü Kalkınma Programları Türk diplomasisine önemli ivme kazandırırken bölgenin çok önemli ihtiyaçlarına cevap vermektedir.

TİKA’nın Balkanlar’ın kırsal alanlarında yaşayan, tarım ve hayvancılık ile geçimini sağlayan aile işletmelerini kapsayan ‘’Tarımsal Kalkınma Programları” hayati derecede önemlidir.

TİKA halka hediye paketi olarak et, süt ve gıda ürünleri dağıtmıyor.

Uluslararası kuruluşların da dikkatini çeken projeleri ile her ülkede çiftçileri kapsayacak şekilde hayvansal ve bitkisel üretimin arttırılması, hayvansal ve bitkisel üretim çiftliklerinin kurulması, geçimini bu sektörlerden sağlayan aile işletmelerinin ekonomik yaşam standartlarını da yükseltiyor.

Kosova Mamuşa’da, Dragaş ve Prizren bölgesinde, Makedonya’nın Doğu Makedonya bölgesinde Türk çiftçileri, Kosova Dragaş ve Mitroviça’da, Arnavut çiftçileri modern tarım alet ve makineleri ile intansif tarıma geçirerek kaliteli tarımsal üretimi çiftçi birlikleri ile tarımsal üretimi arttırmaya ve sosyal dayanışmanın oluşmasına katkı sağlıyor.

TİKA, Kosova’nın güneybatısında Reçana bölgesinde, Bosna Hersek›in Doğu Bosna bölgesinde, Zeljezno Polje, Zvornik, Zenitza, Kaçuni, Serebrenitsa, Pale, Praça, Ustikolina, Glamoç ve diğer şehirlerde Boşnak aile işletmelerini çiftçi birlikleri ile birlikte hayvansal üretimi, et ve süt verimi yüksek simental gebe düve desteği ile arttırmaya çalışıyor.

‘’Arıcılığın Geliştirilmesi Programları’’ ile Doğu Bosna ve Doğu Makedonya, Sırbistan Sancak Bölgesi artık organik arı ve arı ürünleri üretim merkezleri haline geliyor. 

Makedonya’da TİKA’nın uyguladığı ‘’Arıcılığın Geliştirme Projesi’’ Birleşmiş Milletler tarafından yılın en iyi uygulaması seçildi. 

Çiftçilerin bal, polen, propolis, arı sütü üretimi ile elde ettikleri gelirler ile evlerini inşa ettikleri ve çocuklarının eğitim ve aile geçim standartlarını artırıyor.

Karadağ, Sırbistan, Bosna Hersek ve Kosova’da ‘’Ahududu Üretimini Geliştirme Programları’’ ile geçimini bu üretimden sağlayan bölge insanları artık ihracatını yapmaya başlamış.

Balkanlar ve Doğu Avrupa ülkeleri kırsalında yaşayan binlerce Boşnak, Arnavut, Türk, Roman, Sırp ve Makedon TİKA Tarımsal Kalkınma Programları ile güçleniyor.

TİKA’nın bölgede hayata geçirdiği Hayvansal Üretimi Geliştirme Programları ve Örtü Altı Sebzeciliği Geliştirme Programları ile hayvansal ürün ve sebze üretimi ile artık üretimin bir parçası oldular.

TİKA’nın Doğu Avrupa Balkan Dairesi’nin bölgede gerçekleştirdiği projeleri, sivil toplum kurumlarımız ve belediyelerimize örneklik teşkil etmelidir.

Sınırlı kaynaklarımızı ve enerjimizi artık başarıyla denenmiş projeler üzerinden yürütmeliyiz.

09 Mayıs 2017, Yeni Akit, Osman Atay