Makedonya'nın başkenti Üsküp'te bugün Üsküp Yunus emre Enstitüsü ile Makedonya "Marko Cepenkov" Folklor Enstitüsü organizasyonunda “Sözlü Halk Ürünleri: Makedon ve Türk Deyim ve Atasözlerinde Benzerlikler” konulu panel düzenlendi.

Moderatörlüğünü Doç. Dr. Aktan Ago'nun yaptığı panele konuşmacı olarak Türkiye'den Prof. Dr. Özkul Çobanoğlu, Makedonya'dan ise Prof. Dr. Vesna Petreska ile Prof. Dr. Bone Veliçkovski katıldı.

Panelde ayrıca T.C. Üsküp Büyükelçiliği İkinci Katibi Yusuf Ziya Kenar, Üsküp Yunus Emre Müdürü Mehmet Samsakçı, Halkbank A.Ş. İcra Müdürü Necdet Palakçı, TMBH Genel Başkanı Erdoğan Saraç, Uluslararası Balkan Üniversitesi Rektörü  İsmail Kocayusufoğlu ve çok sayıda misafir yer aldı.

Düzenlenen panelde Makedon ve Türk atasözleri ve deyimlerdeki benzerlikler konusunda uzmanlar tebliğlerini sundu.

"Aynı düşünceleri paylaşmış, aynı özlemleri duymuşuz"

Panelin moderatörlüğünü yapan Doç. Dr. Aktan Ago yaptığı konuşmada "Türkler ve Makedonlar yüzyıllarca bir arada yaşamış ve yaşamaktalar. Ortak kültürün çevresinde birbirine benzer bir folklor ve etnografya dünyasını oluşturmuşturlar. Tarih süreci içinde aynı olayları birlikte yaşayıp görmüş insanlar olarak çoğu kez aynı değer yargılarını oluşturmuş, aynı düşünceleri paylaşmış, aynı eleştirileri yapmış ve aynı özlemleri duymuşuz." dedi

Sözlerinin devamında ise Aktan Ago, "Osmanlılar bu topraklarda kendi uzun hakimiyetlerini dolayısıyla Türk kültür değerlerini bu topraklarda yaşayan diğer milletlere etkisi şüphesiz ki bugün de hissedilmektedir."

Prof. Dr. Bone Veliçkovski yaptığı konuşmada, Osmanlı döneminde bu topraklarda asırlarca farklı kültürlerin bir arada yaşaması bir çok alanda etkisini gösterdiğini belirtti. Sözlerini devamında ise Veliçkovski, "Toplumsal yaşamın her alanını etkileyen bu ortak yaşam, tabii ki atasözleri ve deyimlerde de etkisini göstermiş. Özellikle zanaat, saplık gibi bir çok alandaki ifadelerde ortaklıkların görülebilir." dedi.

"Makedonya farklı kültürlerin bir arada yaşadığı örnek bir ülke"

Bir çok önemli konuya değinen Türkiyeli uzman Prof. Dr. Özkul Çobanoğlu, yaptığı açıklamada dünyanın belki de örnek gösterilebilecek çok kültürlü güzel bir ülke Makedonya'da bulunmaktan memnun olduğunu dile getirdi.

Çobonaoğlu panelle ilgili yaptığı açıklamada "Makedonya, farklı kültürlerin, farklı dinlere mensup insanlara bir arada olabileceğini, iyi yaşayabileceğini, ortak çalışmalarla kalkınabileceğini gösteren örnek bir ülkedir. Burada da karşılaştırmalı kültürler bakımından atasözlerini değerlendirdik. Atasözleri toplumların zihniyetlerini ve onların dünya görüşlerini oluşturan en önemli kültürel unsurlardır. Bir arada yaşayan toplulukların birbirlerini ötekileştirmeden, empati yaparak anlamada son derece önemli bir kaynaktır." dedi.

"Makedon ve Türk atasözleri arasında benzerlikler çoktur"

Prof. Dr. Ozkul Çobanoğlu, konuşmasında "Makedon ve Türk atasözleri arasında benzerlikler çoktur. Atasözleri evrensel değerleri yansıtırlar. Evrensel değerleri yansıtmak bakımından dünyadaki atasözlerinin çok büyük bir kısmı birbirine zaten benzer. Ama bir arada yaşayan topluluklar birbirinden kelimeler alırlar, birbirlerine kelimeler verirler, kavramlar alırlar, kavramlar verirler. Bu noktada kültüre özel etkileşimleri söyleyebiliriz. Mesela işte 'Karpuz' sözcüğü. 'Bir koltukta iki karpuz olmaz' şeklinde bir atasözünü Makedon işte 'Dva Karpuza' diye ifade ettiği zaman, orada kültürel etkileşimi görebiliriz. Yahut İslam Dininin 'Haram'ı, 'Haram' şeklinde ifade edildiği zaman o kültürel etkileşimden bahsedebiliriz. Ama onun ötesinde zaten atasözleri evrensel oldukları, evrensel değerleri yansıttıkları için yapı itibariyle zaten benzerler. Bu demek değildir ki bütün atasözleri mutlaka birbirinden etkilenir. Hiç etkilemese bile benzer değerleri herkes kendi dilinde, kendi kültüründe ifade edebilir." ifadelerini kullandı.

"Uluslarımızın folklorunu çalışarak birbirimizi daha iyi anlayabiliriz"

Sözlerinin sonunda ise bu tip değerlendirmelerin farklı alanlara da taşmasının gerektiğini vurgulayan Çobanolu, "Benim temennim ileride sözlü ve yazılı kültürün diğer alanlarına da bu tip değerlendirmelerin taşması. Masallarımızdır, epik destanlarımızdır yahut gelenek ve göreneklerimizdir bu yolda folklor zaten meşhur Fransız halk bilimcisinin deyimiyle aşkın ve barışın bilimidir. Aşkın ve barışın bilimi nasıldır? Çünkü farklı kültürlerin farklı zihniyetlerin kökenlerini birini diğerine anlatır. Biz uluslarımızın folklorunu çalışarak birbirimizi daha iyi anlayabiliriz, daha güzel refah dolu, barış dolu günler oluşturabiliriz." şeklinde konuştu.

"Atasözleri bir milletin hayat karşısında aldığı tavrı en iyi gösteren kalıp ifadelerdir"

Panelin organizasyonunu gerçekleştiren Üsküp Yunus Emre Enstitüsü Müdürü Mehmet Samsakçı yaptığı açıklamada, "Bilindiği gibi atasözleri, deyimler, kelamı kibarlar, tabirler bir milletin hayat karşısında aldığı tavrı en iyi gösteren kalıp ifadelerdir.  Yani bir milletin kim olduğun, tarih boyunca ne olduğunu, neye inandığını, neye inanmadığını, neyi beğendiğini veya neyi reddettiğini gösteren en iyi ürünler atasözleri ve deyimlerdir. Dolayısıyla geniş halk tabakalarının yığınlarının hayat karşısında, tabiat karşısında, meseleler karşısında aldığı tavrı en iyi bunlar gösterir." dedi.

Samsakçı, "500 yıllık bir Osmanlı mirasına sahip olan Makedonya coğrafyasında Makedon milletinin ve Türk milletinin atasözleri ve deyimleri arasındaki benzerlikler bize bu iki toplumun yakınlığı hakkında çok fikir verici ürünlerdir. Biz bu panelde bu yakınlığı, bu ortaklığı, ortak geçmişten gelme durumunu vurgulamak istedik." sözlerini ifade etti.

Çok sayıda katılımcının yer aldığı panel, uzman hocaların sunduğu tebliğlerin ardından tamamlandı.