Türkiyeli turistler, son yıllarda Makedonya başta olmak üzere Balkanlara büyük bir ilgi gösteriyor. Bu ilgi turist sayısındaki artışla görülüyor. Öyle ki, geçtiğimiz yıl resmi rakamlara göre 175 bine yakın Türkiyeli turist Makedonya’ya giriş yaptı.

Biz de Türkiye’den turist getirmede öncü şirketlerden biri olan Balkan Tours’un Genel Müdür Yardımcısı Salih Utaş ile bir söyleşi yaptık. Utaş, geçtiğimiz yılın değerlendirmesinin yanı sıra bu yıldan beklentilerini de okurlarımızla paylaştı.

Kısaca kendinizi ve şirketinizi tanıtır mısınız?

İsmim Salih Utaş, Kocaeli – Karamürselliyim. 2005 yılında Bosna Hersek’e geldim. Balkan Tur, 2008 yılının sonlarına doğru kuruldu. İşimiz Türkiye’den turist getirmek. Sadece Makedonya’ya değil tüm Balkan ülkelerine Yunanistan, Bulgairstan, Arnavutluk ve Ex Yugoslavya yani 10-11 ülkeye hizmet veriyoruz. İkamet olarak son iki yıldır Üsküp’teyim, buradaki firmamız ve ofisimiz açık. Onun dışında 8 yıldır Saraybosna’daki merkez ofisimizde hizmet veriyorduk. Tabi iki yıldır burada ofisimiz var ama son dört yıldır Balkan turlarından dolayı Makedonya’ya devamlı gidip geliyorduk. Gelen gruplar ve turist sayısı arttıkça burada da bir firma açma ihtiyacı hissettik ve artık buradan da hizmet veriyoruz.

Geçen yıl, genel olarak Makedonya turizmi ve şirketiniz adına nasıl geçti?

2015 yılını biz kendi adımıza başarılı bir şekilde tamamladık. Geçen seneden çok memnunuz. Sadece biz değil, gerek otelciler, gerek transferciler, outcoing-incoming yapanlar, genel olarak 2015’ten memnunlar. Sadece Makedonya değiş diğer ülkelerdeki turizmciler de memnunlar.

2014’te Türkiye’deki siyasi sıkıntılardan dolayı turist sayısında bir sıkıntı vardı ve bu yüzden geçen yıl, 2014’e göre çok iyi geçti. 2015’te bir seçim tekrarı oldu ve Haziran’daki seçimler Kasım ayında yapılıncaya kadarki sürede kamu gruplarında bir erteleme oldu. Epey bir kamu kurumumuzu ileri bir tarihe atmak zorunda kaldık. Dolayısıyla Kasım çok yoğun geçti.

2016 yılında turizm açısından beklentileriniz neler? AB ile Türkiye arasında vizelerin kaldırılması nasıl etki edecek?

2016’da şu ana kadar herhangi bir sıkıntı yok. Kayıtlarımız, rezervasyonlarımız iyi gidiyor. Ülkemizden bölgeye ilgi ve alaka yine yüksek seviyede, artan bir grafik sergiliyor.

Vize muafiyeti dolayısıyla bir Türk vatandaşı olarak mutluyum. Bölgeyle alakalı etkisi, bazen arkadaşlarla bir araya gelip de konuşuyoruz, sonuçta biz organize bir şekilde bölgeye turist getiriyoruz. Ekseriyetini uçakla getiriyoruz ama bazıları otobüsle de geliyor. Vizeler kalktığında Avrupa’ya gidecek turist sayısı artacak. Çünkü Türkiye’de maddi açıdan değil ama vize prosedürünün çok yoğun olmasından, bir sürü evrakın, kağıdın istenmesinden dolayı vize çıkartmak istemeyen ciddi sayıda insan var. Bu insanımız doğal olarak yurtdışında hem yakın hem ucuz hem bizden bir yere gitmek istediğinde ilk tercih Balkanlar oluyordu. Bu da bizim ticareten işimize yarıyordu. Vizelerin kalkmasıyla yıllardır gitmek isteyip de vizeden dolayı gidemedikleri yerlere gidecekler. Neticede Türkiye’de yuvarlak olarak 80 milyon insan var dolaylı olarak Osmanlı’nın eski coğrafyasına, Üsküp’e Prizren’e Saraybosna’ya ve bölgeye merakı ilgisi olan, tarih kitaplarında okuduğu, çoğunun atalarının geldiği yerleri görmek adına ilgi azalmayacaktır. Yine o artan grafik devam edecektir. Bir küçük fark, organize gelişlerde azalma olabilir. Nedir, 3-5 arkadaş araba kiralayıp Selanik’e kahve içmeye, Üsküp’te çarşıyı gezmeye veya Ohri gölünü görmeye gitmek isteyebilir. Organize gelişlerde azalma olabilir ama sayıda ve ilgide azalma olmayacaktır.

Türkiyeli turistlerin Balkanlar’da en çok ilgi gösterdikleri şehirler hangileri?

Her şehrin farklı bir havası var ama Balkanlarda Osmanlı coğrafyası gezisi yaptığımızda üç şehir öne çıkıyor. Bunlardan birincisi ve en yakın olanı Üsküp, ikincisi Prizren, üçüncüsü de Saraybosna. Bu üç şehir tarihi eserlerini korumuş, özellikle Üsküp çarşısı Balkanlardaki en büyük Osmanlı çarşısı. Bu açıdan Üsküp, Balkanlarda ruhu olan şehirlerin başında geliyor. İnsanımızın da görmekten, ziyaret etmekten en mutlu olduğu şehirlerin başında geliyor.

Üsküp’te ve genel olarak Makedonya’da turizm açısından yapılması gerekenler, alınması gereken önlemler neler?

Geçen senenin rakamlarına bakacak olursak, 175 bin civarı Türk turist elmiş Makedonya’ya. Buraya gelen turistlerin ekseriyeti, Osmanlı çarşısını görmeye gelmiş ve görmekten de memnun olmamış. Dolayısıyla bizim bu çarşıyı ayakta tutmamız, bu çarşıya görmesi gereken alakayı göstermemiz lazım. Üsküp Türk çarşısının bakımsızlığı ve kuralsızlığını da dile getirmek istiyorum. Bu çarşıya hak ettiği değeri göstermemiz gerekiyor.

Tabi çok eksiklik bulunuyor. Ancak bölgedeki diğer şehirler, mesela Dubrovnik, Kotor, Budva’ya baktığımızda bir tertip, düzen görüyoruz, temizlik görüyoruz, kural, nizam görüyoruz. Otobüsün yanaşacağı yerden, yerel rehbere, alacağınız ofisten, dağıtılan broşürlerden, satılan hediyelik eşyalara kadar düzeni görüyoruz. Maalesef Üsküp’te bunu yeteri seviyede göremiyoruz.

Mesela Üsküp’te otobüsümüzün yanaşıp çarşı turuna başlayacağımız zaman yolcumuzu indirebileceğimiz belli bir nokta yok. Ne yapıyoruz, Kale’de bırakıyoruz Ramstore’da topluyoruz, Bit pazarında bırakıyoruz, Holiday İnn otelinde buluşuyoruz. Dolayısıyla Üsküp’ün hemen ilgili kurumlarıyla sadece Türkiyeli turistler için değil tüm turistler için tura başlama ve bitiş noktasını belirlemesi lazım. Neresini uygum görürlerse, yanaşılacak peron ve otobüslerin güvenliğini sağlanması lazım. Bunun karşılığında da bir tur operatörü olarak benim işime gelmez ama benim getirdiğim otobüs yanaşacağı yeri bilsin ve otobüsü park ettiğimiz zaman başına bir şey gelmeyeceğini bilsin belli bir ücret ödeme yapılır. Dubrovnik’te kafanıza göre yolcuyu bir yerde indirip bindiremiyorsunuz. Belli bir peron var Kalenin yanında bir peron var yanaşıyorsunuz, 130 avro para ödüyorsunuz. Başka yerde indirirseniz ciddi yaptırımları var. Şimdi bu Üsküp’te niye olmasın. Belirlersin, peronu yapılsın, başına denetçileri konulsun en azından bir düzen sağlanır.

Kokartlı rehber açısından ise durum iyi. Türkçe rehber sayısı yeterli ve biz zaten kokartlı rehberlerle çalışıyoruz. Kanuna saygı gösteriyoruz. Bu anlamda eksiklik, birçok yerde olduğundan fazla giderilmiş.

Ufak tefek eksiklikler giderilirse en azından makyaj olarak, ilk gelen insnalara güzel bir vitrin sunmuş oluruz.

Türkiye’den gelecek olanlara mesajınız nedir?

60-70 sene akrabalık bağlılıkları dışında geliş gidişlerimiz azalmış. Buraları unutmuşuz, sadece tarih kitaplarından görmüşüz. İşte Sultan Murat Kosova savaşını yapmış, buradan 80-90 kilometre ötede. Üsküp’ün fatihi Yiğit Paşa burada meftun.