Yüzyıllarca süregelen bir hoşgörünün öncüsü, büyük düşünür ve şair olan Mevlânâ Celâleddin Rûmi, 1207 yılında Horasan’ın Belh şehrinde doğan ve sırasıyla Nişabur, Bağdat, Mekke, Medine, Şam ve Halep illerinden geçerek Anadolu’ya gelen Hz. Mevlânâ 1221 yılında Karaman’da yerleşmiş ve daha sonra Konya’ya geçmiştir. Gerçek adı Muhammed Celâleddin’dir. Mevlânâ ismi ise efendimiz anlamına gelmektedir.

Mevlânâ, babasının vefatından sonra bir müddet onun makamına geçti ve bu arada tasavvuf ilimleri ile meşgul oldu. Bilgisinin zenginliği, hoşgörüsü ve sohbetiyle Konya’da herkesçe tanınıp sevilmeye başlayan Mevlânâ’yı dinlemeye o bölgede hüküm süren Selçuklu Devleti’nin Hükümdarı Sultan Alaaddin Keykubat bile gelmiştir. Ancak Mevlânâ’yı Mevlânâ yapan kendisini dinleyen topluluğun sayısı değildi.

Yaşamını etkileyen olay 1244 yılında oldu. Onun hayatına en büyük yön veren olay Konya’da Şems ile karşılaşmasıdır. Maddi ve manevi hayatında değişimlere sebep olan Şems buluşması maddeden manaya geçişi için gereken bazı sorulara yanıt buldu ve fikirleri daha değişik bir boyut kazandı. Uzun yıllar Konya’da hem ilmî hem de manevi irşad görevinde bulunan Mevlânâ, 1273 yılında Konya’da vefat etti.

Mevlânâ’nın en bilinen ve en tanınan eseri Mesnevî’dir. 25 bin beyitten fazla tutan bu eser onun tasavvufla ilgili görüşleri ve hayatından bazı bölümleri anlatır. Dîvân-ı Kebîr, Fîhi Mâ Fîh, Mektûbât, Mecâlis-i Seb’a eserleri bulunmaktadır.

Her insanı için alacak kadar büyük hoşgörü çemberine sahip Hz. Mevlânâ gönüllerin mimarı olmuş; yazıp söyledikleriyle bugün bile dünyanın her yerinde binlerce insanı etkileyebilmesiyle bu unvanı hak ettiğini göstermiştir. Konya denince ise ilkin onun adı ve yeşil türbesi gelir.

                                                       “Tarihin Öncüleri”, Yeni Balkan Yayınları, Üsküp 2021.