Kuzey Makedonya’daki Türk inşaat şirketlerinin en önemli yatırımlarından birini başlatan Limak, Üsküp’ün merkezinde “Diamond of Skopje” adlı projesini tüm hızıyla sürdürüyor. Altından 800 metre uzunluğunda tünel geçecek olan proje tamamlandığında, yaklaşık 5 bin kişinin yaşam ve iş alanı haline gelecek.

“Diamond of Skopje” projesi hakkında gazetemize röportaj veren Limak Makedonya Ülke Müdürü Kurthan Apaydın, 52 bin metrekarelin arsa üzerinde 325 bin metrekarelik bir proje yaptıklarını söyledi. Apaydın, projenin detaylarını da okurlarımızla paylaşırken Limak olarak Kuzey Makedonya’da yatırımlarını arttırmak istediklerini sözlerine ekledi.

Okuyucularımıza, kısaca kendinizi ve temsil ettiğiniz Limak’ı tanıtır mısınız?

Ben Kurthan Apaydın, inşaat mühendisiyim. Yaklaşık iki yıl Makedonya’dayım ve Limak’ın Üsküp müdürü görevini üstlenmekteyim. Amerika dışında her kıtada çalıştım. Nijerya, Kazakistan, Irak, Yeni Zelanda, İran, Özbekistan, Filipinler, Rusya gibi ülkelerde elde ettiğim tecrübeyi bu güzel ülkeye, bu büyük projeye getirmek amacındayım.

Limak ise dünyada 58.ci en büyük müteahhit konumunda. Ana işimiz genel müteahhitlik olsa da, bir çok sektörde yatırımcılık kimliğiyle, bir çok coğrafyada çalışmaktayız. İşimiz ‘en’leri yapmak ve bunu başarıyoruz. Örneğin, bir konsorsiyum içinde dünyanın en büyük havalimanını yaptık ve işletiriyoruz. Dünya’nın en büyük asma köprüsünü Çanakkale’de yapıyoruz. Bir Türk müteahhittin aldığı en büyük montajlı işi aldık. Limak, değeri 4,6 milyar $ olan Kuveyt Uluslararası havalimanını tek müteahhit olarak inşasına başladı ve çok iyi gidiyor. Bunun yanı sıra, şirketimiz daha çok sektörlerde faaliyet gösteriyor. Örneğin, çimento sektörü. Birçok çimento plantımız var. Bu tür plantlar sadece Türkiye’de değil, dünyanın dört bir tarafında mevcut. Türkiye’de elektrik üreticisi ve dağıtıcısıyız, Kosova’da elektrik dağıtıcısıyız. Havalimanları yaptık, işlettik, işletiyoruz. Kahire ve Rostok havalimanlarını yaptık, Priştine ve Davar Uluslararası havalimanlarını işletiyoruz. Onun dışında otoyollar, demiryolları yapıyoruz, hızlı tren projelerimiz var. Çalışmalarımız çok geniş bir yelpazede.

Temeller atıldı, çalışmalar tüm hızla devam ediyor. Peki, neden Makedonya, ülkemizde yatırım yapmanızın nedenleri nelerdi?

Makedonya ve Türkiye arasında geçmişe dönük inanılmaz bir bağ var. Bu 450-500 yıllık bir bağ. Bu, en büyük sebeplerden biri. Artı Balkanlar her zaman Limak’ın radarına girdi. Balkanlar bizim her zaman kapsama alanımızda. Bu, Balkanlarda ilk projemiz değil. Kosova’da projelerimiz var, Arnavutluk’ta bir hidrosantral yaptık, şimdi ikincisini yapıyoruz. Ama Makedonya kalbimizde ayrı bir yeri var. Sadece şehrin değil ülkenin en değerli yerinde çok güzel, harika bir proje gerçekleştiriyoruz. O yüzden çok daha heyecanlıyız.

Projeniz ülkemizde bir ilke imza atacak. Üsküp Diamond projesi nedir?

Üsküp Diamond, 52 bin m² arsa üzerinde 325 bin m² inşaat alanına yayılmıştır bir proje. 36 bin m² otel ve ofis inşaatı, kalanı ise karışık alanlar olduğunu söyleyebilirim. 5 yıldızlı bir otel, A klas ofisler, bir alışveriş merkezi, ev ofisleri ve rezidanslardan oluşan bir proje. Tam altından geçecek olan 800 metrelik tünel, belki Diamond of Skopje’nin en değerlisi. Rakamlardan bahsetmek gerekirse 772 rezidans, 24 ev ofisi, toplam 3.100 araç kapasiteli kapalı otoparklar, alışverişimizde kiralama alanı 45 bin m² olacak. 10 bin m² A klas ofislerimiz ve 36 bin m² alanını kapsayacak otelimiz.

Üsküp Diamond projesi büyük ilgi görüyor. Çoğu, yer üstünde olan faaliyetlerden haberleri var, peki yer altında neler oluyor? Projeyi özel yapan tünel hakkında birkaç söz söyleyebilir misiniz?

Benim bildiğim kadar bu tür projeden dünyada bir benzeri yok. Aç-kapa modelinde olduğu için önce tünel bitecek. 6 şeritli bir tünel ve bir otobüs istasyonu. Dört şeridi araba, iki şeridi ise otobüs ve tramvay için kullanılacak. Tünel birçok özelliğiyle ön plana çıkıyor. Örneğin diyafram. Makedonya’da pek kullanılmış bir yöntem. Yaklaşık 17 bin m²’lik diyafram duvarımız, yaklaşık 16 bin metre uzunluğunda kesişen kazık ve yaklaşık 45 km’lik ankrajımız var. Bunlar anormal, çok ciddi rakamlar. Artı, biz hem inşaat sırasında hem inşaat bittikten sonra güvenliği en üst düzeyde tutmak istedik. Bu yüzden en üst teknolojiyi kullanıyoruz. Deprem’e ilgili konuları ise IZIIS’le çok yakın çalışmamız var. Ruhsat aşamasında bütün projeyi gözden geçirdiler, onay belgesi verdiler. Şimdi ise hafta bir şantiyemize gelerek bizi kontrol ediyorlar. Ama biz sadece IZIIS’le yetinmiyoruz, bizim Türkiye’den jeoteknik ve statik danışmanlarımız var. Biz, hiçbir işi şansa bırakmıyoruz.

Yeni Balkan: Üsküp Diamond projesi ve Eski tren istasyonu (şimdiki Üsküp müzesi). Modern bir proje ve tarih dokularına sahip olan bir karışım. Bu konuda sizin düşünceleriniz neler?

Bu harika olacak. Deprem esnasında yıkılan ve sadece bir duvarı kalan tren istasyonun tarihi duvarındaki traventerlerini tek tek söktük. Projeyi tamamladıktan sonra taşları tek tek yerine koyacağız, duvarı yeniden inşa edeceğiz. Tarihi dokuyu en ufak şekilde bozmayacağız. Tam tersi, ona ilave artılar sağlayacağız. Şehrin o çok zengin tarihi dokusunu hiçbir şekilde bozmadan tam tersine yücelterek, şehrin gelecekteki o modern yüzünü göstermek istiyoruz. Yani o iki kısmı birleştirmek istiyoruz.

Yeni Balkan: Proje’nin ilk duyumu 5-6 yıl önceydi.  Makedonya’ya gelişinizde halk ve bürokrasiden nasıl karşılandınız?

Projenin bedeli 250 milyon € mertebesinde ve ülke ekonomisine çok büyük bir katkı sağlayacak. Dolayısıyla, herkes projeye çok olumlu bir yaklaşım gösteriyor, en ufak negatif bir durumla karşı karşıya kalmadık. Tam tersi, herkes bizim önümüzü açmak için elinden geleni yapmaktadır. Teşekkürler ederiz.

Burada 4 büyük parsel var ve çok kompleks bir yapı. Limak bunlardan bazılarını 2012 yılında diğerlerini iki yıl sonra aldı. Bunları beraber çalıştırılacak konsepti yaratmak ve tamamlamak çok kolay olmadı.

Onun dışında tabi ki izin konusunda bazı sorunlar oldu. Onlar da bizi yavaşlattı ama tümünü atlattık ve hedefe kilitlendik.

Üsküp’ün her köşesinde şantiye görmek mümkün, yeni günün ışıklarıyla yeni apartmanlar da dikiliyor. Bu sizi nasıl etkiler?

Bizim projemiz diğerlerinden farklı. Biz odağımızda insanı koyduk. İnsanın hayatını nasıl kolaylaştırabiliriz, şehir ve modern hayatı nasıl katma değer sağlarız sorusunun peşinde koştuk. Bu yüzden dizaynımız kütle bina değil. Şehrin merkezinde 11 bin m² yeşil alanımız var. Şehirde otopark sorunu olduğunu bildiğimiz için her daireye en az bir otopark yeri sağlıyoruz. Bunun dışında spor alanları olacak. Son teknoloji olan elektro-mekanik ekipmanları ve tasarımlarını kullanmaya çalıştık ve bunlarla enerji tüketimini minimize etmek istedik. İnsanların düşük haydat ödemesini hedefledik. Projemiz bir yaşam alanı olduğunu düşünüyoruz, apartman bloğu değil. Bu yüzden fark yaratacağımıza inanıyoruz.

Üsküp’te satılık konut sayısı çok, gün geçtikçe de büyüyor. Konut satın alacaklar neden sizi seçsinler, avantajları neler olacak?

Bizim konutlarımız yatırımcılara büyük fırsatlar sunuyor. Örneğin 1+1 konut satın alacak biri, yatırımını yaklaşık 13 yılda geri döndürecek. Bu çok güzel bir fırsat, daha da gelişeceğini düşünüyoruz. Çünkü, ülke artık güvenlik şemsiyesi altına alındı. NATO üyeliği ve AB süreci ülkenin ekonomisini pozitif yönde etkileyecek. Gayri menkul sektörünü onlardan biri, özellikle “Diamond” gibi markalı projeleri daha çok pirim yapmasına sağlayacak.

Üsküp pırlatası ilk projeniz. Limak ilerde yeni yatırımlar yapacak mı, yeni projelere imzasını atacak mı?

Limak gittiği ülkede hiç bir zaman tek projeyle kalmadı. Bu bizim yatırım projemiz. İleride yatırım projeleri olabilir, farklı projeler de. Limak, Makedonya’da kalıcı ve geleceğinde önemli firmalarından biri olacak.

Bizim sormadığımız, sizin eklemek istediğiniz bir konu var mı?

Ben 20 ay Makedonya’dayım ve ülke çok enteresan bir transformasyon sürecine şahit olduğum için kendimi şanslı hissediyorum. NATO üyeliği, AB müzakerelerin başlama süreci beni çok heyecanlandırıyor çünkü çok ülke gezdim, çok ülkede çalıştım ama bu kadar hızlı bir transformasyon süreci hiç yaşamadım.

Ayrıca, Makedonya’da insanlar çok kaliteli, çok toleranslı, çok saygılı, çok çalışkanlar. Burada bir insan 3-4 dil biliyor. İnsanlarda olan bu özellikler beni çok şaşırttı ama çok de sevindirdi. Diğer taraftan çok güzel bir ülke, ben buraya gizli İsviçre diyorum. Niye? Dağları, gölleri, doğası. Burada kışın her tür spor yapma imkanız var. Yazın, göllerde su sporları yapma imkânı. Siz belki farkında değilsiniz ama Makedonya güvenli bir ülke. Bu çok önemli ve değerli bir şey. Bu yüzden burada bulunmaktan çok memnunum.