İzzet İbrahimsoylu

Kur-ân-ı Kerim’in dört ayrı yerinde “Muhammet” adı, bir yerinde “Ahmet” adı yer almaktadır. Bunun dışındaki yerlerde ise Allah c.c., Hz. Muhammet’e (s.a.s) “Ey Rasûlüm” gibi diğer hitaplarla seslenmektedir.

Muhammet adı, Arapça “حمد < hmd (hamd)” kökünden gelmekte ve Türkçe’ye “övgün, övülen, övülmüş” şekilleriyle çevrilmektedir.

***

Makedonya Kızılalma-Karaman Yörüklerinin en az 5-6 kuşak/göbek soyağaçlarını biliyorum. Yaptığım alan araştırmalarında, hiç birinin soyağacında “Muhammet” adına rastlamadım. Bunun yanında her soyda mutlaka “Mehmet”, “Mahmut”, “Ahmet, “Mustafa” ve “Emin” adlarının var olduğuna tanıklık ettim. Yani Hz. Muhammet’in (s.a.s), Muhammet adı dışında bütün diğer adlarının var olduğunu gördüm.

İlginç olan benek (nokta) şu: Mehmet, Mahmut, Ahmet, Mustafa ve Emin adları da Hz. Muhammet’in adlarındandır. Peki, neden Kızılalma-Karaman Yörüklerinde yukarıda sayılan 5 erkek adına rastlarken yalnızca “Muhammet” adı ile karşılaşmıyoruz?

Bunun yanıtı şudur: Kızılalma-Karaman Yörükleri “Muhammet” adını kutlu ve mübarek gördüler; bu yüzden çocuklarına ad olarak koymadılar…

***

Kızılalma-Karaman Yörükleri neden çocuklarına “Muhammet” adını koymadı?

Kızılalma-Karaman Yörüklerine göre Hz. Muhammet, kutlu ve mübarek bir kişi idi. Onun kendisi gibi adı da kutlu ve mübarek idi. Onun adı, sıradan bir ad değildi; o ad sadece O’na aitti ve o ada zarar, kötülük gelmemeliydi. Bu yüzden, Muhammet adına zarar ve kötülük gelmesin diye, Kızılalma-Karaman Yörükleri Muhammet adını çocuklarına ad olarak koymadıkları görülmektedir.

Makedonya Kızılalma-Karaman Yörüklerinde şöyle bir inanç vardı: “güzel ve iyi olan bir şeye” kötü varlıklar musallat olur diye. Kızılalma-Karaman Yörük kadınları/anaları kötü varlıkların, “güzel/yakışıklı” bebeklere musallat olmasın diye, bebeklerin alınlarına “kara” bir leke (benek/nokta) sürerlerdi. Bu kara leke bakır, tava ve kazanlardan alınırdı. Bebeğin/çocuğun alnında kara leke olduğu zaman, kötü varlıklar, o kara lekeden ötürü (kara leke güzelliği ortadan kaldırdığı için, yani bebeğin güzelliği gitti için) çocuğu “güzel/yakışıklı” görmez ve ona musallat olmazdı.

Makedonya Kızılalma-Karaman Yörüklerine göre, Muhammet’in kendi gibi adı da “güzel” idi. Ona “kendi güzel adı güzel Muhammet” denirdi. Yörüklerin ataları olan Oğuzların ünlü kitabı Dede Korkut’ta, Hz. Muhammet’e “Görklü Muhammet” (Güzel Muhammet) denilirdi. Yörüklerin inanışına göre “Muhammet” adı “güzel bir ad” olduğu için kötü varlıklar o güzel ada musallat olabilirdi. Bu yüzden, o güzel Muhammet adına kötü varlıklar musallat olmasın diye, çocuklarına “Muhammet” adı konmaz; bunun yerine “Mahmut”, “Mehmet”, “Ahmet”, “Mustafa” ve “Emin” adları konurdu.

Kızılalma-Karaman Yörükleri, eski Türklerde olduğu gibi, “güzel/yakışıklı” bebeklere/çocuklara kötü ad verilirse ona kötülük gelmeyeceğine, ona kötü varlıkların musallat olmayacağına inanırdı. Eski Türkler arasında İt, köpek vb. gibi adların var olduğunu biliyoruz. Örnek vermek açısından Selçuklu veziri Sadettin Köpek’in adını söyleyebiliriz. O dönemde bebeklere/çocuklara bu adların verilme amacı, o bebeklere/çocuklara kötü varlıklar musallat olmasın diye idi.

***

Kızılalma-Karaman Yörüklerine “Çocuklara neden ‘Muhammet’ adı konmaz?” diye sorduğumda, “Muhammet adına ‘kötü söz söylenmesin’ diye, biz çocuklarımıza ‘Muhammet’ adını koymayız”  ve “O, mübarek bir insan; O’nun adı da mübarektir.” cevabını vermişlerdi.

Yörükler, adlarda Muhammet adını kullanmasalar da Mehmet, Mahmut, Ahmet, Mustafa ve Emin adlarını yine Muhammet adı yerine kullanırlar. Bu adlarla Muhammet adını kastederler… Ancak o kutlu ve mübarek “Muhammet” adına leke sürdürmezler!

Adı güzel, kendi güzel olan Muhammet’e ve Muhammet adına salât ve selâm olsun!