Ramazan bayramı yaklaştıkça, Üsküp halkının heyecanı da artıyor. Yaşlılar eski bayramları özlemle anarken, gençler ve özellikle de çocuklar bayram harçlığının hayaliyle yatıp kalkıyor.

Balkanlarda Türkler, Boşnaklar, Arnavutlar tarafından hep birlikte Osmanlı kültürünün en çok yaşatıldığı şehirlerden biri de elbette ki Üsküp. Bayram geleneği de, günümüzde bazı değişikliklere uğrasa da, diğer gelenekler gibi hala nesilden nesile aktarılıyor. Bayram namazının ardından yapılan kabristan ziyaretleri, bayram yemeği (kuşluğu) gibi adetler bunların arasında en önemlileri olarak göze batıyor.

Bayramın olmazsa olmaz tatlısı baklava. Bayramda bir Üsküp evini ziyaret ederseniz mutlaka size baklava ikram edilecektir. Ancak son dönemlerde ev yapımı yerine dışarıdan alınan hazır baklavaya ilgi artıyor. Tatlıcılar siparişleri yetiştirmekte zorlandıklarını ifade ediyor.

Üsküp Türk çarşısında alışıldık Ramazan sahneleri ne yazık ki görülemiyor. Vatandaşlar daha fazla seçme fırsatı olan alışveriş merkezlerine yönelirken, pazarcılar da işlerinin bir önceki yıllara göre az olduğunu belirtiyor.

Üsküp'teki bayramları en iyi bilenlerden biri de, 1960'lı yıllardan beri Üsküp Türk çarşısında esnaflık yapan Faruk Şaban. Faruk Bey, çocukluğu döneminde meyve sebze ve özellikle karpuzun pınarlarda soğutulduğu Ramazan günlerini özlemle anarken, Kadir gecesinin artık Ramazan bayramının geldiğinin habercisi olduğunu kaydetti.

Eskiden marka giyim yoktu, çünkü babalar  ne alırsa o giyilirdi

Bayram öncesi hazırlıklarından bahseden Şaban, "Benim rahmetli babam, bayramdan evvele çocuklara bayramlıklar alırdı. O vakitlerde marka giyim yoktu, çünkü babamız ne alırsa onu giyerdik. Bu heyecan artık hissedilmiyor, çünkü her gün eşya alınıyor. Evvelden belliydi. Babalar çocuklara eşya alırdı, anneler baklava ve yemekleri birkaç gün önceden hazırlardı. Bayram yemekleri ayrıdır. Kadir gecesinde artık bayram rüzgarları eserdi. Çarşı hareketlenir ve gelen giden artardı. Mesela dükkancı gibi bayram öncesi bizim işlerimiz artardı. Şimdilerde artık çarşıda bayram hissedilmiyor. Artık her gün bayram gibi" diyerek sitem ediyor.

Üsküp'te günümüz bayramlarını da anlatan Şaban, "Bayram namazından sonra eve gitmeden yaptığımız ilk şey kabristan ziyaretidir. Biz bunu halen yürütüyoruz. Mezarlıkta zaten eş dost ve akrabalarla görüşürdük. Eve gelince kahvaltı demeyeyim de öğle yemeği gibi olan bayram yemeği yerdik. Bu yemek çok lezzetlidir. Sonrasında misafire gider, misafirler bize gelir. Her şey zamanında güzel. Bizim bayram günlerimiz böyle geçiyor" diye konuştu.

Şaban, son olarak bütün dünyada yaşayan Müslümanların bayramını kutlarken özellikle de Gazze'de yaşanan olayların bir an önce bitmesini temenni etti.

Bayram sabahı uykudan uyanınca hemen yeni eşyalarımıza sarılırdık

Eski bayramları anımsayan bir diğer kişi de aynı şekilde çarşı esnafı olan Zühtü Mehmet. 10 yaşından beridir çarşıda kuyumculuk yaparak 50 yıl geçiren Mehmet, eski bayramları AA'ya anlattı. Mehmet, "Önceden bayramlar değişikti. Şimdiyse daha değişik oluyor. Bayramdan önce alışverişe çıkılırdı. Çarşıdan pazardan ayakkabı ve eşya alınırdı. Biz çocukken o eşyaları evlerimizdeki mindere dizip giymek için bayram gününü beklerdik. Artık hafta bir yeni ayakkabı, yeni gömlek alınıyor, bütün fark burada. Sabah uykudan uyanınca hemen yeni eşyalarımıza bakardık. Bugün devamlı yeni giyim olduğu için bunlara doyduk" diye konuştu.

Bayram günlerini de anlatan Mehmet, "Bayram günleri erken kalkıp, sabah namazına çıkarız. Bayram namazını kıldıktan sonra kabristana gideriz. Kabristan ziyaretimizden sonra eve gelince bayram yemeğini yeriz ve ziyaretlerimiz başlar" dedi.

Genç nesillerin örnek alabileceği daha eski nesillerde de adetlerin yok olmaya yüz tuttuğunu kaydeden Mehmet, son olarak dünyada din, dil, ırk ayrımı olmaksızın barış olmasını diledi.

Bayram ziyaretleri en yakınlarından başlar

Bayram ziyaretlerinde bazı bölgelerde gençler yaşlıları ziyaret ederken, Üsküp'te ise kadınlar evde misafir karşılarken erkeler bayram ziyaretlerinde bulunur. Ziyaretler en yakın yaşlılardan başlar.

Bayramda gidilen evde ya da eve gelen ve el öpen çocuklara mutlaka bayramlık para verilir. "Çok yıllara bayram", "Bayramınız Mübarek olsun" gibi selam ile birbirinin bayramını kutluyor Müslümanlar.

Makedonyalı Müslümanların bu bayramdaki temennisi Filistin, Irak, gibi Müslüman kanı akan topraklarda  savaşların bir an önce sona ermesi, hiç olmazsa bayramda roketlerin, silahların susmasını canı gönülden dilemekteler.