Hatırlanacağı üzere 2001 yılında, Ohri Çerçeve anlaşmasıyla ve yapılan Anayasa değiştirgeleri ile, V-ci amandmanla mevcut  Anayasa’nın 7 maddesi değiştirilmiştir.

Yapılan değiştirgeden sonra 7-ci Maddenin genel içeriliği şu şekildedir: 

Tüm Makedonya genelinde Makedonca ve onun Kiril alfabesi resmi dildir.

Ahalinin en az % 20 sinin konuştuğu her hangi bir başka dil ve alfabesi de, resmi dil olarak sayılmaktadır.

Farklı topluluklardan olan vatandaşların, kimlik belgeleri Makedonca ile birlikte kendi ana dillerinde olma imkanı da mevcuttur.  Kişilerin kimlik kartları, pasaportları ve tüm kişisel belgeleri o kişinin mensubu olduğu dilde ve onun alfabesiyle yazılmaktadır.

Devlette her hangi bir topluluğun en az % 20 sinin konuştuğu dil ile, merkez idarenin yerel ofisine o dilde yazı yazabilir. Merkezi yönetimin yerel ofise ise cevabı, kişinin ana dilinde ve Makedonca olarak vermesi gerekmektedir.

Belediyelerde resmi dil olarak Makedonca ile birlikte halkın en az %20’sinin konuştuğu dil ve yazı belediyede resmi dil olarak kabul edilir. Bu orantıdan daha doğrusu %20’den daha az, bir belediyede konuşulan topluluğun dili, Yerel İdarelerin-Belediyelerin demokratik işlemle alacakları karar doğrultusunda o dillerin de aleni organlarda kullanılışını kararlaştırabilme yetkisi vermektedir. Yani o diller de resmiyet statüsünü kazanabilir.

Bu değiştirgelerden sonra Makedonya’da 83 belediyeden 4’ünde Türkçe resmi dil olarak kullanılma imkanı sağlanmıştır. Türkçe resmi dil olarak Plasniça (%97,2), Merkez Jupa (%80,2), Vraneştiça (%20,9) ve Mavrova-Rostuşe (%31,1) belediyelerinde kullanılmaktadır.

Bu doğrultuda ve Anayasa dayanağından doğan haklar doğrultusunda,  Türklerin Makedonya'da birçok belediyelerde %20'den daha az bir oranda yaşadıkları belediyelerde, Yerel idarelerde değişik temaslarla ve baskı gruplarıyla (T.D.P öncülüğünde) Türkçe'nin de bu Belediyelerde resmi dil olmasını sağlanmıştır. Bunlar arasında Gostivar (%9,9), Vrapçişte (%12,3), Çair (%6,9), Studeniçani (%19,0) ve bir çok diğer Belediyeler kazanılmıştır.

Bundan hareketle, yukarıdaki pratik örneklerin (Belediyelerin Meclis kararıyla Türkçe’nin resmileşmesi)  delil olarak kullanılarak, Makedonya Anayasası’nın 8 ve 9-cu maddelerine, Avrupa Yerel idareler konvansiyonun 10 maddesine dayanarak, Mevcut Anayasada 7-ci maddesinde var olan %20 oranının %10 oranına düşürülmesi için teklif sunularak, bu teklifin kabulü ile Türkler en doğal ve hukuki bir hakka sahip olacakları kesindir. Bu konuda garanti belgemiz Makedonya Anayasasıdır.

Böyle bir teklif kabul buyurursa ne gibi sonuçlar elde edilecek sorusu sorulabilir elbette.

Şu anda Türkler Makedonya genelinde 4 Belediyede %20’nin üstünde ve bu Belediyelerde Türkçe Resmi dil olarak sayılmakta ve kullanılmaktadır.

Mevcut 2001 sayımlarının oranlarına bakıldığında Türkler %10 oranının üzerinde toplam olarak 11 Belediyede yaşamaktadırlar. Bu Belediyeler içerisinde Konçe (%14,7)  Radoviş (%14,4) Doyran (%11,7) Valandova (%11,7) Vasilovo (%17,3) Karbinçi (%18,1) Dolneni (%19,1) Resne (%10,7) Debre (%13,7) Vrapçişte (%12,3) ve Studeniçani (%19,0) Belediyeleri yer almaktadırlar.

Diğer yandan yine Anayasa’ya ve söz ettiğimiz konvansiyonun 10 Maddesine dayanarak ‘’Dillerin geleneksel kullanım’’ ilkesinden hareket ederek ve Belediye meclislerinin alacakları kararlar doğrultusunda, Türklerin %5 üzerinde yaşadıkları 10 Belediyede Türkçe’nin resmileşmesi için hukuki dayanak ve imkân vardır. Bununla, Pehçevo (%6,5) Lozovo (%5,5) Demir Kapı (%7,6) Usturumca (%6,9) Çaşka (5,1)  Ustruga (%5,7) Drugovo (9,0) Kırçova (%8,1) Gostivar (%9.99) ve Çair (%6,9) Belediyelerinde Türkçe’nin resmi dil olmasını mümkündür. (Gostivar ve Çair’da bu hak kazanılmıştır)

Son 15 yılda bu gelişmelere göz atarsak çok ilginç bir tabloyla karşılaşacağız. 4 Belediyede, Belediye konseylerin kararlarıyla, Türkçe Resmi dil olarak kullanılmaktadır. Bu Belediyelerden 2’sinde Türklerin oranı %10 üzerinde ( Vrapçişte ve Studeniçani) iki belediyede ise Türklerin oranı %10 altında olmasına rağmen Türkçe Resmi dil olarak kullanılmaktadır (Gostivar ve Çair). Yine yanılmıyorsak bu iki Belediyede Türkçe’nin resmi kullanımında en çok mesafe alınmıştır (Gostivar ve Çair). Yine bu tabloya bakıldığında, Belediye Meclislerinin kararıyla Türkçe’nin kullanma hakkını tanındığı Belediyeler Arnavutların çoğunlukta ya da iktidarda oldukları Belediyeler olduğu gözümüze çarpmakta. Diğer yandan Makedonların çoğunlukta ya da iktidarda oldukları hiçbir Belediyede bu konuda hiçbir adım atılmamıştır ( Örnek Radoviş, Vasilovo veya Karbinçide yüksek orantıda Türklerin yaşamasına rağmen böyle bir adım atılmamıştır).  Hiçbir belediyede bu hak tanınmamıştır. Unutulmaması gereken bir gerçek var ki, Türk partileri her zaman ister iktidarda ister muhalefete olsun devlet çapında her zaman Makedon partileri ile ortaklık kurmuşturlar. Bu da ayrı bir tartışma konusu aslında!!!! Yerel çapta cüzi olarak bazı Arnavut partilerine verilen destek, işbirliği ya da iyi niyet çerçevesinde Belediye Konseyleri tarafından Türklere bu haklar tanınmıştır.

Sonuç olarak bu tablonun ve teklifin gerçekleşmesiyle Makedonya’da mevcut 83 Belediyeden 25’inde Türkçe’nin Resmi dil olması sağlanacak ve buralarda yaşayan Türkler Anadillerini resmiyette kullanma imkânına sahip olacaklardır.

Yok, eğer değiştirgeler yapılmaz ise o zaman, tüm Türk kurum ve kuruluşları topyekûn olarak pratikte ki 4 Belediye örneğini delil olarak kullanarak Türkçe’nin resmi dil olarak kullanılması için orantılarımızın %10 üzerinde ve altında (Gostivar ve Çair örneğinde olduğu gibi) olan Belediye Konseylerine yukarıda zikrettiğimiz kanuni zemininde başvurularda bulunularak, bunun sağlanması için mücadele vermeleri Manevi ve Milli bir borçları olduğunu söylememiz hiç yanlış olmaz.