Makedonya tarih boyunca birçok Türk’ün gelip yerleştiği bir yer olmuş, her gelen Türk boyu kendine ait birçok iz bırakarak tarih sahnesinden ya silinmiş ya da farklı bir boyut alarak yaşamaya devam etmiştir.

Peçenek Türkleri de Makedonya’ya gelip yerleşen Türk boylarından biridir.

Kaşgarlı Mahmut, Dîvânu Lugâti't-Türk adlı eserinde yirmi iki Oğuz boyunun on dokuzuncusu olarak Peçenek Türklerini gösterir.

Peçenek Türklerinin ilk yurtları Cim (Emba) ve Yayık nehirleri boylarıdır. Buradan Karadeniz’in kuzeyine göçtüler. 915 yılında Rus topraklarına ilk defa girdiler. 1026 yılında Tuna’yı geçen Peçenek Türklerini, 1091 yılından Bizans İmparatoru I. Aleksios, Edirne yakınlarında Omurbey’de (Lebinium) bozguna uğratarak siyasi varlıklarına son vermiştir.

Daha 1048-1053 yılları arasında bir bölüm Peçenek Türkü’nün Makedonya’nın Ovçabolu coğrafyasına yerleştirildiği bilinmektedir. 1091 Omurbey (Lebinium) Savaşı’ndan sonra Makedonya’nın değişik yerlerine; Vardar ırmağı boyuna, Kıratova ve İzletova dolaylarına Peçenek Türkleri yerleşmiştir/yerleştirilmiştir.

Peçenek Türkleri Makedonya’da evlilik yoluyla Slavlarla karışarak daha sonra “Şop” adını almıştır. Bir kısım Peçenek Türk’ü geleneksel Türk inancı Teñricilik’te kalmış, bir kısmı ise Ortodoks Hristiyanlığa geçmiştir. Otmanlı döneminde Peçenek Türkleri’nden doğrudan Teñricilik’ten İslâm’a geçenler olduğu gibi, bir kısmı ise Hristiyanlık’tan İslâm’a geçmiştir. Şoplar ise Ortodoks olarak yaşamaya devam etmişlerdir. Hristiyan Şoplar ve Hristiyan Gökoğuz Türkleri ile Gacal Müslümân Türkleri, Peçenek Türkleri’nden günümüze kalan/gelen yadigârlardır.

*****

Peçenek Türkleri’nin Makedonya’da yerleştirildikleri bölgelerden biri de “İzletova ve Dolayı”dır. İzletova dolayında yaşayan Peçenek Türkleri zamanla Slavlarla evlilik yoluyla karışarak “Şop” adını almışlar ve bugün bu adla yaşamaktadırlar. Sözünü ettiğimiz bölgede, Peçenek Türkü’nden kalan yer adları hâlâ bulunmaktadır. Söz konusu yer adları, İzletova’nın yüksek yerlerinde yer almaktadır.

İzletova Dolayı’nda Peçenek Türkleri’nden Kalan Yer Adları

Peçenitsi (мк. Печеници)

Bu ad, İzletova dolayında Dreveno köyü sınırları içerisinde bulunan yüksek bir tepenin/bayırın adıdır. Adından da anlaşılacağı üzerine bu yer adı “Peçenek” kelimesinden gelmektedir.

Balçar (мк. Балджар)

İzletova dolayında bulunan “Balçar” adındaki yer adı, adını Peçenek Başbuğu “Balçar”dan almaktadır.

Mavragan (мк. Мавраган)

Mavragan, izletova dolayında bir mevkiinin (yerin) adıdır.

Kostomar (мк. Костомар)

Kostomar, İzletova dolayında yüksek bir tepenin adıdır. Kostomar tepesi, Kiselitsa ve Beloşitsa vadilerini ayırmaktadır.

Kimi yazarlara göre Kostomar adındaki /-ar/ eki, Kostomar adının Peçenek adı olduğuna delalet/işaret etmektedir.

Yer adları bir milletin tapusu niteliğindedir!