4 Ağustos 2017 tarihinde, Fitch Ratings Makedonya Cumhuriyeti’nin kredi notunu BB olarak teyit etti, fakat görünümün olumsuz olduğunu da duyurdu.

Kredi derecelendirmesi ve kredi derecelendirme kuruluşları

Makedonya’nın kredi notunu açıklamaya girmeden önce kredi derecelendirme kuruluşları hakkında biraz bilgi verelim. Kredi derecelendirmesi, bir kişi, kurum veya ülkenin tüm finansal, ekonomik ve mali yükümlülüklerini zamanında ve eksiksiz yerine getirme kapasitesine dair saptama, gözlem ve analizleri ifade ediyor. Başka bir şekilde ifade etmek gerekirse, kredi derecelendirmesi, bir kişi, şirket veya hatta bir ülkenin kredi itibarının belirlenmesidir. Devlet kredi derecelendirmesi, bir ülkede yatırım ortamının risk seviyesini ifade eder, siyasi riski de hesaba katar.

Çok sayıda kredi derecelendirme kuruluşları olmasına rağmen Moody’s, Standard & Poor’s ve Fitch Ratings bu sektörün en büyük kuruluşlarıdır. Kredi derecelendirmesinin bu üç sirket tarafından domine edilmesi finans sektöründe sert eleştirilere neden olmaktadır. Bu üç büyük kredi derecelendirme kuruluşu piyasaları ve ülkeleri olumlu ya da olumsuz etkileyebilme gücüne sahipler. Özellikle uzun dönem kredi notları “yatırım ölçeği” olarak kullanılır.

Fitch Ratings’in New York ve Londra’da olmak üzere iki merkezi bulunmaktadır. Bu kuruluşun alfabetik olarak isimlendirilen bazı puanlarının anlamları şu şekildedir: AAA (güvenilir ve istikrarlı); AA (iyi ama AAA derecesinden biraz daha fazla riskli); A (ekonomik durumu, mali durumunu etkileyebilir); BBB (tatmin edici); BB (ekonomideki değişmelere daha eğilimli); B (mali durumu belirgin ölçüde değişkenlik gösteriyor); CCC (mevcut durumda zayıf ve yükümlülüklerini yerine getirebilmesi olumlu ekonomik koşullara bağlı); CC (oldukça zayıf ve çok spekülatif tahvillere sahip); C (çok zayıf, ya iflasın eşiğinde, ya da borçlu durumda; ama hâlâ borçlarını ödüyor); D (borçlarını vadesinde ödeyemiyor ve borçlarının çoğunluğunu ya da hiçbirini ödeyebileceğine inanılmıyor); NR (halka açık olarak derecelendirilmemiş). Ayrıca, AAA ile CCC arasındaki puanların ara değerleri (+) veya (–) ile belirtilir. AAA, AA, A ve BBB puanları yatırım yapılabilir puanları, diğerleri ise yatırım yapılamaz puanlarıdır.

Fitch Ratings’in Makedonya’ya verdiği kredi notu ve açıklaması

Makedonya kredi notunun teyit edilmesine, güvenilir para politikası ve sağlıklı bir makroekonomik politika ile gerçekleşen döviz kurunun uzun vadeli istikrarı, düşük enflasyon ve istikrarlı bir büyümenin yakalanması etki etti. 2017 yılında ekonominin büyüme oranı %2,3’e revize edildi, fakat hükümetin kurulmasıyla birlikte ekonomik beklentiler ve faaliyetlerin iyileşeceği öngörülüyor. Dolayısıyla 2018 ve 2019 yıllarında ortalama büyümenin %3,2 olacağı tahmin ediliyor. Bütçe açığının artış eğiliminde bulunan devlet borcuna baskı uygulayarak 2017 yılında Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’ya (GSYH) oranla %39,9 civarında gerçekleşmesini sağlasa da, bu oran benzer kredi notu alan ülkelerin GSYH’ya oranla ortalama devlet borcuna (%49,5) kıyasen oldukça düşük kalıyor.

Fitch, raporunda, uzun süren siyasi krizin yeni hükümetin kurulmasıyla aşıldığını belirtti. Ondan sonra, Hükümet’in NATO ve Avrupa Birliği (AB) üyelik süreçlerini destekleyecek olan ve kamu kurumlarının tarafsız ve şeffaf olduklarına dair toplumun güvenini geri getirecek politikaları içeren “3-6-9 Plan’ının” uygulamaya geçirilmesinde zorluklarla karşı karşıya kalınacağını öngördü. Bu risklerin, ilk önce hükümet çoğunluğunda meydana gelebilecek olan anlaşmazlıklar ve muhalefet tarafından oluşturulacak engelleri kapsamakta olduğunu açıkladı. Gerçekleşecek olan yerel seçimlerin ise hükümetin işleyişindeki karşılaşacağı ilk önemli sınavı temsil edeceğini vurguladı.

Yazımın başında söylediğim olumsuz görünümün, Fitch, hükümetin kurulmasına rağmen ekonomik politikaların etkin kullanımı ve uygulamasında, daha güçlü büyüme ve AB yolunda ilerleme konularında siyasi risklerin bulunmasıyla bağlı olduğunu açıkladı. Aynı kuruluş, kredi notunun iyileştirilmesinde, siyasi belirsizliklerin azaltılmasının ve GSYH’ya göre kamu borcunun stabilize olmasıyla uyumlu olacak güvenilir orta vadeli mali konsolidasyonun uygulamaya geçirilmesinin etkili olabileceğini vurguladı. Fitch’e göre, siyasi istikrarsızlığın tekrar edilmesi, mali disiplinsizlik, muhtemel yükümlülükler ve dış dengesizliklerin yayılması gibi sorunlar kredi notunu düşürecektir.