Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) Çin’den ithal edilen ürünlere yönelik ek gümrük vergisi uygulamasının ilk aşaması 6 Temmuz tarihinden itibaren başladı. Çin’in de misilleme olarak ABD ürünlerine getirdiği ek gümrük vergilerini devreye sokması beklentileri, dünyanın en büyük iki ekonomisi ve iki ihracatçısı arasında bir “ticaret savaşının” başladığı yorumlarına neden oldu.

“Ticaret savaşının” vuku bulmasında ilk hamle hatırladığımız gibi ABD Başkanı Donald Trump tarafından 8 Mart tarihinde yapılmıştı. Trump yönetimi çelik ithalatına %25, alüminyum ithalatına ise %10 ek gümrük vergisi getirmişti. İkinci bir hamle yine ABD’den gelmiş, 23 Mart tarihinde soruşturma kapsamına Çin’den ithal edilen 60 milyar dolarlık ürün alınmıştı. 2 Nisan tarihinde Çin ise ABD’nin çelik ve alüminyum ürünlerine yönelik ek gümrük vergilerine cevaben, ABD menşeli 128 ürüne %15 ila %25 tarife getirilmesi kararını almıştı ve böylece “ABD-Çin ticaret savaşı” kapsamında üçüncü hamleyi yapmıştı. Hemen ertesi gün ABD, 50 milyar dolar tutarında toplam 1300’den fazla ürünün Çin’den ithalatına %25 oranında ek gümrük vergisi uygulamak niyetini açıklamış ve dördüncü hamleyi devreye sokmuştu. Beşinci hamle Çin’den gelmiş, Çin ABD’den ithal ettiği 106 ürüne %25 oranında ek gümrük tarifesi koymayı amaçladığını ilan etmişti. 5 Nisan tarihinde ise Trump, 100 milyar dolar değerindeki Çin malına ek gümrük vergileri koymayı düşündüğünü açıklayarak altıncı hamleyi gerçekleştirmişti.

Bildiğimiz gibi ABD’nin ilk hamlesi 23 Mart tarihinde yürürlüğe girmişti. Trump’ın Çin menşeli teknoloji ürünlerine uygulama kararı aldığı 50 milyar dolarlık gümrük vergilerinin ilk bölümü açıkladığımız gibi 6 Temmuz tarihinden itibaren hayata geçmişti. 16 milyar dolar tutarındaki 300’e yakın ürünü içeren ikinci bölümün ise Temmuz’un üçüncü haftasından itibaren yürürlüğe girmesinin planlandığı açıklandı. Trump, bu kararı Çin’i “teknoloji hırsızlığı ve adaletsiz ticaret uygulamaları” ile suçlayarak almıştı. Çin ise ABD’nin ithal mallarına getirdiği ek gümrük tarifelerine misillemeyle karşılık vereceğini duyurdu. Çin tarafı ilk hamleyi yapmayacağına dair söz vermiş fakat ülkesinin ve halkının temel çıkarlarını koruyacağını belirtmişti. Pekin yönetimi ABD’nin açıkladığı 34 milyar dolar değerindeki teknoloji ürünlerine yönelik gümrük tarifelerine karşı ABD’den ithal edilen 50 milyar dolarlık teknoloji ürünlerine gümrük vergisi getirebileceğini açıklamıştı.

Gördüğümüz gibi küresel piyasaları endişelendiren “ABD-Çin ticaret savaşı” karşılıklı adımlarla kartopu gibi büyümeye devam ediyor.

Eski bir IMF ekonomisti olan, şu anda ise Standard Chartered Bank’ın Çin baş danışmanı olan Shuang Ding’e göre, bir ticaret savaşının kazananı olmaz. Doğru soru “Kim daha çok kaybedecek?” olmalı.

Kaynak: Dünya Ticaret Örgütü, Trade Profiles, 2017.

Tablodan da görüleceği üzere dünyanın en büyük iki ekonomisi arasında konacak yeni gümrük vergileri ve yasaklar her iki ülke ekonomisine de zarar verecek. Amerikan ticaret yetkililerince verilen 2016 yılı rakamlarına göre, Çin’in ABD ile olan toplam dış ticaret hacmi 578,2 milyar dolar. Bu miktarın 115,6 milyar doları ABD’nin Çin’e sattığı ürünler, 462,6 milyar doları ise Çin’den aldığı ürünleri oluşturuyor. İki ülkenin de dış ticaretinin Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’ya (GSYİH) oranın yüksek olması iki ekonominin de bu ortamdan zararlı çıkma katsayısını arttırmaktadır. Çin’in ilk aşamada zor duruma düşmesi ABD açısından bir zafer olarak görünüyor olsa da bu savaşın iki tarafa da büyük zarar vereceği çok açık ve net. Fakat, bu durum en nihayetinde ürünlerin fiyatlarını etkileyecek bu da tüketiciye yansıyacak.