Makedon Basınında İştip-Raduş Arası Bölgenin Adından “YÖRÜKLÜK” Olarak Bahsedilmesi
Makedon basınında İştip-Raduş arası bölgenin adından YÖRÜKLÜK olarak bahsedilmektedir. Türk Günü (Osmanlı dönemi)’den günümüze kadar İştip-Raduş arasının, Plaçkovitsa (Aktaş) Dağı’nın güney eteklerinin adı: “YÖRÜKLÜK”tür.
XIV. yüzyılın sonundan XVI. yüzyıla kadar Anadolu’dan, özellikle Karamanoğulları Beyliği sınırları içerisinden Yörükler, İştip-Raduş arası, Plaçkovitsa (Aktaş) Dağı’nın güney eteklerine göçürülüp konduruldu.
XIV. yüzyılın sonundan itibaren başlayan Yörük kondurulması, XVI. yüzyıla kadar sürdü. Yoğun bir biçimde gerçekleşen Yörük kondurulması, bölgenin YÖRÜKLÜK olarak adlandırılmasına neden oldu. Aktaş Dağı’n güney eteklerinin XIV-XVI. yüzyılları arasında Yörük cemaatlarıyla dolmasından dolayı bölge, Yörükler ve Yörükler’in dolaylarında yaşayan öbür halklar (Öbür Türkler, Bulgar, Makedon, Sırp, Ulah, Çingene...) tarafından “YÖRÜKLÜK” olarak adlandırılmıştır.
Yörüklük: Türkçe bir addır. Yörük-lük; Yörük adına “-lük” eki getirilerek yapılmıştır. Yörük, Yörü- eylemine “-k” eki getirilerek türemiştir.
Yörüklük, dört anlama gelir:
1. Çokluk bildirir: “Yörükler’in çok olduğu yer”
2. Yer anlamına gelir: “Yörükler’in yaşadığı yer.”
3. Kişiler: “Yörükler”
4. Yaşama biçimi: “Türkler’e özgü yaşama biçimi.”
Makedonya’nın İştip-Raduş arası ve dolayında yaşayan Yörükler ve öbür Türkler’e göre Yörüklük, “Yörükler” ve “Yörükler’in yaşadığı yer” demektir. Yerli halklara (Bulgar, Makedon, Sırp…) göre de Yörüklük, hem “Yörükler” hem de “Yörükler’in yaşadığı yer” demektir. Biz de yazımızda, Yörüklük derken, Yörükler’in kullandığı biçimde, “Yörükler’in yaşadığı yer” anlamında kullanacağız.
Türk Günü (Osmanlı dönemi) ve sonrasında (Sırp, Bulgar, Makedon…) yazılı kaynaklarında (tarih, coğrafya kitaplarında…) Plaçkovitsa (Aktaş) Dağı’nın güney eteklerinin adı: “YÖRÜKLÜK”tür.
Bir örnek olarak, Македонија Kако Природна и Економска Целина - Doğal ve Ekonomik Bir Bütünlük Olarak Makedonya (Milli Tarih Kurumu, Üsküp, 1987, s. 147) kitabında bölgenin tanımı şöyle yapılmaktadır: “Јуруклук се вика јужната падина на плачковица (Palçkovitsa Dağı’nın güney eteklerinin adı Yörüklük’tür).”
Yörüklük adı, günümüzde Makedon basını tarafından kullanılmaktadır. Makedon basını, söz konusu bölgede yaşayan kişilerden Јoруци (Yörükler), o kişilerin yaşadığı bölgeden de Јoруклук (Yörüklük) olarak bahsetmektedir.
Yörüklük adını kullanan Makedon basınından bir örnek:
(Makedon basınında Yörüklük adının geçti birçok örnek vardır.)
5 Mart 2017 tarihli, Slobodna Makedonya gazetesinin “Општина Карбинци се празни - Opştina Karbintsi se prazni (Karbintsi İlciği boşalıyor)” başlıklı haberinde: “Турското население го има во Плачковичкиот регион, особено во делот Јуруклук каде живеат неколку илјади жители во десетици села од разбиен тип. (Plaçkovitsa bölgesinin, özellikle dağınık tipten olan Yörüklük yöresindeki onlarca köyde birkaç bin Türk bulunmaktadır.)” yazmaktadır. Yazıda, Plaçkovitsa (Aktaş) Dağı’nın güney eteklerinin adı: “Yörüklük” olarak geçmektedir.
Makedon basını tarafından Yörüklük olarak adlandırılan bölgenin adı, Türk basını, özellikle Makedonya Türk basını ve yazını (gazete, radyo, tv; dergi, kitap, şiir, roman…) tarafından da kullanılmalıdır. Hatta, yalınızca Yörüklük adıyla kalınılmayıp, yetinilmeyip Kızılalma-Karaman adı da eklenerek birlikte kullanılmalıdır. Çünkü, Plaçkovitsa (Aktaş) Dağı’nın güney eteklerinde yaşayan Yörükler, Asya’nın Kızılalma denen yerinden Anadolu’nun Karaman denen bölgesine; Karaman’dan da Makedonya’nın Aktaş (Plaçovitsa) Dağı’nın güneyine göçürülüp kondurulan Oğuzlar’dır.
Geldikleri yerleri, önce Asya’daki Kızılalma’yı, sonra Anadolu’daki Karaman’ı unutmayan Yörükler bugün, geldikleri yerlerin (Kızılalma, Karaman) adıyla anılmalı, bilinmelidirler.
Asya’nın Kızılalma’sından Anadolu’nun Karaman’ına; Anadolu’nun Karaman’ından Makedonya’nın Plaçkovitsa (Aktaş) Dağı’nın güney eteklerine konan Yörükler: “Kızılalma-Karaman Yörükleri”, yaşadıkları yer de: “Kızılalma-Karaman Yörüklüğü” olarak anılmalı, bilinmelidir. Türk basını, özellikle Makedonya Türk basını ve yazını da bölgeden bahsederken, “KIZILALMA-KARAMAN YÖRÜKLÜĞÜ” diye bahsetmelidir!
Kızılalma-Karaman Yörüklüğü: Tarihte ve günümüzde, bölge olarak Makedonya Cumhuriyeti’nin doğusunu; dağ olarak Plaçkovitsa (Aktaş) Dağı’nın güney eteklerini, şehir olarak İştip’in kuzeydoğusuyla, Raduş’un batısını; belediye olarak İştip, Raduş ve Karbintsi belediyelerinin bir kısmını; köy olarak Radanya, Hocalı, Kurfallı, Koca Gürgen (Koca Gaber), Şaşavarlı, Poçuval, Kulağuzlu, Kepekçili, Yonuzlu, Ebipli, Aktaş Pırnalı, Kutsa, Kocalı, Alikoç, Süpürge ve Pırnalı Yörük köylerini kapsamaktadır.
Kızılalma’dan Karaman’a, Karaman’dan Aktaş (Plaçkovitsa) Dağı’nın güney eteklerine göçüp konan, Plaçkovitsa (Aktaş) Dağı’nın adını YÖRÜKLÜK yapan, 600 yüzyıldır bu dağda öz kanıyla, öz diliyle, öz inancıyla, öz töresiyle yaşayan Oğuz’un balalarına esenlik olsun!
- Bu haber 16-09-2017 tarihinde yayınlanmıştır.