26-29 Eylül 2018 tarihleri arasında Bulgaristan Cumhuriyeti’nin güneybatısında bulunan Sandanski şehrinde, ben de dahil olmak üzere Bulgaristan ve Makedonya’dan otuz öğrenci “Ortak Geleceğimizi Şekillendirelim” sloganı altında düzenlenen Geleneksel İkili Gençlik Seminerine katılmış bulunduk. Seminerin Makedonya Cumhuriyeti’nde 30 Eylül’de düzenlenen Yunanistan ile aralarındaki isim sorununu çözen anlaşmanın kabulüne ilişkin yapılan istişare referandumunun öncesinde gerçekleşmesi, orada yapılan tartışmalar, fikir alışverişleri, bakış açıları ve ileriye dönük beklentiler için eşsiz bir zemin oluşturdu. Seminer Ekonomik Politika Enstitüsü (EPI – Bulgaristan) tarafından Sosyal Araştırmalar Enstitüsü (MK91) ortaklığında ve Alman Hanns-Seidel Vakfı’nın desteğiyle gerçekleşti. Odak noktamız konuşma ve eylem arasındaki geçiş oldu. İnteraktif oturumları, takım çalışmaları, doğru ve derin bir anlayışa sürükleyen dersleri ile insanlar arasındaki diyaloğun kolaylaşması amaçlandı.

Bölgenin en iyi oteli olan “Pirin Park Hotel”de konakladık. Pirin Dağları’nın eteklerinde güzel bir parkın içinde yer alan otel dinlenme, aktiviteler ve eğlence için ideal koşulları olan bir yerdi. Bir tarafı orman, güzel ağaçlar, bir tarafında ise derenin akması gerçekten insanın yaptığı her aktivitide daha da verimli olmasını sağlıyordu.

Hatırlayacağımız üzere geçtiğimiz yıl ağustos ayında Makedonya ile Bulgaristan arasında iki taraftan da “tarihi anlaşma” olarak kabul edien “İyi Komşuluk, Dostluk ve İşbirliği Anlaşması” imzalandı. Bu anlaşmanın imzalanmasının hemen ardından ikili ve çok taraflı işbirliği, ulaşım ve iletişim bağlarının iyileştirilmesi, gümrük ve sınır prosedürlerinin kolaylaştırılması, bölgesel altyapı projeleri için fon ayrılması ve iki ülke vatandaşlarının ilişkilerinin iyileştirilmesi gibi konularda adımlar atılmaya başlandı. Özellikle Bulgaristan’ın bir Avrupa Birliği (AB) ve NATO üyesi olması, dolayısıyla AB ve NATO’ya aday bir ülke olan Makedonya’yla yapılan bu anlaşmanın ve Bulgaristan’ın Makedonya’yı Avrupa-Atlantik hedeflerine ulaşma yolunda desteklemesinin AB tarafından olumlu karşılanması önem arzetmekteydi.

Kaltıldığım seminerde de “İyi Komşuluk, Dostluk ve İşbirliği Anlaşması”nın kâğıtta kalıp kalmadığını tartıştık. Eğitim, turizm, kültür, spor gibi alanlarda iki ülke arasındaki işbirliğinin artması gerekliliğinden bahsettik, vesaire.

Benim ilgimi en çok çeken konulardan birisi ekonomi üzerine yapılan tartışmalar oldu. Makedonya ve Bulgaristan, özellikle geçiş (tranzisyon) döneminden sonra olmak üzere yakın ekonomik tarihleri ve kattetikleri benzer yol neredeyse denk ekonomik büyüme oranlarına ve ekonomik kalkınma seviyelerine ulaşmalarını sağlamıştır. Anlaşmanın imzalanmasından sonra, altyapının iyileştirilmesi ve gümrük prosedürlerinin kolaylaştırılması vasıtasıyle iki ülke arasında ticaret hacminin artırılması ve sınır dışı ticaretin teşvik edilmesi gibi konulara çözüm getirilecektir. Makedonya Bulgar İş Kulübü de Bulgaristan’da reel sektör firmalarının Makedonya pazarına girişini teşvik etmek için geçen yıl eylül ayının sonuna doğru kuruldu.

Aşağıdaki tabloda 2005-2017 yılları arasında Makedonya ile Bulgaristan arasındaki dış ticaret hacmi ve Bulgaristan’dan Makedonya’ya doğrudan yabancı yatırım (DYY) girişlerinin yıllara göre seyri verilmiştir.

Tablo: Makedonya ile Bulgaristan arasındaki ticaret hacmi istatistikleri; Bulgaristan’dan Makedonya’ya DYY girişleri (2005-2017)

                         Kaynak: NBRM