“Aga” ve “Beg”
Her iki kelime de Türkçe’dir. Makedonya Türkleri “abi”ye “aga”, “beğ”e de “bey” derler. Makedonlar ise “ağa”ya “aga”, “bey”e ise “beg” derler.
“Aga” ve “beg” kelimeleri, Türkler’de şan ve şeref ifade eden kelimelerdir.
Bu kelimeler, Türk tarihinde, Türk illerinde “idari kavramlar” olarak kullanıldı. Balkanlar’ı fetheden Türkler, Balkanlar’da kendi idari sistemlerini kurdular. Bu idari sistemde “ağalar” ve “beyler” de vardı. Bu Türk ağaları ve beyleri yıllarca yerli halkları idare ettiler, yerli halkların ağaları ve beyleri oldular. Yerli halklardan olan Makedonlar da, kendilerini idare eden Türk ağa ve beylerinden ötürü bütün Türkler’i “aga” adı/namıyla çağırır olmuşlar.
Türk döneminde idari kavramlar olarak kullanılan “aga” ve “beg” kelimeleri, Makedon halkının hafızasında hala canlılığını koruyor.
2010 yılında köyümden İştip’e gittiğimde, yaşlıca bir Makedon bana “aga” diye hitap etmişti. Makedon yaşlıca idi, ben ise ona göre bir çocuktum. Neden bana “aga” demişti, şaşırmıştım. Sonra anladım ki, bana Türk olduğum için “aga” diyor. Bu hitabı sonraları defalarca duymuştum; hala da duyuyorum. Bu kelimeyi bir Makedon’a sorduğumda bana, “aga; Türk demek, efendi demek, zengin demek.” demişti.
Makedon’un gözünde Türk demek ağa; ağa demek Türk demekti…
Balkan Savaşları’ndan sonra Makedonya’da Türkler’den kalan oldu; ama “aga”lığımız ve “beg”liğimiz kalmadı, elimizden gitti...
Türkler, “Aga” ve “bey” olarak geldiler, “aga” ve “bey” olarak gittiler; kalanlar ise “aga”sız ve “bey”siz kaldılar…
Makedonlar eski hatıralarından dolayı hala bize “aga” diye hitap ediyorlar.
- Bu haber 20-03-2017 tarihinde yayınlanmıştır.