İzzet İbrahimsoylu

Rûm, “Romalı” demektir. Türkistan’dan Batı’ya yürüyen Türkler; 1071’de Oğuzların Kınık boyu Anadolu’yu, 1350’lerden itibaren ise yine Oğuzların Kayı boyu Balkan topraklarını Romalılardan aldılar. Söz konusu toprakları Türkler Romalılardan aldıkları için Anadolu ve Balkanlara “Rûm” adını verdiler. Bu yüzden kimi Selçüklü ve Otmanlı kaynaklarında Anadolu’yla ilgili olarak “Rumî”; Balkanlarla ilgili olarak ise “Rûmeli” adlarının geçtiği görülmektedir. Bugün Anadolu’da Erzurum olan şehrin adı “Arz-ı rûm”dur, yani “Romalıların yeri” anlamına gelmektedir. Yine tıp biçimde ünlü mutasavvıf Mevlânâ Celâleddîn’in ünvanı “Rûmî”dir, yani “Romalı”dır.

Buna karşı Batılılar ise, özellikle Latinler 1071’den sonra Türklerle dolduğu için Anadolu’yu “Turkhia” adıyla adlandırdılar. Turkhia adı, Türkiya şekli ile hâlen Makedonya Yörüklüğü Türkleri arasında yaşamaya devam etmektedir. Sonuç olarak şunu diyebiliriz: Türkler Anadolu’yu Romalılardan aldıkları için bu topraklara “Rum” adını; Türk olmayanlar ise Türklerle dolan Anadolu’yu Türklerin yeri anlamına gelen “Türkia” adıyla adlandırdılar.

***

Dilbilimciler Türkçede /r/ sesi ile kelime başlamadığını ileri sürerler. Bu yüzden Türkler yabancı dillerden gelen ve /r/ sesi ile başlayan kelimenin önüne ünlü bir ses getirirler. Dolayısıyla /r/ sesi ile başlayan Rum kelimesini de Türkler, önüne /u/ sesini getirerek, “Urum” şeklinde telâffuz ederler. Anadolu ve Balkan Türk ağızlarında Rum kelimesi “Urum” olarak yer almaktadır.

***

Balkan Türkleri tarafından yaygın olarak kullanılan “+lık” eki, sadece Balkan Türkleri arasında kalmamış; Balkan Türklerinden diğer Balkan halklarına da geçtiği bilinmektedir. Farklı kaynaklarda, Sırplar ile Bulgarların da birçok bölgenin adını bu ekle adlandırdıklarına rastlanır. “+lık, +lik, +luk, +lük” ekinin en önemli görev ve anlamlarından biri, belli bir “milletin” veya “etnik grubun” yaşadığı yeri belirterek, o millet veya etnik grupla ilgili yer adı yapmaktır. Dolayısıyla bu  ek, Balkanlarda bir milletin veya etnik grubun yaşadığı yeri “kalıcı yer adı” yapmıştır.

***

Bu yer adlarında biri de “Urumluk” adıdır. Kimi Sırp ve Bulgar kaynakları Yunanistan’da Selanik dolaylarında “Urumluk” adında bir yer adından bahsetmektedirler. Urumluk, “Rumların yaşadığı yer.” anlamına gelmektedir.